نگاهی به قوانین و رویه قضایی پوشش لباس در آلمان
یادداشت رضا ثابت راسخ – عضو وکلای شرکت هواپیمایی رایانایر آلمان
فهرست
وکلاپرس_ میزان پوشش اندام بدن و قانونگذاری برای لباس در آلمان بستگی به محیطی دارد که شخص در آن میباشد.
بنابراین باید باتوجه به محیط (فضای عمومی شهر، مدرسه، محیط کار، کلاب شبانه و غیره) قوانین پوشش را مطالعه کرد. در این مطلب سعی میکنیم با نگاهی به قوانین و رویه قضایی، میزان دخالت حکومت یا موسسات خصوصی در پوشش افراد را در جامعه آلمان را بررسی کنیم.
۱- محیط عمومی شهر:
بطور کلی هیچ قانونی برای محدود کردن میزان پوشش در آلمان وجود ندارد چرا که پوشش بخشی از «شخصیت» است و مطابق بند یک اصل دو قانون اساسی آلمان هر شخصی حق دارد آزادانه شخصیت خود را شکوفا کند، تا زمانی که به حقوق دیگران صدمه نزند و قوانین اساسی یا قوانین اخلاقی را نقض ننماید. بنابراین، تا زمانی که قوانین اخلاقی کشور یا قانون کشور نقض نگردد، هر شخص میتواند هرگونه که مایل است لباس بپوشد.
بیشتر بخوانید:
با بررسی قوانین دیگر و احکام دادگاهها میتوان نتیجه گرفت در کشور آلمان، نمایان کردن اندام جنسی در امکان عمومی (آلت جنسی آقایان؛ سینه و آلت جنسی بانوان) نقض قانون و اخلاق تلقی میشود.
نتیجه آنکه: اگر به عنوان مثال یک خانم با سینه بند و رو بند برای آلت تناسلی وارد فضای عمومی شهر شود، اصولا این عمل مجاز است. این نتیجه گیری با نگاهی به قوانین و رویه قضایی آلمان مشخص تر میشود.
۰-۱. قانون:
مطابق بند یک ماده۱۸۳ قانون مجازات آلمان، اگر شخصی با عریانگری جنسی، شخص دیگر را آزاد دهد به مجازات تا یکسال زندان یا جزای نقدی محکوم خواهد شد.
البته مطابق بند دوم همین ماده، این جرم نیاز به شاکی خصوصی دارد و حکومت نمیتواند شخصی که عریانگری کرده را تحت تعقیب قرار دهد مگر آنکه مقام تعقیب، تعقیبِ عریانگر را به خاطر منافع عمومی کشور ضروری بداند.
بنابراین اصولا عریانگری اندام جنسی در فضای عمومی اگر شاکی خصوصی داشته باشد قابل تعقیب میباشد و از مواردی است که اصل «آزادی شکوفایی شخصیت» در اصل ۲ قانون اساسی آلمان را محدود میکند.
۰-۲. رویه قضایی
در رویه قضایی و استدلال قضات در احکام صادره از دادگاههای آلمان نیز این نکته به خوبی پیداست که تا قبل از نمایان کردن اندام جنسی، هر شخص میتواند آزادانه پوشش خود را در محیط عمومی شهر انتخاب کند و پس از عریان کردن اندام جنسی(سینه یا آلت) از برخی حقوق شهروندی محروم میگردد.
در سال ۲۰۲۱ خانمی ۳۸ ساله در یک استخر سرباز در برلین تصمیم گرفت تا بدون سینه بند آفتاب بگیرد. نیروهای امنیتی از خانم تقاضا کردند سینه بند را بپوشد یا فضای استخر را ترک کند. بعد از امتناع خانم، نیروهای امنیتی با پلیس تماس گرفتند و ماموران پلیس هم از خانم خواستند یا سینه بند بپوشد و یا محیط را ترک کند.
این خانم تصمیم گرفت علیه مسئولان استخر به خاطر «تبعیض جنسیتی علیه زنان» در دادگاه شکایت و میزان ده هزار یورو خسارت مطالبه کند. اما دادگاه این شکایت را رد کرد و برای موجه نبودن این شکایت در حکم خود بیست و شش استدلال آورد که بخاطر الزام به پوشش سینه بند، تبعیض جنسیتی علیه خانم شاکی رخ نداده است!
دادگاه در مهمترین استدلالهای خود اینگونه گفت:
- از آنجا که فضای استخر رو باز برای شنای کودکان نیز بوده می توان متوجه شد که پوشش اندام جنسی باید انجام می شده است
- در خصوص پوشاندن سینه، طبیعی است برخورد با مردان و زنان به خاطر تفاوتهای جنسی صورت بگیرد.
- بعلاوه هرچند ممکن است عفت جنسی در طول زمان تغییر کند اما در حال حاضر، پوشاندن سینه ها برای بانوان بخشی از عفت جنسی جامعه است.
برای مطالعه بیشتر به رای صادره در پرونده AZ-26-O-80/22 مراجعه کنید.
بیشتر بخوانید:
گرجه شاکی در این پرونده شکست خورد ولی حمایت اکثریت جامعه را به دست آورد به شکلی که بعد از چند استخر رو باز در آلمان، در قوانین خود به طور واضح نوشتند که بانوان حق دارند بدون سینه بند در آن مکان شنا کنند و افرادی که با این موضوع مخالف هستند می توانند وارد استخر نشوند.
۲- محیط غیر عمومی شهری مانند مدارس و ادارات:
این موضوع رابج است که مدارس و موسسات دولتی و خصوصی در آلمان برای دانش آموزان یا کارمندان خود قوانین پوشش وضع میکنند. به عنوان مثال یک موسسه حقوقی میتواند از وکلای خود بخواهد حتما کروات بزنند یا از خانمها بخواهد به هیچ عنوان دامن کوتاه نپوشند.
اصولا افراد شاغل هنگام نوشتن قرارداد کار، قوانین پوشش را مطالعه میکنند و در صورت پذیرش، موظف به رعایت آن هستند. البته در صورتی که شخصی احساس کند برخلاف قرارداد، بخاطر پوشش تحت تبعیض جنسیتی قرارگرفته میتواند برای نقض حق خود در دادگاه شکایت کند.
بیشتر بخوانید:
در خصوص مدارس موضوع مقداری پیچیده تر است. در مارچ ۲۰۲۳ مسئولان مدرسهای در آلمان یک نوجوان را بخاطر پوشیدن لباس ورزشی در مدرسه به خانه بازگرداندند که با شکایت والدین کودک، در کشور آلمان جنجتال برانگیز شد.
البته مسئولان مدرسه دفاع کردند که مطابق بند سوم از ماده ۴۸ قانون مدارس در ایالت نورد-راین-وستفالن، مدرسه میتواند نظاماتی برای دانش آموزان تعیین کند و آنها موظف به رعایت مقررات هستند. اما این مقررات باید متعارف باشند.
با وجود این، بسیاری از اساتید حقوق در آلمان استدلال کردند که قوانین پوشش در مدرسه صرفا در حد توصیه هستند و اگر دانش آموزان به پوشیدن یک نوع خاص لباس محدود شوند، این محدودیت خلاف اصل «آزادای در شکوفایی شخصیت» در اصل دوم قانون اساسی میباشد.
نتیجه گیری:
در کشور آلمان قانون خاصی برای پوشش وجود ندارد و طبق اصل دوم قانون اساسی این کشور هر شخص آزاد است «شخصیت» خود را شکوفا کند مگر آنکه خلاف قانون باشد.
از آنجا که لباس هر فرد، بخشی از «شخصیت» اوست، نمیتوان برای آن محدودیت قائل شد. اما طبق ماده۱۸۳ قانون مجازات و بر اساس بررسی احکام دادگاه مانند رای صادر شده در پرونده AZ-26-O-80/22 میتوان اینگونه نتیجه گرفت: در محیط عمومی شهر، تا زمانی که اندامهای جنسی (سینه و آلت خانمها، آلت آقایان) پوشیده باشد، هر شخص آزاد است نوع پوشش خود را آزادانه انتخاب نماید.
ولی در صورت عریان کردن اندام جنسی، ماموران پلیس میتوانند از شخص عریانگر تقاضا کنند اندام جنسی را در محیط شهر بپوشاند.
بعلاوه اگر دیگران بخاطر نمایان کردن اندام جنسی آزار ببیند، بعد از شکایت شاکی خصوصی، شخص عریانگر به یکسال زندان یا جزای نقدی محکوم میگردد.
بیشتر بخوانید:
بر خلاف محیط عمومی شهر، در مدرسه یا محیط کار، قبل از ورود به مدرسه یا محیط کار، در قرارداد اولیه، میزان پوشش مشخص شده است و شخص با قبول قرارداد در واقع شرایط پوشش را هم میپذیرد.
اما برخی حقوقدانان معتقدند که قوانین پوشش در مدرسه و محیط کار صرفا یک «توصیه» است و اگر اجبار شود، برخلاف «اصل شکوفایی شخصیت» در اصل دوم قانون اساسی میباشد.
