بیشتر وکلای افغانستانی پس از به قدرت رسیدن طالبان بیکار شده‌اند

وکلاپرس- عضو انجمن مستقل وکلای مدافع افغانستان با اشاره به وضعیت امنیت وکلا در این کشور گفت: خطرات موجود زمانی کاهش پیدا خواهد کرد که قوانین جایگاه اصلی و وکیل نیز استقلال خود را داشته باشد.

 وکیل زهره کوهی، عضو انجمن مستقل وکلای مدافع افغانستان و فعال حقوق بشر، با ۱۰ سال سابقه وکالت در گفت و گو با خبرنگار وکلاپرس به مناسبت روز جهانی وکلای در معرض خطر، به بررسی وضعیت امنیت وکلا در کشور افغانستان پرداخت. شرح گفت و گو در ادامه آمده است.

به نظر شما در موضوع وکلای در معرض خطر، با چند نوع خطر مواجه هستیم؟

وکلای مدافع در سراسر جهان طبیعتا با خطراتی مانند سوء قصدها، پیگردهای قانونی، ترور، آدم ربایی، تهدید، توقیف، شکنجه و آزار و اذیت و حتی مرگ مواجه هستند. در افغانستان هم وکلای مدافع صدای مظلومان است و در سخت ترین شرایط از حق و حقوق مظلوم و متضرر دفاع کرده اند.

در شرایط فعلی افغانستان، وکلا امنیت ندارند و در معرض تهدید هستند. وکیل مدافع در افغانستان احساس آرامش ندارد.

آماری از سوءقصدهای صورت گرفته علیه وکلا در افغانستان وجود دارد؟

فکر نکنم آمار دقیقی وجود داشته باشد اما با قدرت گرفتن نهاد وکالت بعد از تاسیس انجمن مستقل وکلای مدافع و توانمند و حرفه ای شدن وکلا، خطرات بیشتری متوجه وکلا شد؛ برای مثال از آقای کامه وال صاحب که در مقابل درب منزلش ترور شد و خانم شعیبه که توسط یکی از اعضای خانواده مدعی علیه در ملاء عام به قتل رسید، یاد کرد. همچنین آقایان عبدالقدیر بهار عمر و عبدالواجد جعفری که همگی در راستای وکالت جان شیرین خود را از دست دادند.

بیشتر بخوانید: 

• بعد از به قدرت رسیدن طالبان خبر ترور دو وکیل رسانه‌ای شد، اما آمار بیشتر از این است

انجمن مستقل وکلای افغانستان از وکلای در معرض خطر حمایت کرده است؟

متاسفانه با حاکمیت امارت اسلامی در افغانستان، استقلال این نهاد سلب و عملا با وزارت عدلیه مدغم شده است. جایگاه نهاد وکالت در معرض خطر قرار گرفته و حضور آن مانند نهاد مستقل از بین رفته است. بنابراین میزان حمایت انجمن از وکلای مدافع در معرض خطر قابل پیش بینی نیست. درحال حاضر نهاد وکالت در چارچوب دولت فعالیت دارد.

وکلای افغانستان یک تن و یک جان هستند و در هر زمان کنار هم بوده و از هم حمایت کرده اند. این وکلا با اعتراض خود مورد اذیت و تهدید طالبان قرار گرفته اند اما در این شرایط، جامعه جهانی و وکلای انجمن بین المللی سکوت کرده اند.

شرایط وکلا از حیث امنیت را قبل از سلطه طالبان بر افغانستان با بعد از آن می‌توان مقایسه کرد؟

قبل از ورود طالبان وکلای مدافع مانند دیگر ارگان ها مشغول کار و رو به رشد بوده اند. وکلا در راستای رشته کاری خود ارتقا می کردند و تا مقطع دکترا به تحصیلات حرفه ای نائل می شدند، زمینه پیشرفت عملی و‌ حرفه ای مساعد بود، قوانین جدید در اسرع وقت توسط انجمن در دسترسشان قرار می گرفت.

متاسفانه ورود گروه تروریستی طالبان و تسلطشان به تمام اراضی کشور، تمام مردم را خانه نشین کرده است. وکلای مدافع هم به دور از این تحولات نبودند و در نتیجه بیشتر وکلا اعم از زن و‌ مرد بیکار شده اند.

زنان تماما و رسما از وکالت جدا شده اند و اجازه کار ندارند. قابل ذکر است که طالبان با روش دادرسی مخالف بوده و بیشتر طرفدار محاکمه های صحرایی هستند و پابند هیچ قانونی نیستند و قوانین کشور را قبول ندارند.

متاسفانه وکیل مدافع در یک ارگانی قرار گرفته است که به دست چند بیسواد اداره می شود و دیگر جایگاهی ندارد.

به نظر شما چه عواملی سبب می شود وکلا در معرض خطر قرار بگیرند؟

در حال حاضر بعد از تسلط گروه طالبان بر کشور کافیست شما فارسی زبان باشید یا ازبیک و هزاره باشید و یا زن یا مخالف عقاید طالبان باشد تا در معرض خطر قرار بگیرید.

قانونی وجود ندارد و قانون طالبان شکنجه و سرکوب کردن انسانیت است. بیشتر وکلای مدافع از جانب زندانیانی که توسط گروه طالبان آزاد شده اند به مرگ تهدید و حتی شکنجه شده اند. بسیاری از وکلا حتی در منزل خود نیستند و در جای دیگری به صورت مخفیانه زندگی می کنند.

وظیفه یک وکیل ایجاب می کند در هر شرایطی از حق مظلوم در مقابل ظلم ظالم دفاع کند و این حرکت وکیل برای گروه طالبان و دیگر گروه های جنگ سالار قابل قبول نیست.

چه راهکاری برای جلوگیری از سوءقصدها علیه وکلا یا کاهش آن وجود دارد؟

به نظر من تا جرم و‌ جنایت هست تهدیدات نیز وجود دارد؛ فرق نمی کند در کدام کشور باشید. هستند کسانی که با فرار از قانون قدرتمند شده و با مدافع حق و قانون مداری مخالف هستند.

در کشور افغانستان زمانی به این آرزو خواهیم رسید که یک حکومت مقتدر و ملی به وجود بیاید، آزادی بیان حاکم شود، نهادهای بین المللی و حقوق بشر حضور داشته باشند. خطرات موجود زمانی کاهش پیدا خواهد کرد که قوانین جایگاه اصلی و وکیل نیز استقلال خود را داشته باشد.

انتظار شما از نهادهای بین المللی چیست؟

جامعه بین الملل به هیچ وجه نباید گروه طالبان را به رسمیت بشناسد و نباید اجازه بدهد افغانستان لانه امن تروریستان بشود. این گروه به هیچ وجه نماینده مردم افغانستان در جامعه بین المللی نیست و نخواهد بود.

اگر جوامع بین المللی این گروه را به رسمیت بشناسد، ترور و قتل عام را نهادینه خواهد کرد و خطر بزرگی برای همه کشورها ایجاد خواهد شد. انتظار داریم نهادهای بین المللی اجازه ندهند که زنان به عنوان قلب یک جامعه به دست این گروه تروریستی از کار محروم شوند.