وکلاپرس- بانک مرکزی در بخشنامه ای موارد اصلاحی و الحاقی قانون صدور چک را برای اجرا به شبکه بانکی ابلاغ کرد.بیشتر بخوانید »
بخشنامه
بخشنامه دستور العملی است که وزیران خطاب به همکاران خود، و درمقام تفسیر و بیان شیوه اجرای قوانین و مقررات یا به منظور حسن اجراء و تنظیم امور داخلی دستگاهها صادر مینمایند.
به عبارت دیگر، بخشنامه در کتاب ترمینولوژی حقوق دکتر لنگرودی عبارت است ”
از تعلیم یا تعلیمات کلی و یکنواخت و به صورت کتبی که از طرف مقام اداری به مرئوسین برای ارشاد به مدلول و طرز تطبیق قانون یا آئیننامه داده شود و نباید مخالف قانون یا آئیننامه باشد
بخشنامه ها جنبه اعلامی دارند
بخشنامه قابل استناد در دادگاه نیست و فی حد ذات منشأ حق و تکلیف جدیدی نمیباشد و در صورت تعارض با قانون یا آئیننامه نباید به آن عمل کرد.”
بخشنامه نمیتواند ایجاد کننده حق و تکلیف جدیدی باشد و به همین دلیل مستند رأی دادگاه قرار نمیگیرد و اصحاب دعوا نیز نمیتوانند به آن استناد کنند، از این رو گفته میشود که بخشنامهها همیشه جنبه اعلامی داشته و همیشه شارح است، نه مؤسس؛
صدور بخشنامههای متعدد از مصادیق فساد در جامعه است
و بخشنامه جایگاهی در سلسله مراتب قانون در معنای عام آن، ندارد و از منابع حقوق بهشمار نمیرود و این که گاه در طبقهبندی قوانین، بخشنامه را هم ذکر میکنند، نباید موجب این توهم شود که بخشنامه نیز قانون است.
جایگزین شدن بخشنامهها به جای قانون به اصل به تفکیک قوا درقانون اساسی خدشه وارد نماید و نمیتوان درقالب بخشنامه قانون وضع نمود. همچنین صدور بخشنامههای متعدد از مصادیق فساد در جامعه است.
بخش نامه ها را در اینجا مشاهده کنید⇓
بخشنامه موارد اصلاحی و الحاقی قانون صدور چک (بر اساس آخرین اصلاحات در سال ۱۴۰۰)
دستورالعمل نحوه انتشار احکام دادگاه ها و برگزاری دادگاه علنی
وکلاپرس– رییس قوه قضاییه “دستورالعمل نحوه انتشار احکام دادگاهها و برگزاری دادگاه علنی” را ابلاغ کرد.بیشتر بخوانید »
سامانه هوشمند استعلامات مالی قوه قضاییه چه اموالی را شناسایی میکند؟
وکلاپرس- معاونت فناوری اطلاعات و برنامه ریزی دادگستری استان تهران در نامه ای به روسای واحد های قضایی این استان در خصوص رفع برخی موانع اجرای محکومیت های مالی و قابلیت های سامانه هوشمند استعلامات مالی قوه قضاییه توضیح داد.بیشتر بخوانید »
دستور العمل نحوه ثبت و ارسال درخواست اعاده دادرسی کیفری به صورت الکترونیک
وکلاپرس- مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه خطاب به مدیران دفاتر خدمات الکترونیک قضایی سراسر کشور دستورالعمل ثبت و ارسال الکترونیکی درخواست اعاده دادرسی کیفری را ابلاغ کرد.
در ادامه متن این دستورالعمل را می خوانید:
دستورالعمل شماره ۹۰۰۰/۲۴۳۳۹/۵۵۰ مورخ ۱۳۹۹/۱۱/۲۹ سرپرست اداره کل خدمات الکترونیک قضایی
بسمه تعالی
مدیران محترم دفاتر خدمات الکترونیک قضایی
با سلام و احترام
با عنایت به اینکه در دستورالعمل صادره به شماره ۵۵۰/۱۹۷۱۷/۹۰۰۰ مورخ ۱۳۹۹/۱۰/۰۷ نحوه ثبت صحیح درخواست اعاده دادرسی کیفری از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی صریحا اعلام گردیده بود، لیکن طبق گزارشات دریافتی از دیوان عالی کشور تعداد کثیری از این درخواست ها به دلیل عدم رعایت نکات اعلامی در این دستورالعمل، همچنین مقررات مندرج در قانون آیین دادرسی کیفری، به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی عودت داده شده اند.
لذا لازم است دفاتر خدمات الکترونیک قضایی از ثبت اعاده دادرسی کیفری بصورت اشتباه و برخلاف موارد مندرج در قوانین و دستورالعمل ها که منجر به اطاله دادرسی و تضییع حقوق مراجعین میگردد اکیدا خودداری نمایند.
بدین ترتیب مجدا کلیه نکات، جهت ثبت صحیح و دقیق این درخواست بشرح ذیل اعلام میگردد. شایان ذکر است با توجه به حساسیت موضوع و تاکید دیوان در تنظیم دقیق درخواست ها شایسته است در انجام این مهم دقت کافی معمول تا موجب تعقیب انتظامی نشود.
۱- ارائه و ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری صرفا از سوی محکوم علیه/محکوم علیهم، وکیل یا نماینده قانونی وی یا افراد مذکور در ماده ۴۷۵ قانون آیین دادرسی کیفری اعم از همسر و وراث قانونی و وصی او در موارد فوت یا غیبت محکوم علیه پذیرفته خواهد شد، لذا از ثبت این درخواست توسط شخص یا اشخاص فاقد سمت خودداری گردد.
۲- درخواست اعاده دادرسی کیفری از شاکی پذیرفته نمی شود، لذا توجه گردد که متقاضی اعاده دادرسی حتما اشخاص مذکور در بند ۱ این دستورالعمل بوده و از ثبت درخواست برای قرارها و احکام برائت جداً خودداری شود.
۳- ضروری است، در قسمت شرح درخواست اعاده دادرسی کیفری موارد ذیل قید گردد:
۳-۱: متن درخواست، لزوما تایپ شده خوانا و صریح باشد و حد الامکان از پیوست نمودن “متن درخواست” در قسمت منضمات خودداری شود.
۳-۲: خطاب درخواست با عنوان “ریاست محترم دیوان عالی کشور” باشد.
۳-۳: الزامی است در قسمت شرح درخواست، عبارت “درخواست اعاده دادرسی کیفری” همچنین “شماره دادنامه قطعیت یافته”، “جهت/جهات استنادی مقرر در بندهای الف تا چ ماده ۴۷۴ قانون آیین دادرسی کیفری” صراحتا قید گردد.
۴- با توجه به اینکه علت عمده درخواست های برگشت داده شده، مربوط به ایرادات و نواقص در پیوست مستندات و منضمات درخواست می باشد موارد ذیل مورد توجه قرار داده شود.
۴-۱: از بارگذاری اسناد بی کیفیت و غیرواضح همچنین غیرمرتبط با درخواست اکیدا خودداری گردد.
۴-۲: -کلیه مدارک و مستندات پیوستی با فرمت jpg و در حجم «۲۵۰»تا «۵۱۲» کیلو بایت ضمیمه گردد؛ (توصیه می گردد؛ کلیه دفاتر خدمات الکترونیک قضایی پیش از استفاده از دستگاه پویشگر (اسکن)، از قسمت تنظیمات، فرمت حجم و وضوح تصاویر را کنترل و بررسی نمایند).
۴-۳: در صورت وجود سوابق دیگر مرتبط با درخواست فعلی اعاده دادرسی، تصویر مصدق آن در قسمت منضمات پیوست گردد.
۴-۴: مستندات و پیوست های درخواست باید مرتبط با جهت/ جهات اعلامی باشد.
۴-۵: در صورتی که درخواست توسط وکیل ارائه می شود. چنانچه قرارداد وکالت بصورت الکترونیک ثبت گردیده، در قسمت نوع پیوست گزینه “تصویر الکترونیک وکالتنامه” انتخاب و در فیلد شماره “کدرهگیری مربوط به قرارداد الکترونیک وکالتنامه” درج شود.
۴-۶: چنانچه قرارداد وکالت، بصورت سنتی تنظیم گردیده است، بایستی در قسمت منضمات، نوع پیوست ” تصویر وکالت نامه” انتخاب و تصاویر صفحات وکالت نامه بارگذاری گردد. در این صورت نیز لازم است اطلاعات مربوط به فیلدهای “شماره”، “تاریخ”، علی الخصوص “رقم حق الوکاله” دقیقا مطابق آنچه در وکالتنامه مورد توافق قرار گرفته است تکمیل گردد.
۴-۷:”میزان تمبر مالیاتی” نیز باید با احتساب ۵ درصد تمبر مالیاتی بصورت کامل و طبق تعرفه قانونی در فیلد مربوطه مندرج گردد. همچنین در وکالتنامه تنظیمی میبایست وکالت راجع به اعاده دادرسی کیفری، در حدود اختیارات وکیل صریحا قید شده باشد.
۵- خدمت درخواست اعاده دادرسی کیفری صرفا شامل ثبت و ارسال درخواستهای موضوع ماده ۴۷۴ آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲ از طریق سامانه خدمات الکترونیک قضایی می باشد، لذا از ثبت و ارسال درخواستهای اعاده دادرسی موضوع ماده ۴۷۷ قانون مذکور و ارسال به دیوان عالی کشور اکیدا خودداری گردد.
۶- از ارسال درخواستهای اعاده دادرسی مدنی به دیوان عالی کشور خودداری شود.
۷- اعاده دادرسی صرفا نسبت به احکام قطعی (اعم از آنکه حکم اصداری قطعیت یافته مربوط به مرحله بدوی یا تجدیدنظر یا فرجام خواهی باشد) امکانپذیر است.
۸- به منظور ثبت درخواست اعاده دادرسی ارائه و پیوست تصاویر احکام محکومیت قطعی الزامی است، لازم بذکر است، در مواردی که دادنامه مورد درخواست اعاده دادرسی بصورت قطعی صادر شدهباشد، ارائه تصویر گواهی قطعیت حکم الزامی نیست.
۸-۱: لازم بذکر است احکام مربوط به جرایم با موضوع “اخلال در نظام اقتصادی” و “جرایم علیه تمامیت جسمانی که میزان دیه مقدر برای آن کمتر از یک دهم دیه کامل است” (موضوع مجازات دوم صرفا از طریق دفتر ویژه ثبت می گردد) در همان مرحله بدوی بصورت قطعی صادر می گردد لذا در این موارد نیز نیازی به تصویر گواهی قطعیت حکم نمی باشد.
۸-۲: چنانچه احکام صادره بواسطه عدم واخواهی/تجدیدنظرخواهی قطعیت یافته است میبایست، “گواهی قطعیت حکم” ضمیمه و ارسال گردد.
۹- در حال حاضر امکان ارائه و ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی سراسر کشور صرفا شامل محکومیت به مجازاتهای سالب حیات، حدود، قصاص، حبس، شلاق و قلع وقمع بنا در احکام کیفری میباشد. لذا در سایر محکومیتها، دفاتر خدمات الکترونیک قضایی بایستی از ثبت آن خودداری نموده و در این موارد متقاضی به دفتر ویژه خدمات الکترونیک قضایی واقع در نشانی تهران، خیابان انقالب، بین چهارراه کالج و ولیعصر، کوچه سعید راهنمایی شوند.
۱۰- هزینه دادرسی ثبت و ارسال درخواست اعاده دادرسی بایستی به تعداد هر یک از نفرات درخواست دهنده یعنی محکوم علیه/محکوم علیهم (متقاضیان) معادل پانصد هزار (۵۰۰.۰۰۰) ریال به همراه هزینه تصدیق (تطبیق) اوراق و سایر هزینه های مربوط به دفاتر خدمات مطابق تعرفه محاسبه و دریافت گردد.
۱۱- چنانچه درخواست اعاده دادرسی کیفری سابقا بصورت حضوری در دیوان عالی کشور ثبت گردیده است، از ثبت و ارسال مجدد همان درخواست بصورت الکترونیک، خودداری گردد. چرا که به دلیل داشتن سابقه جاری در سامانه، به دفتر عودت داده خواهد شد.
۱۲- چنانچه درخواست های ارسال شده به دیوان عالی کشور به دلیل نواقص و ایرادات به دفتر برگشت داده می شود، تمام ایرادات رفع و پس از آن نسبت به ارسال مجدد به دیوان عالی کشور اقدام شود.
بیشتر بخوانید:
- شیوه ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی
- رأی وحدت رویه شماره ۷۹۳ درباره فرجام خواهی از قرار رد دادخواست اعاده دادرسی
بخشنامه سازمان اداری و استخدامی در تاکید بر بخشنامه سابق مبنی بر ممنوعیت اخذ کپی مدارک هویتی
وکلاپرس- سازمان اداری و استخدامی کشور با صدور بخشنامه تازه ای بر بخشنامه سابق مبنی بر ممنوعیت اخذ کپی مدارک هویتی مراجعه کنندگان از سوی دشتگاه های اجرایی کشور تاکید کرد.
سازمان اداری و استخدامی کشور پیرو بخشنامه سابق شماره ۳۰۹۶۲۸ – ۱۳۹۹/۶/۱۷ با صدور بخشنامه شماره ۳۹۴۶۹۵ – ۱۳۹۹/۱۲/۹ خطاب به کلیه دستگاه های اجرایی کشور بر ممنوعیت دریافت کپی مدارک هویتی از مراجعان تاکید کرد.
در این بخشنامه خطاب به کلیه دستگاه های اجرای کشور آمده است که حتی در حالت وجود اشکال در سیستم و عدم امکان استعلام از سامانه ثبت احوال، دستگاه اجرایی مکلف است راسا نسبت به تهیه کپی ا زمدارک مراجعان اقدام کند و حق الزام مراجع به تهیه و ارائه کپی مدارک هویتی خود را ندارد.
با گذشت حدود شش ماه از ابلاغ بخشنامه شماره ۳۰۹۶۲۸ – ۱۳۹۹/۶/۱۷ هنوز هم بسیاری از دستگاه های اجرایی کشور، از رویه سابق خود مبنی بر مطالبه کپی های متعدد از مدارک هویتی مراجعان دست بر نداشته اند که مداخله جدی سازمان بازرسی کل کشور در این زمینه ضروری به نظر می رسد.
بیشتر بخوانید:
- بخشنامه ممنوعیت دریافت کپی مدارک هویتی از خدمت گیرندگان
- رأی وحدت رویه شماره ۳۲۲-۳۲۰ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
- رأی وحدت رویه شماره ۳۱۸-۳۰۱ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
طرح سادهسازی مراحل شروع کسب و کار
طرح «سادهسازی مراحل شروع کسب و کار»
مصوب ۱۳۹۹/۹/۲۴ شورای عالی اداری
بسم تعالی
تمامی وزارتخانهها، موسسات و شرکتهای دولتی، نهادهای عمومی غیردولتی و سایر دستگاههایی که به نحوی از بودجه عمومی استفاده میکنند
شورای عالی اداری در یکصد و هشتاد و ششمین جلسه مورخ ۱۳۹۹/۹/۲۴ بنا به پیشنهاد سازمان اداری و استخدامی کشور و به استناد بند ۱۰ ماده ۱۱۵ قانون مدیریت خدمات کشوری؛ به منظور تسهیل و تسریع در ارائه خدمات، ایجاد شفافیت و کاهش فساد در فرایندهای خدمترسانی، طرح «سادهسازی مراحل شروع کسب و کار» را به شرح زیر تصویب نمود:
ماده ۱ – دستگاههای اجرایی متولی یا همکار در صدور مجوزها موظفند برای شروع کسب و کار جدید، انجام موارد زیر را مورد توجه قرار داده، فرایندهای صدور مجوز را متناسب با آن اصلاح کنند:
۱-۱- تمام الزامات، دستورالعملها و استانداردهای متناسب با نوع کسب و کار مربوط و قوانین و مقررات مصوب و حاکم، توسط دستگاه متولی صدور مجوز احصاء و به صورت عمومی به ذینفعان و اتحادیههای صنفی اطلاعرسانی گردد، به نحوی که متقاضیان کسب و کار بتوانند بدون هیچ پیششرط و طی فرایند اداری، درخواست خود برای شروع کسب و کار را ارایه نمایند.
تبصره: اطلاع رسانی به ذینفعان و همچنین ثبت درخواست شروع کسب و کار توسط متقاضیان، به صورت الکترونیکی انجام میگیرد.
۱-۲- برای شروع کسب و کار، فرد متقاضی در صورت رعایت الزامات، دستورالعملها، استانداردها و قوانین و مقررات مصوب و حاکم اعلام شده، بتواند رعایت آنها را به صورت خوداظهاری و منطبق با الزامات قانونی، اعلام و متعهد گردد. خوداظهاری به معنی پذیرش تمام شرایط و ضوابط اعلامی و تعهد به اجرای کامل آنهاست و در صورت تخطی از مقررات و استانداردهای مذکور، حق ابطال مجوز فعالیت برای مراجع ذیصلاح محفوظ است.
۱-۳- پس از ارایه تعهد مذکور توسط متقاضی، بلافاصله مجوز «آغاز فعالیت» صادر گردد. دستگاه متولی صدور مجوز شروع کسب و کار موظف است مجوز آغاز فعالیت و تعهدنامه متقاضی کسب و کار را به وزارت امور اقتصادی و دارایی و دستگاههای نظارتی مربوط (حسب مورد)، ارسال کند.
ماده ۲ – هر نوع اعمال نظارت پیشینی توسط دستگاههای نظارتی و موکول کردن شروع کسب و کار به انجام این نظارتها متوقف و دستگاههای نظارتی متناسب با حدود وظایف نظارتی خود در هر نوع از فعالیتها، با انجام نظارتهای پسینی مورد نیاز، نسبت به تطابق انجام مراحل شروع فعالیت کسب و کار با الزامات، دستورالعملها، استانداردها و قوانین و مقررات مصوب و حاکم تعیین شده و مورد تعهد اقدام نموده و تخلفات احتمالی شناسایی شده حین نظارت را به مراجع صدور مجوز مربوط اعلام مینمایند. در صورت احراز تخلف، مراجع صدور مجوز مورد نظر یا سایر مراجع ذیربط، وفق قوانین و مقررات مربوطه با صاحبان کسب و کارهای متخلف برخورد لازم اعم از ابطال مجوز، تعلیق مشروط آن، تذکر برای رفع نواقص یا سایر جرایم و ضوابط تنبیهی را انجام میدهند.
ماده ۳ – مجوزها و استعلامهای مربوط به فعالیتهای با اهمیت و اثرگذار در حوزههای درمان و امنیت و سایر موارد خاص، با تشخیص هیات مقرراتزدایی و تسهیل صدور مجوزهای کسب و کار، از شمول این مصوبه مستثنی هستند.
ماده ۴ – نظارت بر حسن اجرای این مصوبه توسط دستگاههای اجرایی بر عهده وزارت امور اقتصادی و دارایی میباشد.
ماده ۵ – بالاترین مقام دستگاه اجرایی ذیربط، مسئول حسن اجرای این مصوبه بوده و گزارش اجرای آن توسط دبیرخانه شورای عالی اداری، به شورا ارایه میشود.
حسن روحانی
رئیسجمهور و رئیس شورای عالی اداری
رونوشت: دفتر مقام معظم رهبری (مدظله العالی) – دفتر ریاست جمهوری- دفتر ریاست مجلس شورای اسلامی – دفتر ریاست قوه قضاییه- دفتر معاون اول رئیسجمهور – دفتر هیأت دولت – معاونت تدوین، تنقیح و انتشار قوانین و مقررات معاونت حقوقی رئیسجمهور – دفتر بازرسی رئیسجمهور – دفتر ریاست دیوان عدالت اداری – کمیسیون امور اجتماعی مجلس شورای اسلامی – اداره کل حقوقی ریاستجمهوری – اداره کل قوانین و مقررات کشوری ریاستجمهوری – روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران – دفتر هماهنگیهای ویژه رئیسجمهور – فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران – دیوان محاسبات کشور – سازمان بازرسی کل کشور.
بیشتر بخوانید:
بخشنامه تشکیل ستاد پیشگیری و رسیدگی به جرایم و تخلفات انتخاباتی
وکلاپرس ـ رییس قوه قضاییه بخشنامه تشکیل ستاد پیشگیری و رسیدگی به جرایم و تخلفات انتخاباتی را ابلاغ کرد.بیشتر بخوانید »
دستورالعمل نحوه پذیرش مستقیم شکایات مردم توسط دادسرا، دادگاه و ضابطان قضایی
وکلاپرس- رییس قوه قضاییه دستورالعمل نحوه پذیرش مستقیم شکایات مردم توسط دادسراها و دادگاهها و ضابطان قضایی را به مراجع قضایی سراسر کشور ابلاغ کرد.
متن دستورالعمل نحوه پذیرش مستقیم شکایات مردم توسط دادسراها و دادگاهها و ضابطان قضایی
مراجع قضایی سراسر کشور
در اجرای قانون آییندادرسی کیفری، مصوب ۱۳۹۲ با اصلاحات و الحاقات بعدی و به منظور افزایش دقت و سرعت در ارائه خدمات قضایی و کاهش اطاله دادرسی در تقدیم شکایات و اطلاع رسانی به اصحاب پرونده در مراحل تحقیقات مربوط، از تاریخ صدور این بخشنامه مراجع قضایی، ضابطان دادگستری و مرکز آمار و فنآوری اطلاعات قوه قضاییه موظف به رعایت و اجرای موارد زیر می باشند.
۱- در صورت مراجعه شاکی به دادسرا، دادستان ها در اجرای ماده ۶۹ قانون آیین دادرسی کیفری، شکایات کتبی و شفاهی را همه وقت قبول و نسبت به ثبت الکترونیکی آن در سامانه مدیریت پرونده قضایی اقدام نموده و به قید فوریت ان را حسب مورد جهت انجام اقدام قانونی با صدور دستورات لازم به ضابطان دادگستری یا به یکی از شعب دادسرا و یا شوراهای حل اختلاف ارجاع کنند. در ارجاع شکایات به ضابطان مهلت اجرای دستورات قضایی معین و در ارجاع به شورای حل اختلاف مطابق بخشنامه شماره ۱۰۰/۶۲۹۴۰/۹۰۰۰ مورخ ۲۸/۵/۹۸ با تعیین مهلت حداکثر یک ماهه عمل شود و از ارجاع پرونده در مواردی که زمینه صلح و سازش وجود ندارد خودداری شود. همین حکم برای رییس حوزه قضایی یا معاون ارجاع در مواردی که شکایت مستقیماً به دادگاه کیفری تقدیم می شود، جاری است.
۲- برابر مواد ۳۷ و ۴۴ قانون آییندادرسی کیفری، ضابطان دادگستری مکلفاند شکایت کتبی یا شفاهی را همه وقت قبول نمایند. لذا در صورت مراجعه شاکی به ضابطان، ضمن قبول شکایت، در جرائم مشهود، تمام اقدامت لازم را به منظور جمع آوری و حفظ آلات، ادوات، آثار و ادله وقوع جرم و جلوگیری از فرار یا مخفی شدن متهم به عمل آورده و تحقیقات لازم را انجام و بلافاصله شکایت و نتایج اقدامات انجام شده را نزد مقام قضایی مربوط ارسال نمایند. در جرایم غیرمشهود با قید فوریت مراتب را برای کسب تکلیف و اخذ دستورهای لازم به مقام قضایی مربوط اعلام نمایند.
۳- با توجه به الزامی بودن ثبت نام مراجعان در سامانه ثنا (ثبت نام الکترونیکی)، واحدهای قضایی مستقیماً نسبت به ثبت نام الکترونیکی کلیه شکات و متهمانی که در سامانه فوق ثبت نام نشده اند، اقدام نمایند.
۴- دادستانها و رؤسای دادگستری موظفاند بر نحوه پذیرش و ارسال شکایات و فرایند مربوط نظارت نموده و چنانچه صلح و سازش توسط شورای حل اختلاف و اجرای دستور یا تکمیل تحقیقات مقدماتی در شکایاتی که به ضابطان ارجاع میشود، در مهلت مقرر میسر نشود، به محض اتمام مهلت مذکور مراتب را پیگیری نمایند.
۵- مرکز آمار و فنآوری اطلاعات قوه قضاییه اقدامات زیر را ظرف سه ماه معمول مینماید:
الف- فراهم نمودن ارسال شکایات به صورت خودکاربری از طریق سامانه خدمات الکترونیک قضایی در شکایاتی که فاقد پیچیدگی قضایی است؛
ب- فراهم نمودن امکان خودکاربری برای اشخاصی که دانش حقوقی لازم جهت طرح شکایت را دارند؛
پ- اطلاع رسانی به اصحاب پرونده حسب مورد در خصوص ارسال شکوائیه به مرجع ذیربط و نحوه پیگیری شکایات و نتیجه اقدامات انجام شده به ترتیب مقرر در این بخشنامه از طریق پیامک یا طریق مقتضی دیگر؛
ت- فراهم نمودن اقدامات فنی لازم برای اجرای این بخشنامه در مراجع قضایی؛
ث- فراهم نمودن امکان ارسال شکایات و نتیجه تحقیقات از طریق ضابطان دادگستری به مقام قضایی و ارسال دستورات قضایی به ضابطان از طریق الکترونیک با همکاری ضابطان دادگستری؛
ج- نظارت بر ثبت و ارسال سریع شکایات دریافتی توسط دفاتر خدمات الکترونیک به مرجع قضایی ذیصلاح؛
چ- ایجاد دسترسی الکترونیکی به دادستان ها جهت نظارت بر نحوه ارجاع شکایات.
نظارت بر حسن اجرای این بخشنامه حسب مورد با رؤسای کل دادگستری و دادستان کل کشور میباشد.
سید ابراهیم رئیسی- رییس قوه قضاییه
بیشتر بخوانید:
دستورالعمل ارزیابی اتقان آراء قضایی
دستورالعمل ارزیابی اتقان آرای قضایی
مقدمه
در اجرای مواد ۲۹۵ تا ۲۹۹ قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی، مواد ۳۷۴ تا ۳۸۱ قانون آیین دادرسی کیفری، بند «د» ماده ۱۱۳ قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (۱۴۰۰ـ ۱۳۹۶) مصوب ۱۴/۱۲/۱۳۹۵ و در راستای تأکیدات مقام معظم رهبری در زمینه ضرورت اتقان آراء قضایی و فراگیر شدن آن بهعنوان پیشنیاز تحول قوهقضاییه و بهمنظور ارتقای کیفیت دادرسی، نظارت کیفی بر نحوه عملکرد قضایی و افزایش صدور آراء متقن و مستحکم و تحقق اهداف اصول ۱۶۱، ۱۶۶ و ۱۶۷ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، « دستورالعمل ارزیابی اتقان آراء قضایی» به شرح مواد آتی است.
فصل اول: تعاریف و اختصارات
ماده۱ـ تعاریف و اختصارات به کار رفته در این دستورالعمل به شرح ذیل است:
الف ـ هیأت مرکزی: هیأت مرکزی اتقان آرا، موضوع ماده ۵ این دستورالعمل؛
ب ـ هیأت/هیأت های استانی: هیأت/هیأت های استانی اتقان آرا، موضوع ماده ۹ این دستورالعمل؛
پ ـ گروه/گروه های تخصصی مرکزی: گروه/گروههای تخصصی ارزیابی آراء قضایی در هیأت مرکزی ؛
ت ـ گروه/گروه های تخصصی استانی: گروه/گروه های تخصصی ارزیابی آراء قضایی در استانها ؛
ث ـ نرمافزار تناد : نرمافزار تحلیل و نقد آراء دادگستری و دیوان عالی کشور.
فصل دوم: شاخصها و ساختار رأی متقن
ماده۲ـ رأی متقن ضمن تنظیم گردش کار مستقل، دارای ساختاری به شرح زیر میباشد:
الف ـ مقدمه: شامل مواردی از قبیل مشخصات اصحاب دعوی، وکلا یا نمایندگان قانونی آنان، موضوع درخواست، بیان فرایند دادرسی، توصیف دقیق رفتار ارتکابی، نحوه شروع به تعقیب، عنوان اتهامی، زمان و محل وقوع آن، خواسته خواهان یا شاکی و تغییرات احتمالی آن، بیان ایرادات، دفاعیات و دلایل طرفین؛
ب ـ بدنه اصلی رأی: شامل مواردی مانند ارزیابی ادله، دفاعیات و مستندات طرفین، تطبیق دقیق رفتار ارتکابی با اعمال یا وقایع حقوقی با عناوین قانونی بهطور مستدل، رد یا پذیرش مستدل دلایل، ذکر مستندات، اعم از مواد قانونی، قواعد فقهی، منابع معتبر اسلامی، فتاوی معتبر یا اصول حقوقی و انشای حکم یا قرار؛
پ ـ قسمت پایانی: شامل اعلام حضوری یا غیابی بودن رأی، قطعیت یا قابل اعتراض بودن آن، مهلت و مرجع رسیدگی کننده به اعتراض، مرجع رسیدگی، نام، نام خانوادگی، سمت و امضا قاضی یا قضات صادرکننده رأی و تاریخ صدور رأی است.
ماده۳ـ شاخصهای رأی متقن حسب مورد عبارت است از:
الف ـ رعایت قوانین و مقررات مربوط به صلاحیت مراجع قضایی از قبیل ذاتی، محلی و صلاحیت شخصی قاضی؛
ب ـ متکی بودن رأی بر تبیین مبانی استنباط، دلایل معتبر با ذکر دقیق آنها در متن رأی، از جمله انعکاس مفاد شهادت شهود و مطلعان و ذکر امارات و قراین یا اظهارات شهود یا مطلعان، عین اظهارات در بردارنده اقرار و تحلیل یافتهها (مستدل بودن)؛
پ ـ ذکر مواد قانونی و مقررات و در صورت خلأ آن، استناد به منابع معتبر اسلامی و فتاوای معتبر و اصول حقوقی(مستند بودن) ؛
ت ـ عقلانی، منطقی بودن و قدرت اقناعکنندگی رأی که در نتیجه قوت استدلال، و تفسیر، منجز بودن، عدم تناقض و تضاد در مفاد رأی و عدم استناد به اصول یا مواد متضاد حاصل میشود(موجه بودن)؛
ث ـ جامعیت، شفافیت، عدم وجود ابهام و اجمال، از جمله در تعیین مجازات قابل اجرا و تعیین محکومبه در رد عین، مثل یا قیمت و نیز نوع و میزان مسئولیت هر یک از محکومعلیهم، تعیین تکلیف نسبت به اموال ناشی از جرم، صدور رأی یا اتخاذ تصمیم مقتضی نسبت کلیه اصحاب پرونده و همچنین اتهامات متهم، شکایات یا خواسته های مطروحه در پرونده ( صریح و شفاف بودن رأی و موضوع آن)؛
ج ـ قید حضوری یا غیابی بودن، قطعیت یا قابل اعتراض بودن رأی و مهلت و مرجع رسیدگی به اعتراض (توصیف وضعیت رأی)؛
چ ـ دارا بودن نثر روان و قابل فهم برای مخاطب و رعایت اصول نگارش فارسی؛
ح ـ منسجم بودن رأی به نحوی که استدلال و استناد رأی با نتیجه آن مغایر نباشد؛
خ ـ رعایت اصل قانونیبودن جرم و مجازات؛
د ـ تناسب در صدور قرارها و تعیین مجازاتها و اقدامات تأمینی؛
ذ ـ بهرهگیری دقیق از مقررات مربوط به تخفیف یا تشدید مجازات؛
ر ـ استفاده صحیح و مناسب از نهادهای ارفاقی، مانند خودداری از تعقیب متهم، تعلیق یا ترک تعقیب، ارجاع به میانجیگری، تعویق صدور حکم، تعلیق اجرای مجازات، معافیت از کیفر و اعمال مجازاتهای جایگزین حبس؛
ز ـ دادرسی و صدور رأی در چارچوب کیفرخواست یا اتهامی که به طور مستقیم در دادگاه مطرح میشود و رعایت اقتضائات مربوط به تغییرات احتمالی عنوان اتهام در فرآیند دادرسی در دادگاه، از جمله ضرورت اخذ دفاعیات متهم؛
ژـ صدور رأی در چارچوب خواسته خواهان با توجه به تغییرات احتمالی آن.
ماده۴ـ قضات سراسر کشور، به ویژه قضات دیوانعالی کشور ضمن توجه به شاخصهای صدور رأی، آراء خود را به نحوی انشا نمایند که موجب پویایی نظام حقوقی و تأثیرگذاری در مراجع علمی و محققان بهعنوان رأی راهنما باشد.
فصل سوم: تشکیلات ارزیابی ساختار و اتقان آرا و شرح وظایف و اختیارات آنها
ماده۵ ـ هیأت مرکزی اتقان آرا بالاترین مقام تصمیمگیرنده و اجرایی ارزیابی آرا است و در دیوانعالیکشور با ترکیب زیر تشکیل میشود:
الفـ معاون نظارت دیوانعالیکشور (دبیر هیأت مرکزی)؛
ب ـ معاون نظارت بر دادسراهای دادستان کل کشور؛
پ ـ نماینده دادگاه عالی انتظامی قضات؛
ت ـ معاون نظارت و ارزشیابی دادسرای انتظامی قضات؛
ث ـ نماینده معاونت منابع انسانی و امور فرهنگی؛
ج ـ دو نفر از قضات صاحب نظر دیوان عالی کشور در تخصص های مختلف به انتخاب رییس قوه قضاییه.
تبصره ـ هیأت مرکزی دارای گروه های تخصصی مرکزی به شرح مواد آتی میباشد و حسب نیاز میتواند جهت انجام بهتر وظایف خود، گروه های فرعی تخصصی به سرپرستی یکی از اعضا تشکیل دهد. ترکیب اعضا و تعیین وظایف آنها با هیأت مرکزی است.
ماده۶ ـ وظایف و اختیارات هیأت مرکزی به شرح زیر است:
الفـ سیاستگذاری و برنامهریزی در مورد اتقان آرا و ارزیابی آن؛
بـ تعیین تعداد و عناوین گروههای تخصصی مرکزی، ضوابط و نحوه فعالیت آنها؛
پـ احراز صلاحیت، آموزش، توجیه و انتصاب ارزیابان در گروه تخصصی مرکزی؛
تـ تعیین ضرایب امتیازدهی به شاخصها؛
ثـ بررسی و اظهارنظر در خصوص پیشنهادهای گروههای تخصصی مرکزی و هیأت های استانی؛
جـ نظارت بر عملکرد هیأتهای استانی؛
چـ تعیین شاخصها برای پرداخت حقالزحمه متناسب با تلاش هر یک از ارزیابان در چارچوب ضوابط و مقررات؛
حـ تأیید گزارش سالانه در خصوص اتقان آرا.
تبصره ـ تشکیل این هیأت نافی صلاحیت دیوان عالی کشور نسبت به نظارت بر حسن اجرای قوانین در محاکم نیست.
ماده۷ـ گروههای تخصصی مرکزی مرکب از سه نفر قاضی شاغل یا بازنشسته دارای تخصص و تجربه و صاحبنظر در امور دادسرا، دادگاههای کیفری، حقوقی و تجدیدنظر، دیوان عدالت اداری، سازمان قضایی نیروهای مسلح و دیوانعالیکشور میباشد.
ماده۸ ـ دبیرخانه هیأت مرکزی در دیوانعالیکشور مستقر میشود و عهدهدار وظایف زیر است:
الفـ انجام امور اداری هیأت مرکزی از جمله تشکیل جلسات، تنظیم صورتجلسات و ابلاغ مصوبات هیأت مذکور؛
بـ اعلام سیاستها، برنامهها و مصوبات هیأت مرکزی به مراجع ذیصلاح جهت اجرا؛
پـ نظارت بر جریان ارزیابی و عملکرد گروههای تخصصی مرکزی و ارائه نتایج آن به هیأت؛
تـ ارسال آراء راهنما (موضوع ماده ۴ این دستورالعمل)، برگزیده و نمونه با لحاظ ضوابط این دستورالعمل جهت دستهبندی و انتشار به پژوهشگاه قوهقضاییه ؛
ثـ جمعآوری گزارشهای هیأت استانی؛
جـ تهیه گزارش جامع سالانه به تفکیک وضعیت اتقان آرا در هر استان و مرجع قضایی.
ماده ۹ـ هیأت استانی اتقان آرا در دادگستری کل هر استان با ترکیب زیر تشکیل میشود:
الفـ معاون ارزشیابی دادگستری استان (دبیر هیأت)؛
ب ـ رییس کل دادگاههای شهرستان مرکز استان
پـ دادستان مرکز استان یا یکی از معاونان وی؛
تـ معاون منابع انسانی دادگستری استان؛
ث ـ سه تن از قضات دادگاه تجدیدنظر استان به انتخاب رییس کل دادگستری استان.
تبصره ـ هیأت استانی دارای گروه های تخصصی استانی به شرح مواد آتی میباشد.
ماده۱۰ـ وظایف و اختیارات هیأت استانی عبارت است از:
الفـ تعیین گروه تخصصی استانی برای اتقان آرا و اعزام آنان به تمام حوزههای قضایی؛
بـ بررسی پیشنهادهای گروه تخصصی استانی در خصوص قضات صادرکننده آراء مورد ارزیابی ؛
پ ـ ارائه پیشنهادهای لازم جهت تشویق یا لزوم آموزش قضات و بهبود و تقویت ارزیابی اتقان آراء قضایی به هیأت مرکزی؛
تـ پیشنهاد حقالزحمه مناسب برای هریک از اعضای هیأت استانی و ارزیابان بر اساس ضوابط مصوب هیأت مرکزی؛
ثـ ارسال آراء نمونه و شاخص با لحاظ ضوابط این دستورالعمل به دبیرخانه هیأت مرکزی؛
جـ ارائه گزارش سالانه به هیأت مرکزی.
ماده۱۱ـ بررسی اتقان آرا بر اساس شاخص های مذکور در این دستورالعمل حسب مورد بر عهده گروه تخصصی مرکزی و استانی است.
ماده۱۲ـ مدت عضویت اعضای حقیقی هیأت مرکزی و هیأت استانی و همچنین گروه های تخصصی مرکزی و استانی، سه سال میباشد و انتخاب مجدد آنها بلامانع است. اعضای مذکور در خارج از وقت اداری نسبت به ارزیابی آراء قضات اقدام میکنند. استفاده از قضات بازنشسته در ساعات اداری بلامانع است.
ماده۱۳ـ ابلاغ اعضای گروههای تخصصی حسب مورد پس از تایید هیأت مرکزی یا هیأت استانی توسط دبیر آن صادر میشود. چگونگی پرداخت حقالزحمه اعضای هیأت مرکزی و استانی و گروه های تخصصی مرکزی و استانی همانند اعضای کارگروههای مشورتی اداره کل حقوقی قوهقضاییه است.
ماده۱۴ـ هیأت مرکزی و هیأت استانی و گروه های تخصصی مرکزی و استانی با اکثریت اعضاء تشکیل و اتخاذ تصمیم با اکثریت اعضاء حاضر است.
فصل چهارم: فرایند ارزیابی
ماده۱۵ـ ارزیابی آرا در فواصل زمانی یک ساله انجام میشود. بدین منظور در هر ماه یک رأی از هر یک از قضات با نظارت دبیر هیأت استانی توسط نرمافزار تناد انتخاب و پس از حذف مشخصات طرفین دعوا و قاضی یا قضات و شعبه صادرکننده رأی، با اختصاص کد شناسایی، در اختیار هیأت استانی قرار میگیرد.
ماده۱۶ـ هیأتهای استانی موظف اندآراء سالیانه هر قاضی را حداکثر تا ۱۵ اسفند ماه هر سال در اختیار گروه های تخصصی استانی قرار دهند. نمرات آراء یک قاضی توسط نرمافزار تناد محاسبه و پس از جمعبندی و معدلگیری، نمره استانی آراء قضات محاسبه میشود.
هیأت استانی آراء برگزیده را به نحوی که از پنج درصد تعداد شعب فعال هر یک از مراجع قضایی (دادسرا، دادگاه بخش، دادگاه عمومی حقوقی، دادگاه خانواده، دادگاه عمومی کیفری ۲، دادگاه اطفال و نوجوانان و دادگاه کیفری یک و تجدیدنظر) بیشتر نباشد، از طریق نرمافزار تناد برای هیأت مرکزی ارسال میکند. دبیرخانه هیأت مرکزی آراء برگزیده را به گروههای تخصصی مرکزی، ارجاع میدهد. هیأت مرکزی حداکثر تا ۲۰ خرداد سال بعد از میان آراء برگزیده استانی و بر اساس نتایج ارزیابی در سطح کشوری، آراء نمونه ملی را به تفکیک مراجع قضایی به نحوی که از ۱۰ درصد مجموع آراء واصله بیشتر نباشد، انتخاب و اعلام میکند.
تبصره۱ـ هیأت مرکزی نحوه انجام فرایند مذکور را طی شیوهنامهای تعیین و ابلاغ خواهد نمود.
تبصره۲ـ مواردی که محمول بر نظر قضایی و استنباط از قوانین است در ارزیابی مورد توجه قرار میگیرد.
تبصره۳ـ در صورتی که آراء صادره حسب نظر گروه های تخصصی استانی دارای اشکالات و ایرادات از حیث ساختار و شاخص های مذکور در مواد ۲ و ۳ این آیین نامه باشد، مراتب جهت اعلام به قاضی مربوط به هیأت استانی اعلام میشود.
تبصره۴ـ هیأت استانی پس از جمعبندی استنباطهای مختلف و همچنین اشکالات و ایرادات آرا، پیشنهادهای خود را جهت رفع آن به هیأت مرکزی اعلام میکند.
فصل پنجم: نتایج ارزیابی
ماده۱۷ـ گروههای تخصصی مرکزی و استانی نسبت به ارزیابی آرا، به ترتیب نوبت و براساس شاخصها و ضوابط این دستورالعمل اقدام میکنند. گروههای مذکور برای هر یک از شاخصها نمرهای از یک تا بیست تخصیص میدهند و پس از ارزیابی و امتیازدهی رأی مطابق شاخصها و ضوابط این دستورالعمل، نتیجه را در نرمافزار تناد ثبت میکنند.
ماده۱۸ـ میانگین نمره آراء ارزیابی شده هر قاضی در مرحله استانی و یا کشوری، «نمره اتقان آراء دوره یک ساله قاضی» محسوب میشود که براساس ضرایب مصوب هیأت مرکزی بهوسیله نرمافزار تناد محاسبه و معدل آن اعلام میشود.
ماده۱۹ـ نمره اتقان آراء دوره یک ساله قاضی در کارنامه قضایی وی برابر ضوابط دستورالعمل تنظیم کارنامه قضایی، مصوب ۱۳۹۴ رییس قوه قضاییه، از جمله بند ” ب ” ماده ۴ آن درج میشود و۲۰ % مجموع امتیاز کارنامه به آن اختصاص مییابد و مراتب به قاضی مربوط اعلام میگردد.
ماده۲۰ـ قضاتی که در دو دوره متوالی یا سه دوره متناوب در بازه زمانی ۵ ساله میانگین کمتر از ۱۲ اخذ نمایند، با تایید هیأت مرکزی برای گذراندن دورههای آموزشی مورد توصیه هیأت، به معاونت منابع انسانی و امــور فرهنگی قوهقضاییه معرفی میشوند. در صورت عدم موفقیت در دوره آموزشی و با کسب نمره کمتر از ۱۲ پس از ارزیابی مجدد، توسط دبیرخانه هیأت مرکزی حسب مورد جهت اقدام مقتضی به دادسرای انتظامی قضات یا کمیسیون نقل و انتقال قضات معرفی میشوند.
ماده۲۱ـ به قضاتی که در فرایند ارزیابی سالانه اتقان آرا حائز امتیازات زیر شوند، علاوه بر پرداختهای مربوط به بهرهوری و کارنامه قضایی، در حدود اعتبارات، پاداش ویژه اتقان آرا تعلق میگیرد.
تبصره۱ـ به قضات موضوع این ماده که وضعیت آنان عالی یا خیلی خوب باشد، توسط رییس قوهقضاییه یا معاون اول، تقدیرنامه اتقان آرا که دربردارنده نمره و وضعیت اتقان آراء ایشان باشد، اعطا میشود و حسب مورد در سطح ملی یا استانی نیز از این قضات بهنحو مقتضی تقدیر میشود.
تبصره۲ـ در مواردی که رأی با تعدد قضات صادر میشود، تمام قضات امضا کننده رأی مشمول امتیازات این ماده میباشند، مگر اینکه رأی به صورت اقلیت و اکثریت صادر شود، که در این صورت هریک جداگانه مورد بررسی قرار میگیرد.
ماده۲۲ـ قضاتی که در دو دوره متوالی یا سه دوره متناوب در بازه زمانی ۵ ساله حائز درجه عالی شوند، با پیشنهاد هیأت مرکزی از مزایایی به تشخیص کمیسیون نقل و انتقال قضات بهرهمند میشوند. تداوم این مزایا در سالیان بعد، منوط به استمرار بلاانقطاع امتیاز عالی در سالیان بعد است.
فصل ششم: سایر مقررات
ماده۲۳ـ تمامی آرائی که در مراجع قضایی اعم از دادسرا، دادگاههای بدوی و تجدیدنظر ، دیوان عالی کشور، دیوان عدالت اداری، شوراهای حل اختلاف، دادسرا و دادگاههای نظامی صادر میشوند، مشمول ضوابط این دستورالعمل میباشند.
تبصره ـ در مورد آرا قضات دیوانعالی کشور و دیوان عدالت اداری و سازمان قضایی نیروهای مسلح حسب مورد، توسط هیأتی زیــر نظــر هیأت مرکــزی که توســط رؤسای آنها مشخص میشود، بر اساس این دستورالعمل اقدام میشود. سازمان قضایی نیروهای مسلح عنداللزوم میتواند هیأت استانی نیز تشکیل دهد.
ماده۲۴ـ معاونت مالی، پشتیبانی و امور عمرانی اعتبارات مورد نیاز این دستورالعمل ، از قبیل حق جلسات اعضای هیأت، دستمزد ارزیابان و پاداش ویژه اتقان آراء قضایی را تأمین و تخصیص میدهد و برای اجرای این دستورالعمل برنامهریزی میکند.
ماده۲۵ـ معاونت حقوقی و امور مجلس قوهقضاییه نسبت به امور زیر اقدام و نتیجه را در اختیار قضات کشور قرار میدهد:
الف ـ رصد قوانین تازه تصویب شده و تبیین نسبت آنها با قوانین سابق از جمله تعیین موارد نسخ یا تخصیص آنها در زمان انتشار قانون؛
ب ـ تهیه شرح و راهنمای کاربردی آراء وحدت رویه، قوانینی که لایحه آن در قوهقضاییه تهیه شده و یا به نحوی مربوط به قوه قضاییه است، همزمان با انتشار آنها؛
پ ـ تهیه راهنمای چگونگی صدور و انشاء رأی.
ماده۲۶ـ پژوهشگاه قوهقضاییه با رعایت بند (ت) ماده ۶۵۳ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲ و الحاقات و اصلاحات بعدی آن اقدامات زیر را انجام میدهد؛
الف ـ دستهبندی، تحلیل، انتشار و توزیع آراء نمونه و برگزیده جهت بهرهگیری جامعه حقوقی و ارائه آن به نحو مناسب به قضات با همکاری مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوهقضاییه؛
ب ـ تحلیل و نقد آراء نمونه و برگزیده از طریق برگزاری نشستهای علمی.
ماده۲۷ـ مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوهقضاییه مطابق نظر هیأت مرکزی اقدامات زیر را انجام میدهد؛
الف ـ ارتقای ظرفیتهای نرمافزار تناد با ایجاد قابلیتهای زیر:
۱ـ تشکیل بانک جامع آراء کشور به تفکیک مرجع قضایی و قاضی صادرکننده رأی و موضوع پرونده؛
۲ـ امکان انتخاب رأی به طور تصادفی و ارائه آن به هیأت مرکزی یا استانی؛
۳ ـ امکان رمزگذاری رأی، حذف مشخصات و نشانی اشخاص مذکور در رأی و همچنین شعبه و قاضی صادرکننده رأی؛
۴ـ امکان ارجاع الکترونیکی و تصادفی رأی به دو ارزیاب در استانهای دیگر؛
۵ ـ جمعآوری نظرات ارزیابان، محاسبه نمره هر رأی و معدل دوره سالیانه در قالب نمره ۱ تا ۲۰؛
۶ـ پیشبینی کارنامه قضایی و تشکیل پرونده اتقان آراء هر قاضی، شامل آراء ارزیابی شده و سوابق اتقان آراء او؛
۷ـ مشارکت و همکاری با دیوان عالی کشور برای ایجاد بانک ارزیابی اتقان آرا، شامل نتایج خروجی ارزیابان و هیأت مرکـزی اتقان آرا، موضوع بند (۵) ماده ۱۱ آییننامه اجرایی نحوه نظارت دیوان عالی کشور بر اجرای صحیح قوانین در محاکم مصوب ۱۳۸۹ رییس قوهقضاییه؛
۸ ـ امکان دسترسی به آرا و گزارشگیری از نتایج با توجه به نیاز مراجع ذیصلاح، به دستور هیأت مرکزی؛
ب ـ ارتقاء سامانه مدیریت پرونده قضایی، به نحوی که امکان تنظیم پیش رأی الکترونیک با شاخصهای مذکور در این دستورالعمل فراهم شود.
ماده۲۸ـ رییس دیوانعالیکشور مسئول اجرای این دستورالعمل میباشد و گزارش سالانه آن را به رییس قوهقضاییه ارائه میکند.
ماده۲۹ـ این دستورالعمل مشتمل بر ۲۹ ماده و ۱۰ تبصره در تاریخ ۲۲/۱۰/۱۳۹۹ به تصویب رییس قوهقضاییه رسید و پس از ابلاغ لازمالاجرا میباشد.
رییس قوه قضاییه ـ سیدابراهیم رییسی
بیشتر بخوانید:
دستورالعمل اجرایی قانون الحاق موادی به قانون نحوه اجرای اصل ۴۹ قانون اساسی
وکلاپرس ـ سید ابراهیم رییسی، رییس قوه قضاییه، دستورالعمل اجرایی قانون الحاق موادی به قانون نحوه اجرای اصل ۴۹ قانون اساسی را ابلاغ کرد.
به گزارش وکلاپرس به نقل از میزان، در اجرای قانون الحاق موادی به قانون نحوه اجرای اصل چهل و نهم قانون اساسی مصوب ۱۳۹۸ و نظر به وظیفه ذاتی قوه قضاییه در مبارزه با فساد، حمایت قانونی از ثروتهای مشروع، اهتمام در تأمین امنیت سرمایه گذاری و به منظور تبیین نحوه رسیدگی به اموال موضوع قانون که توسط برخی مقامات کارگزاران و مسئولان و مرتبطان آنها و سایر اشخاص حقیقی و حقوقی موضوع قانون مذکور تحصیل شده است، دستورالعمل اجرای قانون الحاق موادی به قانون نحوه اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به شرح مواد آتی است.
فصل نخست- تعاریف و اصطلاحات
ماده ۱- اصطلاحات مذکور در این دستورالعمل در معانی زیر به کار میرود:
الف- قانون: قانون الحاق موادی به قانون نحوه اجرای اصل چهل و نهم (۴۴) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۳۹۸
ب- دادگاه: دادگاه حقوقی ویژه رسیدگی به پرونده های اصل چهل و نهم قانون اساسی موضوع ماده ۲۰ قانون و تبصره آن؛
پ- دادستان: دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان با رعایت صلاحیت های مقرر در ماده ۱۸ بانون و تبصره آن؛
ت- سازمانهای مردم نهاد: نهادهایی که به طور داوطلبانه، غیردولتی، غیرانتفاعی، غیرسیاسی و با مجوز یکی از مراجع ذیصلاح فعالیت میکنند، از جمله نهادهای مردمی موضوع دستور العمل نحوه مشارکت و تعامل نهادهای مردمی با قوه قضاییه مصوب ۱۳۹۸
ث- شخص/ اشخاص مشمول قانون: مقامات، کارکنان و اشخاص موضوع ماده ۱۶ قانون و تبصره های آن و تبصره ۳ ماده ۱۹ قانون
ج- اموال موضوع قانون اموال نامشروع موضوع ماده ۱۹ قانون و تبصره های ۱ و ۲ آن و اموال ناشی از سوء استفاده از موقعیت شغلی یا جایگاه و عوائد آن توسط اشخاص مشمول قانون، موضوع تبصره ۲ ماده ۱۹ قانون؛
ظن قوی: عبارت است از ظن غالب و نزدیک به علم به نحوی که احتمال خلاف آن اندک باشد و بر اساس دلایل و قراین و امارات به نحو متعارف حامل شود؛
ح– سامانه: سامانه دریافت اطلاعات راجع به اموال موضوع قانون
فصل دوم – شناسایی و جمع آوری اطلاعات
ماده ۲- در اجرای تبصره ماده ۱۷ قانون، مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه با همکاری دادستانی کل کشور ظرف یک ماه از تاریخ تصویب این دستورالعمل، با رعایت اصل محرمانگی داده ها، سامانه را جهت بهره برداری دادستانی کل کشور ایجاد می کند.
ماده ۳- نهادهای موضوع ماده ۱۷ قانون مکلف اند اطلاعات راجع به اموال موضوع قانون و مستنداتی که حاکی از سوء استفاده از موقعیت شغلی یا جایگاه اشخاص مشمول قانون یا ظن بر عدم مشروعیت باشد را از طریق سامانه و در صورت عدم امکان به نحو کتبی در اسرع وقت به دادستان کل کشور اعلام کنند. شهروندان و سازمانهای مردم نهاد نیز می توانند اطلاعات خود را از طریق سامانه ارسال نمایند
ماده ۴- سازمان بازرسی کل کشور در اجرای ماده ۱۷ قانون و در راستای وظایف قانونی بلافاصله پس از ابلاغ این دستورالعمل، به شکل محرمانه با استفاده از کارکنان مورد وثوق و بهره گیری از اطلاعات در اختیار، از جمله سوابق پرونده های اقتصادی، در صورت کشف یا مشاهده اموال موضوع قانون مراتب را به ترتیب مقرر در ماده ۳ این دستورالعمل جهت اقدام مقتضی به دادستان کل کشور اعلام میکند.
ماده ۵- هریک از مقامات قضایی که در انجام وظایف قانونی خود اطلاعاتی از اموال موضوع قانون به دست آورند، مکلفاند به صورت محرمانه این اطلاعات و مستندات مربوط را با رعایت ماده ۱۷ قانون و تبصره آن به دادستان کل کشور اعلام نمایند.
ماده ۶- دادستان کل کشور پس از دریافت اطلاعات از سوی مراجع موضوع ماده ۱۷ قانون و گزارشات مستند با توام با قرائن و امارات از ناحیه شهروندان و سازمان های مردم نهاد در خصوص اموال موضوع قانون را پس از بررسی مقدماتی جهت رسیدگی و اقدام به دادستان ارجاع می نماید.
بیشتر بخوانید:
- دستورالعملی برای « ساماندهی رسیدگی به پروندههای بازار سرمایه ایران »
- دستورالعمل نحوه مقابله با ترک وظایف قانونی مدیران و کارمندان و پیشگیری از آن
- دستورالعمل ثبت و تکمیل اطلاعات سامانههای قضایی
فصل سوم- اقدامات دادستان
ماده ۷- با وصول اطلاعات از طریق سامانه، دادستان جهت بررسی اموال موضوع قانون حسب مورد اقدامات زیر را شخصا یا با ارجاع به یکی از معاونین خود به عمل می آورد
الف – صدور دستور به جهت ارائه اطلاعات راجع به نحوه تحصیل اموال موضوع قانون به مقام ذیربط؛
ب – اخذ اطلاعات مربوط در صورتیکه پرونده راجع به اموال موضوع قانون در مراجع قضایی یا سازمان بازرسی کل کشور، وزارت اطلاعات، سازمان اطلاعات سپاه، دیوان محاسبات کشور و یا سازمان تعزیرات حکومتی رسیدگی شده یا در حال رسیدگی باشد؛
پ – ردیابی اموال موضوع قانون که به خارج از کشور منتقل شده و استفاده از قابلیتهای درون قوه قضاییه و دستگاههای اطلاعاتی و نظارتی کشور و استفاده از ظرفیت مقررات بین المللی؛
ت – استعلام از مرکز حفاظت و اطلاعات قوه قضاییه، وزارت اطلاعات، سازمان اطلاعات سپاه، نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران، اشخاص موضوع مواد ۵ و ۶ قانون اصلاح قانون مبارزه با پولشویی مصوب ۱۳۹۷ و دیگر مراجع قانونی در خصوص منشا اموال موضوع قانون و تغییر و تبدل آن و یا انتقال به اشخاص دیگر و دلایل و قرائن مربوط، با قید مهلت ۲۰ روزه؛
تبصره – هر یک از اشخاص یا دستگاههای موضوع ماده ۲۱ قانون مکلفاند با دادستان و مقام قضایی ذی ربط همکاری نموده و نسبت به تهیه و ارائه پاسخ کامل به استعلامات در مهلت تعیین شده اقدام نمایند، در غیر این صورت مستنکف تلقی و دادستان مکلف است مراتب را در راستای اعمال ماده ۲۱ قانون، به فوریت به مرجع قضایی ذیربط اعلام و برخورد قانونی با آنها را تا حصول نتیجه نهایی پیگیری کند.
ماده ۸- در شناسایی اموال اشخاص مشمول قانون و اقدام برای اعاده آنها، اولویت با ثروت های کلان، بدون ملاحظه مقام و مسئولیت آنان می باشد.
ماده ۹- در صورت اقتضا دادستان اقدامات تامینی لازم از قبیل توقیف اموال موضوع قانون و مسدودی حساب بانکی شخص مشمول قانون را از دادگاه درخواست می کند.
تبصره ۱- حکم این ماده در مورد اموال موضوع قانون که به اشخاص دیگر اعم از شخص ثالث یا اشخاص مذکور در تبصره های ۱ و ۲ ماده ۱۹ و تبصره ۲ ماده ۱۹ قانون منتقل شده نیز مجری است.
تبصره ۲ – اموالی که قبل از دوره تصدی توسط اشخاص مشمول قانون تحصیل شده از شمول قانون و این دستورالعمل خارج است. همین حکم در مورد اموال تحصیل شده پس از آن نیز جاری است، مشروط بر اینکه تحصیل آنها از قبل تصمیمات و اقدامات دوران تصدی نباشد.
ماده ۱۰- هرگاه دادستان با دادگاه در حین بررسی و رسیدگی به اموال موضوع این ماده متوجه ارتکاب جرمی توسط شخص مظنون شود، ضمن انجام بررسی در خصوص اموال مذکور، مراتب را به مرجع قضایی صالح اعلام میکند
ماده ۱۱– رسیدگی به اموال موضوع قانون و اعاده آن مطابق قانون، منوط به وجود اتهام کیفری و یا اثبات جرم نیست و ترتیبات رسیدگی به اموال موضوع قانون نیز تابع ترتیبات شناسایی و رسیدگی به جرایم نمی باشد.
ماده ۱۲– در صورتی که شخص مظنون به دارا بودن اموال موضوع قانون قبلا متهم به ارتکاب جرمی بوده و پرونده اتهامی وی به صدور حکم برائت یا قرار منع یا موقوفی تعقیب منتهی شده باشد، این امر مانع شناسایی و رسیدگی به اموال وی نیست و در صورتی که حکم برائت یا قرار منع یا موقوفی تعقیب در ماهیت حقوقی رسیدگی به اموال موضوع قانون مؤثر باشد، دادستان و دادگاه به این امر توجه میکنند.
ماده ۱۳– در اجرای ماده ۱۸ قانون و با رعایت مقررات این فصل، در صورتی که دادستان ظن قوی بر اموال موضوع قانون داشته باشد، به ترتیب زیر عمل میکند:
الف – شخص مشمول قانون را دعوت و در صورت حضور چنانچه با ارائه دلائل، مشروع بودن اموال موضوع قانون به اثبات برسد، دستور بایگانی شدن پرونده را صادر می نماید.
ب – چنانچه شخص مشمول قانون ضمن پذیرش موضوع، به اعاده اموال موضوع قانون رضایت دهد، صورتجلسهای مشتمل بر رضایت وی با قید صورت دقیق اموال موضوع قانون تنظیم و مراتب را جهت اتخاذ تصمیم به دادگاه اعلام میکند. پس در غیر موارد مذکور در بندهای الف و “ب”، موضوع به صورت مستدل و مستند با ذکر مراتب زیر به دادگاه اعلام و درخواست رسیدگی می نماید:
۱. نام و مشخصات شخص و طول دوره تصدی ؛
۲. صورت دقیق اموال موضوع قانون، با مشخص کردن اینکه اموال در بد شخص مذکور می باشد یا در تصرف همسر، خویشاوندان، مرتبطین یا شرکای وی؛
۳. منشأ نامشروع بودن آن؛
تعیین اینکه اموال موضوع قانون مشمول ماده ۱۶ قانون است یا تبصره ۳ ماده ۱۹ آن و دلایل و قرائن شمول قانون بر اموال مذکور؛
در صورت تحصیل مال موضوع قانون توسط همسر، خویشاوندان، شرکا و مرتبطین وی یا انتقال به آنها، حسب مورد ذکر نام و مشخصات آنها و طبقه و درجه خویشاوندی یا نوع رابطه و نحوه ارتباط بین دارا شدن آنها با شخص مذکور، همراه با ذکر ادله و قرائن؛
در صورت انتقال اموال موضوع قانون به اشخاص ثالث، نام و مشخصات آنها با قید مشخصات اینگونه اموال.
تبصره ۱- دادستان با نماینده وی در جلسه رسیدگی دادگاه حاضر شده و در صورت لزوم با تهیه و ارسال لوایح تکمیلی، گزارش شفاهی، اطلاعات لازم را به دادگاه ارائه داده و تا حصول نتیجه، موضوع را پیگیری می کند.
تبصره ۲- در اجرای ماده ۱۸ و تبصره ۱ ماده ۱۹ قانون و لزوم رعایت احکام مرتبط در قانون مبارزه با پولشویی مصوب ۱۳۸۹ با اصلاحات و الحاقات بعدی و با لحاظ تبصره های ۱ و ۳ ماره ۲ قانون اصلاح قانون مبارزه با پولشویی مصوب ۱۳۹۷، در صورتی که ظن قوی بر نامشروع بودن اموال وجود داشته باشد، اشخاص مشمول قانون مکلف اند با ارائه اسناد مثبته، مشروع بودن اموال خود را به اثبات برسانند.
فصل چهارم – رسیدگی در دادگاه
ماده ۱۴- برای رسیدگی به اموال موضوع قانون، با پیشنهاد رییس کل دادگستری استان تهران و موافقت رییس قوه قضاییه شعبه یا شعب حقوقی ویژه دادگاههای اصل ۴۴ قانون اساسی در تهران تشکیل می شود و در صورت اقتضاء شعب مذکور در برخی استانها نیز تشکیل خواهد شد، تا زمانی که در استانها شعبی از دادگاه تشکیل نشده، دادستان ذیربط در صورت احراز اموال موضوع قانون از دادگاه تشکیل شده در تهران درخواست رسیدگی می کند. در صورت تعدد شعب، ارجاع با رییس شعبه اول خواهد بود.
ماده ۱۵– پس از ارسال پرونده از سوی دادستان، دادگاه ضمن تعیین وقت رسیدگی از شخص مشمول قانون و وکیل وی در صورت انتخاب و معرفی وکیل و دادستان با نماینده وی، دعوت به عمل می آورد. شخص مذکور شخصا یا از طریق وکیل منتخب خود میتواند در وقت رسیدگی حاضر و مدارک خود را ارائه دهد و اشخاص مذکور میتوانند برای ارائه اسناد و مدارک از تاریخ جلسه اول دادگاه به مدت یک ماه استمهال نموده تا مستندات خویش را به صورت مکتوب به دادگاه ارائه دهند. این مدت تنها برای یک بار و حداکثر به مدت یک ماه قابل تمدید است. دادگاه در خصوص صحت اسناد و مدارک و دفاعیات ارائه شده بررسی لازم را انجام میدهد و با رعایت احکام مرتبط در قانون مبارزه با پولشویی مصوب ۱۳۸۹ با اصلاحات و الحاقات بعدی، ظرف یک هفته پس از ختم رسیدگی در صورتی که اموال مذکور را مشمول قانون نداند، پرونده را بایگانی و الا با رعایت ماده ۹ قانون به شرح زیر مبادرت به صدور حکم می نماید:
الف – در مورد اموال مذکور در تبصره ۳ ماده ۱۹ قانون با رعایت ترتیبات مقرر در قانون و این دستورالعمل، حکم به استرداد تمامی اموال مذکور و عواید ناشی از آن حسب مورد به عنوان جریمه یا خسارت به بیت المال یا صاحب حق صادر می کند.
ب – در مورد سایر اموال موضوع قانون حسب مورد حکم به اعاده آنها به صاحب حق یا بیت المال صادر می کند.
تبصره ۱– دادگاه باید از اطلاع شخص مشمول قانون از جلسه دادرسی اطمینان حاصل کند، ولی عدم حضور وی یا عدم ارائه اسناد و مدارک مثبته مانع از رسیدگی نخواهد بود.
تبصره ۲- دادگاه عنداللزوم برابر مقررات آیین دادرسی مدنی می تواند وقت دیگری برای رسیدگی تعیین نماید.
ماده ۱۶– آراء صادر شده از دادگاه بدوی، ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ، مطابق قانون آیین دادرسی مدنی قابل تجدیدنظرخواهی است. دادستان نیز رأسا یا به تقاضای مراجع موضوع ماده ۱۷ قانون و به تشخیص خود، میتواند از رأی صادر شده تجدیدنظرخواهی کند.
ماده ۱۷– مرجع تجدیدنظر شعبه یا شعب ویژه ای از دادگاه تجدیدنظر استان است که توسط رئیس قوه قضاییه تعیین می شود. آرای صادره از جهت فرجام خواهی، اعتراض، ورود و جلب ثالث، اعاده دادرسی و طرق تجدیدنظرخواهی فوق العاده تابع مقررات آیین دادرسی است.
فصل پنجم – اجرای احکام
ماده ۱۸– احکام دادگاه توسط قضات اجرای احکام دادگاههای موضوع قانون نحوه اجرای اصل چهل و نهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۷/۵/۱۳۶۳ و آیین نامه اجرایی آن اجرا میشود.
ماده ۱۹- در اجرای حکم دادگاه، اموال موضوع قانون حسب مورد به صاحب حق یا دولت مسترد و درآمدهای ناشی از اجرای قانون، بر اساس قانون اجرای احکام مدنی مصوب ۱۳۵۹ با اصلاحات بعدی به حساب خزانه واریز میشود.
فصل ششم- اطلاع رسانی
ماده ۲۰– در زمان بررسی دادستان، هرگونه اطلاع رسانی ممنوع است. انتشار جریان رسیدگی دادگاه و گزارش پرونده که متضمن افشای مشخصات فرد باشد، در صورتی که به جهاتی مانند جلوگیری از خدشه دار شدن وجدان جمعی و یا حفظ نظم عمومی جامعه ضرورت یابد، به درخواست دادستان کل کشور و موافقت رئیس قوه قضاییه امکان پذیر است. دادستان کل کشور در هر مورد، قبل از تشکیل دادگاه مراتب را به طریق مقتضی به اطلاع رییس قوه قضاییه می رساند.
ماده ۲۱– روسای کل دادگستری و دادستان باید به طور ماهانه گزارش کلیه اقدامات موضوع قانون و این دستورالعمل را حسب مورد به معاون اول قوه قضاییه و دادستان کل کشور ارائه دهند و مقامات مذکور در پایان هر فصل جمع بندی گزارشات دریافتی و نتایج حاصله را به حوزه ریاست قوه قضاییه منعکس می نمایند.
تبصره- در اجرای ماده ۲۰ قانون، معاون اول قوه قضاییه و دادستان کل کشور با جمع بندی گزارش های دریافتی، حداکثر تا پانزدهم اردیبهشت ماه هر سال، گزارش عملکرد سالیانه قوه قضاییه در خصوص پرونده های موضوع قانون را تهیه و جهت ارسال به مجلس شورای اسلامی و اطلاع رسانی عمومی به حوزه ریاست قوه قضائیه ارسال میکنند.
ماده ۲۲– مقررات این دستور العمل نافی آیین نامه نحوه رسیدگی به پرونده های اصل ۴۴ قانون اساسی، مصوب ۱۳۸۰/ ۷ / ۲۸ و اصلاحیه مورخ ۱۳۸۹/ ۹ / ۲۸ و سایر مقررات مربوط نیست. در مواردی که مقررات آنها با هم در تعارض باشد، در خصوص اجرای بخش سوم قانون، این دستور العمل مجری است.
ماده ۲۳- معاون اول قوه قضاییه مسئول نظارت بر حسن اجرای تکالیف دستگاههای مقرر در قانون و این دستور العمل و دادستان کل کشور مسئول نظارت قانونی بر عملکرد دادستانها می باشند.
ماده ۲۴– این دستورالعمل در ۲۶ ماده و ۸ تبصره در تاریخ ۱۶/۱۰/۱۳۹۹ به تصویب رسید و از تاریخ تصویب لازم الاجرا است.
منبع: میزان