فهرست
وکلاپرس- مشاور حقوقی فیلم سینمایی “مجبوریم” به فرآیند ساخت این فیلم از منظر حقوقی پرداخت و اقدام کارگردان این فیلم در نمایش چهره مطلوب و واقعی از وکلا را قابل تقدیر دانست.
به گزارش وکلاپرس، فیلم سینمایی مجبوریم به نویسندگی، کارگردانی و تهیه‌کنندگی رضا درمیشیان ساخته سال ۱۳۹۷ است که از اواخر اردیبشهت ماه امسال (۱۴۰۱) در حال اکران در سینماهای کشور است. فیلم مجبوریم، درمورد یک دختر کارتن خواب (با بازی پردیس احمدیه) است که توسط شوهرش مجبور به اجاره دادن رحمش می شود و ناخواسته در آخرین بارداری تحت عمل جراحی توبکتومی (بستن لوله) قرار می‌گیرد. یک وکیل (با بازی نگار جواهریان) به وی کمک می‌کند تا از دکتر (با بازی فاطمه معتمدآریا) شکایت کند.
وکیل عادل مقدس جرهی، عضو هیأت مدیره کانون وکلای دادگستری بوشهر و مشاور حقوقی کارگردان در ساخت فیلم مجبوریم، در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار وکلاپرس به تشریح ابعاد حقوقی این فیلم پرداخت.
بیشتر بخوانید:
- نگاهی به ۲۵ فیلم حقوقی هالیوودی درباره حرفه وکالت و جایگاه وکیل دادگستری
- توضیحات وکیل اصغر فرهادی درباره صدور قرار جلب به دادرسی برای کارگردان فیلم قهرمان
لطفا درمورد فرآیند مشاوره حقوقی فیلم «مجبوریم» توضیح بدهید.
زمانیکه آقای درمیشیان متن را نوشته بود، برای من خواند و در همان مرحله یکسری اصلاحات به لحاظ حقوقی اعمال شد. بعدا متوجه شدم من تنها مشاور حقوقی فیلم نبودم. لذا تغییرات دیگری نیز اعمال شده بود که من از آن بی‌اطلاع بودم.
آیا فیلم مطابق فیلمنا‌مه‌ای که بررسی کردید، بود؟
از زمانی که فیلمنامه نوشته می‌شود تا زمانی که به مرحله اجرا درمی‌آید، به طور خواسته یا ناخواسته تغییرات زیادی در آن به وجود می آید که اگر مشاور حقوقی حین فیلمبرداری حضور نداشته باشد، ممکن است تغییراتی که از منظر حقوقی صورت می گیرد باعث بروز برخی ایرادات شود. من حین ساخت فیلم، دعوت شدم اما در نوبتی که حضور داشتم، فیلم محتوای حقوقی نداشت.
حین فیلمبرداری فیلم، این امکان وجود دارد که دیالوگی که در فیلمنامه آمده است در دهان بازیگر نچرخد و به گونه دیگری بیان شود. وقتی فیلم جنبه حقوقی دارد، اینگونه موارد بعضاً تاثیر گذار است.
به طور کلی فیلم «مجبوریم» را از منظر حقوقی چطور ارزیابی می‌کنید؟
به نظر بنده و به گفته همکاران و حقوقدانانی که با آنها صحبت کرده ام ایرادات طرح شده از سوی برخی وکلا و حقوقدانان، قابل دفاع است. خوشحالم که بعد از سال‌ها شخصی پیدا شده که درخصوص وکلا فیلمی بسازد و امیدواریم این روند ادامه‌دار باشد.
معتقدم آرام بودن این وکیل عقلانیت همراه با مظلومیت وکلا را در جامعه نشان می‌دهد. وکلا اکثراً در بوروکراسی که به ضرر آنها نابرابر است، مدارا می کنند. سوال پرسیدن وکیل در فیلم از همکاران نیز مسئله‌ای است که در واقعیت برای وکلا اتفاق می‌افتد. به هرحال وکیل در مواردی به همکاران خود، خصوصاً پیشکسوتان این حرفه مراجعه می کند و از آنها در خصوص پرونده هایش یاری می گیرد.
بیشتر بخوانید:
- موکل به مثابه مشتری؟ تحلیلی بر ماهیت حرفه وکالت با نگاهی به فیلم فقط رحمت
- نگاهی کوتاه به فیلم «راشومون» و تأثیر آن در علم حقوق و روانشناسی
به نظر می‌رسد یکی از ایرادات وارد بر فیلم، عدم نمایش تصویر درستی از تفاوت دادگاه و دادسرا است. نظر شما چیست؟
معتقدم اصولاً در سینما بزرگ نمایی وجود دارد. علی‌رغم اینکه صلاحیت مراجع قضایی مشخص است و ما می دانیم که دادسرا به لحاظ شکل ظاهری متفاوت از دادگاه است، اما کاخ دادگستری که لوکیشن دادگاه در فیلم است از نظر کارگردان نماد عدلیه و رسیدگی به دعاوی مردم است. از سوی دیگر نمایش دادسرا گاهی اوقات کارگردانان را متهم به سیاه‌نمایی می‌کند. ما می دانیم که معمولا بازپرس روی میزهای بلند و در بالا نمی نشیند. البته مواردی هم داریم که اینچنین است. به طور کلی این موضوع سلیقه‌ای است و به اصل و ماهیت فیلم ضربه‌ای وارد نمی‌کند. به هرحال سلیقه ی کارگردان است.
به سیاه‌نمایی اشاره کردید. برخی وکلا معتقدند در این فیلم سیاه‌نمایی شده است. نظر شما چیست؟
به هیچ وجه موافق نیستم. هرآنچه در فیلم به نمایش درآمده است، واقعیت جامعه است. سیاه‌نمایی زمانی مصداق دارد که موضوع روایت شده معادل بیرونی و واقعی نداشته باشد و یا وجود داشته باشد و ما آن را تغلیظ و پررنگ کنیم. معتقدم مسایل مطرح شده در فیلم کاملاً واقعی است و با کمی دقت در جامعه قابل لمس و محسوس است. شاید غلیظ تر از فیلم.
باید ببینیم هدف راوی و مولف چیست؛ نحوه روایت مسئله و میزان بسط و گسترش آن به تناسب هدف متفاوت است. هدف کارگردان در این فیلم تغییر و اصلاح جامعه است و لذا روایت این مسائل با ظرافت و براساس واقعیت انجام شده است.
از دیگر ایرادات فیلم، طولانی اعلام کردن روند دریافت شناسنامه است. آیا به این مسئله ایراد نگرفتید؟
زمانی که فیلمنامه را خواندم، در خصوص مدت اخذ شناسنامه دیالوگی مطرح نبود. گویا در تغییرات بعدی اعمال شده است. شاید اگر این موضوع را مشاهده می کردم به کارگردان پیشنهاداتی می دادم. ضمن اینکه در تمامی صحنه ها حاضر نبودم. در واقع همانطور که گفتم در صحنه های حقوقی فرصت حضور نداشتم. ولی خب برخی دعاوی حقوقی هم ممکن است مدت ها زمان ببرد. یادمان نرود که اخذ شناسنامه هم به دلیل آثاری که دارد کار ساده ای نیست و ممکن است زمان بر باشد.
ضمن اینکه علی الظاهر مشابه بیرونی هم داشته است؛ در یکی از مراسم اکران فیلم مجبوریم، خانم لیلا ارشد چند تن از افرادی را که بعد از سال ها توانسته بودند شناسنامه دریافت کنند دعوت کرده بود. در این مراسم خانمی اعلام کرد بعد از ۲۰سال اقدام به گرفتن مدارک کرد و درنهایت بعد از دو سال و نیم توانست شناسنامه دریافت کند. یکی دیگر از حضار که بعد از ترک اعتیاد در خانه خورشید توانست شناسنامه دریافت کند، از فرآیند ۷ ساله این قضیه سخن گفت.
بیشتر بخوانید:
- یادداشتی بر فیلم «بر اساس جنسیت»؛ داستان تلاش تاریخی یک زن برای ورود به دنیای حقوق
- فیلم زنده باد بهیم؛ داستان مشکلات یک وکیل دادگستری که در رتبه بندی IMDB بیشترین امتیاز مردمی را کسب کرده است
آیا کارگردان برای ساخت و تهیه فیلم با کانون‌های وکلا رایزنی کرده بود؟
ابتدا باید عرض کنم که در همایش اخیر اسکودا در همدان، یکی از کانون ها اعلام نمود بودجه‌ای برای حوزه سینما در نظر گرفته است. اما تا جایی که اطلاع دارم کارگردان که سرمایه گذار فیلم هم است فیلم را با بودجه شخصی خود ساخته است و نه تنها کانون ها بلکه از هیچ نهادی کمک و بودجه ای اخذ نکرده است. که البته قابل تقدیر است. ما در جامعه به چنین فیلمسازان متعهدی نیاز داریم.
واکنش حقوقدانان به فیلم مجبوریم چه بوده است؟
کانون وکلای دادگستری بوشهر این فیلم را اخیرا در شهر بوشهر با حضور حقوقدانان، وکلا و کارگردان فیلم اکران کرد. کارگردان فیلم علی‌رغم جوایز متعدد و ارزنده‌ای که تا کنون دریافت کرده است، عنوان کرد این حرکت و تقدیر نامه ی کانون وکلای دادگستری بوشهر بهترین جایزه ای بوده که دریافت کرده است. لااقل در بوشهر از نظر وکلا و حقوقدانان شرکت کننده در آن جلسه نقد و بررسی، فیلم توانسته است واقعیت های اجتماعی و زندگی یک وکیل را به خوبی بیان کند و نمره قابل قبولی را دریافت کرده است.
سخن آخر؟
پیشنهاد می کنم همه کانون‌های وکلای دادگستری کشور این فیلم را در شهر کانون خود اکران کنند و به بررسی و نقد آن بپردازند. در جامعه ما چند هنرمند و فیلمساز داریم که دغدغه مسائل اجتماعی را داشته باشند؟ خوشبختانه در این فیلم چهره قابل قبولی از وکیل نسبت به فیلم ها و سریال های گذشته به نمایش گذاشته شده است. باید بپذیریم انسان ها در جامعه خاکستری هستند و در زمان‌های مختلف رفتارهای متفاوتی را بروز می دهند که مورد قضاوت خوب یا بد قرار می گیرند. لذا روایت آنها به طور خاکستری با ذکر جوانب مثبت و منفی به نظرم قابل تقدیر است. که البته فیلم آقای درمیشیان دارای این خصوصیت است.
تهیه و تنظیم: فرناز محمدیان
با سلام و وقت به خیر.
ضمن عرض تبریک و تشکر از همه ی عوامل این فیلم بسیار تاثیرگذار با نام ” مجبوریم “، امید است که در صورت استفاده از بانوانِ دکتر به عنوان متخصصین اخلاق پزشکی و روان پزشکی، بررسی اینگونه مسائل مرتبط با زنان از قبیل سوءاستفاده ی جنسی و رحم اجاره ای و سقط و غیره موشکافانه تر و ملموس تر بررسی شود.
این فیلم دقیقه به دقیقه ی آن مملو است از اشکالات حقوقی و مشاور حقوقی این فیلم اصلا صلاحیت و سواد کافی نداشته است. وکالت دادن یک دختر زیر ۱۸ سال بدون حکم رشد و بدون شناسنامه و بدون کارت ملی چطور امکان پذیر است؟ فقط وارد دفتر وکیل می شود و یک انگشت می زند. و وکیل با آن کاغذ پاره به نمایندگی از موکل خود، وکالت می کند