نقد حقوقی دکتر برهانی در خصوص اعدام محمد قباد لو؛ آیا تأخیر در اجرای قصاص و رسیدگی مجدد حقی را از اولیاءدم تضییع می کرد؟

حکم قصاص مرحوم قبادلو به اجرا درآمد. در این خصوص نکات زیر قابل تامل است:

آن مرحوم با ماشین به جمعی از اعضای نیروی انتظامی برخورد نمود که منجر به وفات مرحوم کرم‌پور و زخمی شدن جمعی دیگر شد. برای وی دو پرونده تشکیل شد؛ محاربه و قتل عمد. برای جرم محاربه، اعدام صادر شد که پس از فرجام خواهی، شعبه ۳۹ دیوان در رد یا قبول محاربه اظهارنظر ننمود.

در خصوص قتل عمد، حکم قصاص صادر شد. پس از فرجام خواهی شعبه ۳۹ دیوان، فرجام خواهی را نپذیرفت و رای قصاص را تأیید کرد بنابراین در این مرحله با یک حکم قطعی مواجه هستیم. نسبت به این رأی تقاضای اعاده دادرسی شد که در مرحله اول، این تقاضا رد شد.

برای بار دوم تقاضای اعاده دادرسی شد که این بار شعبه اول دیوان عالی کشور این تقاضا را پذیرفت و اعاده دادرسی را تجویز نمود چرا که در سلامت روان مرحوم قبادلو با توجه به شهادت پزشکان مختلف شبهه وجود داشت. این تجویز به معنای توقف اجرای حکم قصاص و رسیدگی مجدد در شعبه هم عرض بود که این مهم به شعبه پنجم دادگاه کیفری یک تهران ارجاع شد.

در حالیکه همه منتظر رسیدگی مجدد بودند اتفاقی خاص می‌افتد؛ فیزیک پرونده به شعبه ۵ نمی‌رود چرا؟

چون رئیس دادگستری تهران (آقای القاصی مهر) تجویز اعاده دادرسی از سوی شعبه اول دیوان عالی کشور را خلاف بیّن شرع میداند و تقاضای اعمال ماده ۴۷۷ میکند! این تقاضا مورد پذیرش قرار گرفته و رسیدگی به این امر به شعبه ۳۹ دیوان عالی کشور ارجاع میشود. تجویز اعاده دادرسی صادره از شعبه اول دیوان عالی کشور توسط شعبه ۳۹ دیوان عالی کشور، خلاف شرع بیّن شناخته میشود و با کأن لم یکن تلقی شدن تجویز اعاده دادرسی، حکم قطعیت یافته اولیه به مرحله اجرا درمی‌آید.

نگارنده صرف نظر از ماهیت و محتوای پرونده خدمت رئیس دادگستری تهران و شعبه ۳۹ عرض میکند که چرا تجویز اعاده را خلاف بیّن شرع دانستید؟ اینکه یکبار دیگر شعبه ۵ کیفری یک، به پرونده رسیدگی کند کجای شرع را به هم میزد؟ آن هم شرع بیّن را!! آیا تأخیر در اجرای قصاص و رسیدگی مجدد حقی را از اولیاءدم تضییع میکرد؟

اساساً قصاص حق شخصی است و تلاش در ایجاد مصالحه مورد تأکید است حال شعبه یک دیوان عالی کشور با تجویز اعاده فرصتی برای تجدید رسیدگی و حتی ایجاد مصالحه فراهم کرده بود که متاسفانه با اقدام رئیس دادگستری و شعبه ۳۹ دیوان این فرصت از بین رفت.

ای کاش حضرات با دقت بیشتری به احکام فقهی توجه کنند و فرصت‌های پرهیز از سلب حیات را مغتنم بشمارند چرا که تسریع در قصاص یا اعدام قطعاً ممدوح نیست و در ما نحن فیه متأسفانه چنین شد که ای کاش نمیشد.