نحوه تنظیم وکالت نامه برای کارآموزان وکالت / مراحل تدوین و امضای قرارداد وکالت
فهرست
وکلاپرس- کمیسیون کارآموزی کانون وکلای دادگستری خراسان در یک فایل پی دی اف نحوه تنظیم وکالت نامه برای کارآموزان وکالت دادگستری را تشریح کرد.
این فایل اگرچه برای تنظیم وکالت نامه های سنتی (کاغذی) تنظیم شده است، ولی اصول و رؤوس مطالب آن، جهت وکالت نامه های الکترونیک و همچنین برای سایر وکلای دادگستری نیز قابل رعایت و اجرا است.
نحوه تنظیم وکالت نامه
بخش اول- کلیات
بند اول- قضاوت ابتدائی توسط کارآموز، احراز ذی نفع و احراز هویت ذی نفع
دعوا قابلیت پیشرفت داشته و بر حق باشد و شخصی که محق است، به کارآموز مراجعه کرده باشد.) مستنبط از قسم نامه موضوع ماده ۳۹ آیین نامه لایحه استقلال مصوب ۱۳۳۴)
بند دوم- جلب موافقت شفاهی وکیل سرپرست قبل از نگاشتن قرارداد و وکالت نامه
(موضوع ماده ۳۸ آیین نامه لایحه استقلال کانون وکلای دادگستری مصوب ۱۳۳۴ و طبق بند ۳-۱۱ ماده ۱۱ آیین نامه شرح وظایف کارآموزی وکالت دادگستری و بند الف از ماده ۲۸ همین آیین نامه)
بند سوم- تهیه و امضای قرارداد جداگانه با موکل) قبل از تحریر و امضای وکالت نامه)
کلیه شروط و مشخصات دعوا و حتی مشخصات طرف موکل، نوع و مشخصات اسنادی که موکل مورد استناد قرار می‌دهد و اظهارات و مدافعات موکل، اثرات عدم پیشرفت کار، چگونگی برقراری ارتباط با موکل و ابلاغ اطلاعات پرونده به موکل) از طریق پیامک، نشانی الکترونیک، تلفن، پست و …)مبلغ و مواعد پرداخت حق الوکاله و ضمانت اجرای آن و غیره تماماً باید در قرارداد خصوصی جداگانه تصریح و امضا گردد.(موضوع ماده ۳۲ و ۴۵ از قانون وکالت مصوب ۱۳۱۵)
بند چهارم- استفاده از فرم وکالت نامه ویژه کارآموزان
(موضوع ماده ۶۳ نظامنامه قانون وکالت مصوب ۱۳۱۶ و طبق ماده ۴۴ شرح وظایف کارآموزی)متخلف در وهله اول به سه ماه انفصال و در صورت تکرار ممنوع الوکاله خواهد شد.
بند پنجم- تایپ وکالت نامه
(حتی المقدور، موضوع ماده ۶۲ نظامنامه قانون وکالت)
بند ششم- متحد المتن بودن نسخه‌های وکالت نامه
لزوم مخدوش نبودن وکالت نامه مانند خط خوردگی لاک گرفتگی و تسلیم نسخه دوم به موکل و نسخه سوم به وکیل سرپرست و تهیه تصویر آن در پرونده مخصوص به خود (موضوع ماده ۴۵ شرح وظایف کارآموزی)
بندهفتم- شمول مقررات انتظامی وکلا نسبت به کارآموزان
(حسب ماده ۸۸ از آیین نامه لایحه قانونی استقلال کانون وکلای دادگستری و طبق ماده ۳۵ شرح وظایف کارآموزی)
بخش دوم- مشخصات و مندرجات
بند اول- مشخصات موکل
۱– موکل شخص حقیقی است:
الف- موکل رشید و دارای اهلیت استیفا (عاقل مختار)
الف-۱– شخص موکل حضور دارد و حسب ماده ۲ از قانون آیین دادرسی مدنی مصوب ۱۳۷۹ ذی نفع محسوب می‌شود و اصالتاً و رأساً وکالت نامه را امضا می‌کند.
الف-۲– شخص موکل حضور ندارد و به توسط وکیل وی حسب وکالت نامه رسمی مستنداً به ماده ۶۵۶ قانون مدنی، اعطای وکالت می‌شود.
ب- موکل صغیر (فاقد اهلیت استیفا)توسط ولی خاص یا قیم
قانون راجع به رشد متعاملین مصوب ۱۳/۶/۱۳۱۳: «… محاکم عدلیه و ادارات دولتی و دفاتر اسناد رسمی باید کسانی را که به سن ۱۸ سال شمسی تمام نرسیده‌اند اعم از ذکور و اناث، غیر رشید بشناسند، مگر آن که رشد آنان قبل از اقدام به انجام معامله یا عقد و یا ایقاع به طرفیت مدعی العموم در محاکم ثابت شده باشد.»
ب-۱- ولی خاص شامل پدر، جد پدری و وصیّ موضوع ماده ۱۱۹۴ قانون مدنی (مدارک مثبت سمت ولایت و وصایت، ضمیمه وکالت نامه باشد).
ب-۲- قیم شامل قیم اتفاقی معیّّن از سوی دادسرا مانند تبصره ۱ ماده ۶۶ قانون آ.د.ک. یا مادر طفل یا کسی که حضانت طفل را بر عهده دارد برای مطالبه نفقه حسب ماده ۶ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱ و قیم منصوب توسط اداره سرپرستی صغار
پ- موکل سفیه یا مجنون (محجور، فاقد اهلیت استیفا)
ماده ۹۵۸ قانون مدنی: «… هیچ کس نمی‌تواند حقوق خود را اجرا کند، مگر این که برای این امر اهلیت قانونی داشته باشد.»
پ-۱– امین موقت موضوع ماده ۶۴ قانون امور حسبی
پ-۲– قیم منصوب از سوی دادگاه به توسط اداره سرپرستی محجورین موضوع مواد ۴۸ تا ۹۵ از قانون امور حسبی مصوب ۱۳۱۹
۲– موکل شخص حقوقی است:
الف- شخص حقوقی خصوصی مانند شرکتهای تجاری و مؤسسات غیر تجاری بخش خصوصی به توسط هیأت مدیره حسب اختیار حاصل از اساسنامه مربوطه و ماده ۱۱۸ قانون شرکتهای سهامی مصوب ۱۳۴۸ و مواد ۵۸۳، ۵۸۴ و ۵۸۹ از قانون تجارت مصوب ۱۳۱۱ و بند ۹ از ماده ۳۷ از قانون بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۳۷۰
ب- شخص حقوقی عمومی و دولتی مانند شهرداری (بند ۷ ماده ۵۵ قانون شهرداری مصوب ۱۳۳۴)و سازمان محیط زیست و یا بنیاد مستضعفان به توسط اشخاص منصوب و مجاز به عنوان مدیر قانونی حسب ابلاغ صادره از سوی بالاترین مقام
پ- موقوفات عام و خاص حسب مورد به توسط متولی منصوص یا منصوب موضوع ماده ۳ یا به توسط اداره اوقاف مربوطه موضوع بند ۱ از ماده ۱ قانون تشکیلات و اختیارات سازمان اوقاف و امور خیریه مصوب ۱۳۶۳
بند دوم- مشخصات وکیل
۱-ذکر عنوان کارآموز وکالت بعد از نام و نام خانوادگی و نیز درج شماره پروانه (حسب ماده ۴۰ شرح وظایف کارآموزی)
۲-تعداد وکیل
الف- یک وکیل در یک وکالت نامه
ب- دو وکیل در یک وکالت نامه (در دعاوی حقوقی،۲ نفر وکیل حسب ماده ۳۱ قانون آ.د.م. و در دعاوی کیفری که در صلاحیت رسیدگی دادگاه کیفری یک نیست، نیز ۲ نفر وکیل حسب تبصره ماده ۳۴۶ قانون آ.د.ک). تصریح به اختیار اقدام هر یک از وکلا به صورت انفرادی یا اجتماعی موضوع ماده ۶۶۹ قانون مدنی و در صورتی که وکالت به اجتماع باشد، حسب ماده ۶۷۰ آن قانون به موت یکی از آنان وکالت دیگری باطل می‌شود.
۳-اقامتگاه وکیل: اقامتگاه وکیل (کارآموز) طبق بند ۱-۳-۱۱ از ماده ۱۱ و همچنین ماده ۴۲ شرح وظایف کارآموزی، همان اقامتگاه(محل دفتر وکالت)وکیل سرپرست است.
بند سوم- نام و نام خانوادگی و اقامتگاه طرف
«هر شخص حقیقی و یا حقوقی مقیم هر جا باشد.»
در عقد وکالت شخصیت طرف دعوای موکل، دخالت و تأثیری ندارد؛ ولی از حیث این که معلوم باشد دعوای موکل به طرفیت چه کسی اقامه شود مهم است. گاهی اوقات تشخیص خوانده‌ی دعوا یا مشتکی عنه، آسان نیست. چه بسا دعوای حقوقی مطرح گردد و خوانده‌ی دعوا ایراد عدم توجه دعوا را مطرح کند.
بند چهارم- موضوع وکالت
(طبق ذیل تبصره ۳ از ماده ۶ قانون کیفیت اخذ پروانه وکالت مصوب ۱۳۷۶ و حسب ماده ۳۸ شرح وظایف کارآموزی، کارآموزان حق وکالت در دعاوی‌ای که مرجع تجدیدنظر از احکام آنها دیوان عالی کشور باشد، ندارند). توجه به مطالب ذیل ضروری است:
از ذکر موضوع وکالت به صورت کلی و عام الشمول خودداری شود؛ چه بسا برای موکل این توقع و انتظار پیش آید که هر دعوای دیگری در همان ارتباط و موضوع نیز داخل در وکالت و مشمول همان حق الوکاله ای است که بدواً توافق شده است.
در وکالت اختصاصی نیز البته باید موضوع وکالت به نحوی جامع و همچنین مانع باشد تا در موقع اعلام وکالت شبهه و اختلافی پیش نیاید و وکالت نامه منطبق با موضوع دعوا و پرونده باشد.
بند پنجم- حدود اختیارات
وکالت در هر امری طبق ماده ۶۷۱ از قانون مدنی، مستلزم وکالت در لوازم و مقدمات آن نیز هست؛ طبق ماده ۳۵ از قانون آیین دادرسی مدنی، وکالت در دادگاه‌ها شامل تمام اختیارات راجع به امر دادرسی است، جز آنچه را که موکل استثناء کرده یا توکیل در آن خلاف شرع باشد؛ لیکن در امور زیر باید اختیارات وکیل در وکالت نامه تصریح شود:
وکالت راجع به اعتراض به رأی، تجدیدنظر و اعاده دادرسی (مانند واخواهی موضوع ماده ۳۰۵ و حق تجدیدنظر موضوع بند الف ماده ۳۳۵ و یا اعاده دادرسی موضوع ماده ۴۲۶ از قانون آ.د.م. و همچنین واخواهی از ارای غیابی کیفری موضوع ماده ۴۰۶ و یا تجدیدنظرخواهی موضوع ماده ۴۲۷ یا اعاده دادرسی موضوع ماده ۴۷۵ از قانون آ.د.ک).
توجه به تبصره ماده ۴۷ ضروری است؛ زیرا در مواردی که وکیل حق وکالت در مرحله بالاتر را دارد، کلیه آرای صادره باید به او ابلاغ شود و ابتدای مهلت اعتراض از روز ابلاغ به وکیل محسوب خواهد شد.
- وکالت در مصالحه و سازش (موضوع مواد ۱۷۸ تا ۱۹۳ از قانون آ.د.م. و یا ماده ۷۵۲ قانون مدنی)
- وکالت در ادعای جعل یا انکار و تردید نسبت به سند طرف و استرداد سند (موضوع مواد ۲۱۶ تا ۲۲۲ از قانون آ.د.م. و مواد ۱۲۸۴ تا ۱۳۰۵ از قانون مدنی)
- وکالت در تعیین جاعل (موضوع ماده ۲۲۷ از قانون آ.د.م.)توجه به این امر که اگر شکایت کیفری جعل مواجه با قرار منع تعقیب شود، برای موکل خطر اتهام موضوع ماده ۶۹۸ قانون تعزیرات مصوب ۱۳۷۵ وجود خواهد داشت. لذا ضرورت دارد برای تعیین جاعل در قرارداد جداگانه شخص جاعل و نوع جعل تعیین و تصریح شده باشد.
- وکالت در ارجاع دعوا به داوری و تعیین داور (موضوع مواد ۴۵۴ تا ۵۰۱ از قانون آ.د.م).
- وکالت در توکیل (موضوع ذیل ماده ۴۲ از قانون آ.د.م. و ماده ۲۹ از قانون وکالت مصوب ۱۳۱۵)
- وکالت در تعیین مصدق و کارشناس (موضوع مواد ۲۵۷ تا ۲۶۹ از قانون آ.د.م).
- وکالت در دعوای خسارت (موضوع مواد ۵۱۵ تا ۵۲۲ از قانون آ.د.م).
- وکالت در استرداد دادخواست یا دعوا (موضوع ماده ۱۰۷ از قانون آ.د.م).
- وکالت در جلب شخص ثالث (موضوع مواد ۱۳۵ تا ۱۴۰ از قانون آ.د.م.)و دفاع از دعوای ثالث(مواد ۴۱۷ تا ۴۲۵ از قانون آ.د.م).
- وکالت در ورود شخص ثالث و دفاع از دعوای ورود ثالث (موضوع مواد ۱۳۰ تا ۱۳۴ از قانون آ.د.م).
- وکالت در دعوای متقابل و دفاع در قبال آن (موضوع مواد ۱۴۱ تا ۱۴۳ از قانون آ.د.م).
- وکالت در ادعای اعسار (موضوع مواد ۵۰۴ تا ۵۱۴ از قانون آ.د.م. و قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی مصوب ۱۵/۷/۱۳۹۳ مجلس و تأیید مجمع تشخیص مصلحت نظام در ۲۳/۳/۱۳۹۴)
- وکالت در قبول یا رد سوگند (موضوع مواد ۱۳۲۵ تا ۱۳۳۵ از قانون مدنی و مواد ۲۷۰ تا ۲۸۹ از قانون آ.د.م. و موضوع مواد ۲۰۱ تا ۲۱۰ از قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ و موضوع مواد ۳۳۱ تا ۳۳۴ از قانون آ.د.ک).
تبصره ۱– اشاره به شماره‌های یاد شده بدون ذکر موضوع آن، تصریح محسوب نمی‌شود.
تبصره ۲– سوگند، شهادت، اقرار، لعان (لعن سوگندوار در باره زنا) و ایلاء(سوگند شوهر به عدم مقاربت با همسر)قابل توکیل نمی‌باشد.
درخواست صدور برگ اجرایی، تعقیب عملیات آن، اخذ محکومٌ به و وجوه ایداعی به نام موکل (موضوع ماده ۳۶ قانون آ.د.م).
بند ششم- حق الوکاله و ترتیب پرداخت مالیات آن توجه به نکات زیر ضروری می‌باشد:
آیین نامه تعرفه حق الوکاله توسط رئیس قوه قضائیه در تاریخ ۲۸/۱۲/۱۳۹۸ در ۳۴ ماده تصویب شده است؛
ماده ۱۰۳ از قانون مالیاتهای مستقیم و بندهای آن (الف، ب، ج و د) مقرر کرده که ۵ درصد حق الوکاله بابت علی الحساب مالیاتی روی وکالت نامه تمبر الصاق و ابطال شود.
در صورتی که روی وکالت نامه تمبر مالیات مقرر، الصاق و ابطال نگردد، طبق تبصره ۱ از ماده ۱۰۳ مذکور، وکالت وکیل در هیچ یک از مراجع پذیرفته نمی‌شود، مگر در مورد وکالت نامه های مرجوعه از طرف وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و شرکتهای دولتی و مؤسسات وابسته به دولت و شهرداری‌ها که محتاج به ابطال تمبر روی وکالت نامه نیست که در این صورت حسب تبصره ۲ ماده مذکور وزارتخانه‌ها یا مؤسسات و شرکتهای مذکور مکلفند ۵ درصد وجوهی را که به وکلا می‌دهند، کسر و به اداره امور مالیاتی محل پرداخت کنند.
حسب تبصره ۳ ماده مذکور اگر پس از ابطال تمبر، تعقیب دعوا به وکیل دیگری واگذار شود وکیل جدید مکلف به ابطال تمبر روی وکالت نامه نخواهد بود.
بند هفتم- تاریخ وکالت نامه
باید تاریخ همان روزی درج گردد که وکالت نامه در نزد وکیل امضا می‌شود. نباید تاریخ دیگری سهواً یا عمداً درج گردد؛ چون این تاریخ می‌تواند اثباتاً یا نفیاً واجد آثار حقوقی و قضائی باشد. (توجه به عبارت ذیل ماده ۳۴ و تبصره آن از قانون آ.د.م). تاریخ باید هم عددی و هم به حروف درج شود.
بند هشتم- امضای موکل
حسب مورد شخص حقیقی، رأساً وکالت نامه را امضا می‌کند ولی از سوی شخص حقوقی به توسط صاحب امضای مجاز و عنداللزوم مهر مربوطه اقدام می‌شود. اشخاصی که وکالت نامه را امضا می‌کنند الزاماً نام و نام خانوادگی خود را با دستخط خود بنویسند و امضا کنند.
بند نُُهم- محل گواهی (موضوع صدر ماده ۳۴ از قانون آ.د.م).
در این قسمت از وکالت نامه وکیل گواهی می‌کند که اشخاص (الزاماً حقیقی) با مشخصات نام و نام خانوادگی(حسب مورد) اصالتاً یا وکالتاً یا به عنوان عضو یا رئیس یا نایب رئیس و یا مدیر عامل یا متولی و امثالهم، وکالت نامه را در حضور وکیل امضا و مهر کرده یا انگشت زدند. در صورتی که موکل در زندان یا خارج از کشور باشد، وکالت نامه نزد موکل ارسال می‌شود تا حسب مورد در حضور رئیس زندان یا مأمورین سیاسی و کنسولی امضا و گواهی شود.
بند دهم- امضای کارآموز (موضوع ماده ۶۵۷ از قانون مدنی)
باید توجه داشت که اگر وکالت نامه در نزد وکیل امضا شود، وکیل باید دو فقره امضا در وکالت نامه داشته باشد: یک امضا در مقام قبول و انعقاد عقد وکالت و امضای دیگر در مقام گواهی است.
بند یازدهم- امضای وکیل سرپرست
(موضوع ماده ۳۸ آیین نامه لایحه استقلال کانون وکلای دادگستری مصوب ۱۳۳۴ و طبق بند الف و ح از ماده ۲۸ شرح وظایف کارآموزی)
