وکلاپرس– دکتر عباس شیخ الاسلامی در یادداشتی به موضوع شرکت در انتخابات و حق یا تکلیف بودن آن پرداخته و ضمن اشاره به مستحدث بودن امر انتخابات، رأی دهی را جزو حقوق و نه تکالیف شهروندان برشمرده است.
به گزارش وکلاپرس، دکتر عباس شیخ الاسلامی، وکیل دادگستری و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد، با انتشار یادداشتی در صفحه اینستاگرامی خود به موضوع شرکت در انتخابات و حق یا تکلیف بودن آن پرداخت.
متن یادداشت “شرکت در انتخابات؛ حق (رأی) یا تکلیف (به رأی)” در ادامه آمده است.
شرکت در انتخابات؛ حق (رأی) یا تکلیف (به رأی)
جدای از مباحث داغ سیاسی این روزها پیرامون انتخابات؛ نحوه نظارت شورای نگهبان؛ چینش نامزدها و اینکه آیا باید رأی داد یا رأی بی رأی؛ در اینجا صرفا قصد دارم به این سوال پاسخ دهم که آیا از لحاظ حقوقی و شرعی؛ شرکت در انتخابات از جنس حق است یا تکلیف؟
به نظرم این موضوع جزء حقوق انسانها است و نه از جنس تکلیف زیرا:
۱) دموکراسی و انتخابات از مسائل مستحدثه است و جنس شرعی ندارد تا حرام و حلال در اصل و توابع آن جاری باشد با مطالعه آیات قران و روایات تکلیفی برای مسلمانان تحت عنوان «شرکت در انتخابات» ملاحظه نمی شود و تکلیف به مشورت در ایات نیز از جنس انتخاب نیست بلکه مشاوره است. از طرفی اصل اباحه نیز بر موضوع حاکم است .بعلاوه مصادیق تکفیر نیز انکار اصول دین است و لاغیر و توسعه مصادیق کفر نیز خود بدعت در دین است.
۲) در اسناد حقوق بشری ؛یکی از حقوق مردم (نه تکلیف) حق شرکت در تعیین سرنوشت از طریق شرکت در انتخابات است؛ در بند ۲ماده ۲۰ اعلامیه جهانی حقوق بشر تصریح شده «هیچ کس را نباید به شرکت در هیچ اجتماعی مجبور کرد.» بعلاوه در ماده ۲۱ نیز تصریح شده است «هر شخصی حق دارد که در اداره امور عمومی کشور خود، مستقیما یا به وساطت نمایندگانی که آزادانه انتخاب شده باشند، شرکت جوید» هیچ متن و سند حقوق بشری نیز این موضوع را از جمله تکالیف شهروندی تلقی نکرده است.
بیشتر بخوانید:
۳)در مقدمه قانون اساسی و شیوه حکومت در اسلام نیز سخن از مشارکت مردم است و تصریح شده حاکمیت باید زمینه های آن را برای افراد اجتماع فراهم کند.در اصل ۵۶ نیز سخن حق خدادادی انسان در حاکمیت شده است. اصل ۶ قانون اساسی هم سخن از انتخابات است لازمه انتخاب؛ آزادی است و جنس آن حق مدارانه است نه تکلیف خواهی از مردم و تهدید آنان به تکفیر.
۴) در منشور حقوق شهروندی نیز در بند ت- سخن از «حق مشارکت در تعیین سرنوشت است» ماده ۱۵ منشور تصریح دارد:
«شهروندان به شکل برابر از حق مشارکت در تعیین سرنوشت سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خویش برخوردارند و می توانند این حق را از طریق همه‌پرسی یا انتخابات آزاد و منصفانه اعمال کنند»
۵) رویه مرحوم امام خمینی و رهبری نیز در باب انتخابات هیچگاه سخن از تهدید و تکفیر نبوده است و بیشتر تشویق به شرکت و انتخاب اصلح بوده و به آزادی مردم در این قلمرو احترام گذاشته شده است.
نتیجه اینکه زمزمه هایی از جنس تهدید و تکفیر بر خلاف دین؛ عقل و آزادی است. اگرچه تشویق به شرکت در انتخابات (به جای تهدید) با گستردن سفره انتخاب برای مردم و نیز ملاحظه اثرگذاری انتخاب در زندگی؛ آموزش مشارکت از پایین ترین سطح و نفی دیکتاتوری و نهایتا توسعه دموکراسی رأی ها بجای راس ها (به قول مرحوم شریعتی )ضرورت دارد.
