تئاتر آنومی؛ روایتی هنرمندانه و مبتنی بر واقعیت درباره دو پرونده جنایی
فهرست
وکلاپرس- کارگردان تئاتر آنومی با اشاره به اجرای دور دوم این تئاتر از ۱۴ دی ماه، به شرح جزئیات و فرآیند ساخت این نمایش پرداخته است.
به گزارش وکلاپرس، “آنومی” عنوان تئاتری است که توسط گروهی از هنرمندان مشهدی به روی صحنه رفته است. شاخصه اصلی تئاتر آنومی این است که موضوع آن برای نخستین بار پیرامون دو پرونده واقعی جنایی در دادگاه‌های این شهر ساخته شده است. این نمایش به صورت آف‌استیج اجرا می‌شود؛ به این معنا که در سالن‌های تئاتر روی صحنه نمی‌رود و در هر دوره از برگزاری نمایش، گروه مکانی را آماده‌سازی و بازسازی می‌کند و به عنوان سالن اجرا مورد استفاده قرار می‌دهد.
اعضای گروه نمایش آنومی شامل ۴۰ بازیگر و در مجموع ۶۰ نفر است و شادی غفوریان و مسعود عقلی نویسندگی این نمایش را بر عهده داشته‌اند. عادل توکلی نسب، کارگردان تئاتر آنومی و سارا یکه باش، دستیار اول کارگردان این تئاتر است.
اجرای دور اول این نمایش در سال ۹۸ به مدت ۲۰ شب بود. علی رغم اینکه این اثر برای اجرا در ۶۰ شب برنامه‌ریزی شده بود اما متأسفانه به دلیل شیوع بیماری کرونا در کشور متوقف شد. دور دوم اجرای این تئاتر از ۱۴ دی ماه آغاز شده است.
برای تهیه بلیط نمایش آنومی اینجا کلیک کنید
عادل توکلی نسب، کارگردان تئاتر آنومی در گفت و گوی اختصاصی با خبرنگار وکلاپرس به جزئیات و فرآیند ساخت این نمایش پرداخته است.
درمورد موضوع نمایش توضیح بفرمایید.
موضوع این نمایش بررسی معضلات اجتماعی و آسیب های اجتماعی است که جامعه درگیر آن است. آسیب های اجتماعی که تاثیر مستقیم بر ارتکاب به جرم در جامعه دارد؛ مثل از هم گسستگی خانواده، تجاوز، خیانت یا روابط فرازناشویی.
انگیزه شما و تیم از انتخاب این موضوع چه بود؟
به عنوان کارگردان در ابتدا به موضوع طلاق پرداختم و بعد از مطالعه و بررسی چند پرونده، متوجه عوامل موثر بر این معضل اجتماعی شدم. لذا بعد از مشورت در چند دادگاه علنی به روز ترین معضلات و البته موثرترین آسیب های اجتماعی در ارتکاب جرم را مد نظر قرار دادیم و اقدام به نگارش نمایشنامه ها کردیم.
فرایند انتخاب موضوع تا اجرایی شدن آن را توضیح دهید.
بعد از بررسی عوامل متنوعی که در پرونده های متفاوت شاهد بودیم، به موضوعات متفاوتی از جمله خانواده، خیانت، تجاوز، کودک همسری و فقر نیازهایی بدون پاسخ در جامعه رسیدیم و سپس به این موضوع پرداختیم که چطور میتوان از رسانه تئاتر برای پیشگیری این اتفاقات کمک گرفت.
فرم اجرایی طراحی شد؛ در ابتدا به سمت تئاتر مستند حرکت می کردیم و به صورت موازی مطالعات و اتاق فکرهایی تشکیل می شد و آرام آرام به نتایجی رسیدیم که با توجه به حجم زیاد عوامل موثر بر این آسیب ها، نمی توان به بیان دو موضوع مثل تجاوز و فرزند کشی بسنده کرد. لذا برای چند قسمتی کردن فرم اجرا برآمدیم.
بیشتر بخوانید:
به صورت موازی فراخوان برای بازیگران زدیم و مراحل تمرین برای فضاهای مختلف اجرای تئاتر مستند و بازسازی فضای دادگاه شروع شد. تمرینات و اتاق فکر ادامه پیدا کرد و تمرینات منطبق بر درک موقعیت توسط بازیگران طراحی شد. این روند تا رسیدن به مرحله اجرا ادامه داشت.
اشاره به چندقسمتی کردن فرم اجرا داشتید… لطفا در این مورد توضیح دهید.
نمایش آنومی شامل پنج نمایش می باشد که دو دادگاه اصلی است؛ یکی دادگاه راضیه و موضوع فرزند کشی و دیگری دادگاه گرگ پیر است که قصه تجاوز پیرمردی است که در حین ارتکاب جرم، قربانی تجاوز را به قتل رسانده است. در بخش دوم مخاطب از دادگاه بیرون آمده و به سمت سه اتاق دیگر راهنمایی می شود؛ در یک اتاق موضوع خیانت بررسی می شود، در دیگری موضوع گسستگی های فرهنگی بین نسل ها در خانواده و عوارض و عواقب آن در جامعه و در اتاق سوم نیز موضوع تجاوز روایت می شود.
بخش مهم دیگری که در نمایش آنومی مطرح است، بازیگران حاضر در فضای دادگاه هستند که تمام تلاششان در راستای ایجاد اتمسفر دادگاه برای مخاطب است.
همکاری دستگاه قضا با مجموعه شما چگونه بود؟
قطعا حمایت های بی دریغ سرکار خانم عابدین زاده عزیز، دادستان محترم استان، نه تنها حمایتی برای ثبات قدم تیم سازنده بلکه تشویقی برای تیم بود که ناامید نشوند و دائم در حال طراحی و ایده پردازی جهت به کار گرفتن تکنیک ها و داستان ها و سبک های تاثیر گذار بر مخاطب باشند.
با چه چالش‌های اساسی در ساخت این نمایش مواجه بودید؟
یکی از چالش های اصلی ما در ساخت این پروژه، پیدا کردن مکان اجرا بود؛ به این دلیل که اجرای نمایش آنومی در همان مراحل اولیه خارج از صحنه تعیین شد. بنابراین باید به دنبال محلی چند طبقه برای بازسازی دادگاه می بودیم که هزینه بردار و سخت بود.
چالش بعدی، سنگینی هزینه های تولید بود؛ به این دلیل که تعداد بازیگران این پروژه و هزینه تامین دکور و اکسسوار زیاد بود. اساسا در تمام تولیدات این چنینی هزینه ها بسیار حائز اهمیت هستند به این دلیل که هرچقدر فضا واقعی تر باشد، تاثیرگذاری اثر بر مخاطب بیشتر می شود.
به طور کلی ساخت تئاتر در حوزه موضوعات اجتماعی را تا چه اندازه موثر و برای مخاطبان جذاب می دانید؟
در چنین تولیداتی به نظر می رسد که مرحله مطالعاتی بسیار مهم است؛ به این دلیل که تنها با وقت گذاشتن و بررسی جزییات ایده اجرایی، فرم اجرایی و محتوای آن می تواند مخاطب را متاثر کند، چرا که مخاطب در زندگی روزمره هم شاهد اتفاقات اجتماعی است. بنابراین صاحب اثر باید ایده و زندگی روزمره را به گونه ای نو و خلاق به مخاطب ارائه دهد تا بتواند در او نفوذ کند.
استقبال مخاطبان در اجرای دور اول و دوم چه طور بوده است؟
خارق العاده!! ما در دور اول اجرا حقیقتا هر شب بعد از اجرا شاهد حس همذات پنداری در کنش های مخاطبان بودیم؛ به اندازه ای که خود مخاطب تبلیغ نمایش را می کرد. جذاب ترین بخش دوره اول نمایش این بود که اگرچه تئاتر اساسا مخاطب خاص دارد با اجرای آنومی توانسته بودیم توجه مخاطب عام را جلب کنیم.
بیشتر بخوانید:
ما توانسته بودیم اقشار فرهیخته را به سوی تئاتر بکشانیم؛ ارتباطی که سال هاست در تئوری جامعه ما به دنبالش هستند. اتفاقی بین رشته ای در فضای اکادمیک و اتفاقی تاثیرگذار برای مخاطب عام افتاده بود؛ این یعنی ما کار خودمان را به درستی پیش بردیم. مخاطبان آگاه می آمدند و نقض خودشان را در جامعه پیدا می کردند و می رفتند و مخاطبان ناآگاه نسبت به موضوع نیز می آمدند، آموزش می دیدند، هم ذات پنداری می کردند، با بازیگران اشک می ریختند و آن ها را در آغوش می گرفتند.
سخن آخر؟
تولیداتی از این دست هزینه های غیر مستقیم بسیاری را از دوش جامعه و نظام های زیر بنایی مثل آموزش و پرورش برمی دارد. باید در نظر بگیریم که چقدر هزینه برای پیشگیری از جرم صورت می گیرد و از سوی دیگر چقدر برای درمان آسیب های بعد از ارتکاب جرم هزینه می شود. همچنین باید برآورد شود جامعه چقدر هزینه مستقیم و غیرمستقیم برای انسان هایی که زندگیشان از این آسیب های اجتماعی متاثر می شود ایجاد می کند.
