فهرست
وکلاپرس- نویسنده مجموعه تلویزیونی «داوران» با اشاره به چالش های نویسندگان در تهیه فیلم و سریال های حقوقی، بر ضرورت آموزش فرهنگ مراجعه مردم به وکیل تاکید کرد.
به گزارش وکلاپرس، تولید فیلم و سریال هایی با موضوع فرهنگ سازی برای مراجعه به وکیل از جمله موضوعات مورد استقبال کانون های وکلاست. سریال داوران یک مجموعه تلویزیونی به کارگردانی احمد امینی و بیژن میرباقری و تهیه‌کنندگی و سرپرستی نویسندگی سعید شاهسواری بود که در سال ۱۳۹۲ از شبکه دو سیما پخش شد. فیلمنامه‌های این مجموعه توسط تیمی متشکل از جمیله دارالشفایی، مرحوم اصغر عبداللهی و حمید گرشاسبی نوشته شده بود.
بیشتر بخوانید: رونمایی و اکران مستند «داستان استقلال» در کانون وکلای قم
جمیله دارالشفایی در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار به فرآیند ساخت این سریال و چالش های اساسی آن پرداخته است.
ابتدا خود را به مخاطبان معرفی کنید؟
از سال ۱۳۸۰ روزنامه نگار سینمایی در مجله «فیلم نگار» بودم و از سال ۱۳۸۴ به صورت حرفه ای فیلم نامه نویس شدم. در این سال ها فیلمنامه های متعددی برای تلویزیون و سینما نوشتم که کارهای شاخصم در سینما فیلم های «متولد ۶۵»، «عروسی مردم»، «روزهای نارنجی» و «سفر زمان» بود که به ترتیب در دو مورد نخست با مجید توکلی، آرش لاهوتی و شهاب رضویان همکاری داشتم.
علاوه بر این فیلم نامه نویس برخی سریال های تلویزیونی از جمله «پنجره»، «داوران»، «رهایم نکن» و «روزهای شیرین» بوده ام.
لازم به ذکر است نویسنده رمان چاپ شده «خالی بزرگ» نیز هستم.
از بین آثاری که داشتید، فقط سریال «داوران» موضوع حقوقی داشت؟
بله البته از آن جا که اصولا به نوشتن فیلمنامه های حقوقی، جنایی و حوزه وکالت علاقه دارم و در این حوزه فیلم های خارجی بسیاری را تماشا می کنم، معمولا اگر فضا فراهم باشد به ماجراهای حقوقی، قانونی و پلیسی گریزی می زنم. حتی رمان هایی که در دست چاپ دارم نیز دارای تم حقوقی است.
سریال داوران با چه انگیزه ای تولید شد؟
طرح اولیه این سریال از آقای جمال امید بود که به سعید شهسواری داده شد. معمولا سعید شاهسواری در پروژه هایش هم تهیه کننده و هم نویسنده است و علاقه ویژه ای نیز به موضوعات اجتماعی دارد. شاهسواری این طرح اولیه را با موضوعات مهمی چون وکیل، قانون اساسی، آشنایی شهروندان با قانون و حقوق شهروندی درهم آمیخت و خواست آن را از طریق رسانه ای که مخاطب میلیونی دارد منتشر کند.
درمورد موضوع سریال داوران توضیح دهید.
موضوع سریال خانواده ای بود که همگی وکیل و یکی از آنها استاد دانشگاه بودند. حضور این استاد دانشگاه در طرح بسیاری از موضوعات قانونی و قانون اساسی موثر بود.
این سریال در چند قسمت ساخته شد؟
شهسواری چند طرح داستانی به تلویزیون ارائه کرد که همگی تصویب شد. نویسندگان سریال نیز خود آقای شهسواری، من و مرحوم اصغر عبداللهی بودیم. هرکدام از ما قصه هایی را که دوست داشتیم انتخاب کردیم و شروع به نوشتن کردیم.
در ابتدا قرار بود ۴۰ قسمت باشد اما در ۱۴ قسمت جمع بندی شد و همکاری متوقف شد.
علت خلاصه شدن سریال چه بود؟
اگرچه آن زمان سانسور به اندازه فعلی در صداوسیما مطرح نبود اما تصمیم صدا و سیما اینگونه بود. متاسفانه عزم جدی برای آگاه سازی مردم نسبت به قانون وجود نداشت. حتی در مشاوره های صدا و سیما نسبت به سریال ما، تاکید بر این بود که موضوعات و قصه ها به شیوه کدخدامنشی[نه از طریق مجاری قانونی] حل و فصل شود چرا که فرهنگ ما اینگونه است.
بیشتر بخوانید: گفتگو با روح‌الله شمشیری؛ وکیل و سازنده فیلم کوتاه «تسخیری» و مستند «وکالت و کانون وکلا»
علی رغم اصرار و تلاش تهیه کننده و تاکیدش بر نمایش اهمیت قانون و تعارض این موضوع با کدخدامنشی و… سریال مختصر شد. علت توقف سریال هیچ گاه صراحتا به ما اعلام نشد.
واکنش مردم به سریال داوران چه بود؟
علی رغم انتخاب زمان (ساعت ۱۴) و شبکه نامناسب برای پخش سریال (شبکه دو سیما)، در این سال ها با کسانی مواجه شدم که شاید خیلی اهل تماشای سریال نبوده اند اما با مشاهده بخش هایی از سریال در تلویزیون یا اینترنت از آن استقبال کرده اند. به نظرم سریال داوران بهترین تجربه من در تلویزیون بوده است.
آیا برای ادامه ساخت سریال از سمت وکلا یا کانون های وکلا مورد حمایت قرار گرفته‌اید؟
خیر به دلیل اینکه توقف سریال آنچنان که باید واکنش برانگیز نشده بود.
آیا در فرآیند ساخت و تهیه سریال با وکلا مشورت شد؟
بله آقایان طاهری و میثم اشرفی حین ساخت فیلم در کنار ما بودند و من محتوای فیلمنامه هایم را با آقای اشرفی چک می کردم که از حیث قوانین ایرادی نداشته باشد و به واقعیت نزدیک باشد.
حضور مستمر و چک شدن تمامی دیالوگ ها سبب شد این سریال گاف حقوقی نداشته باشد.
با چه چالش هایی در زمان نگارش فیلمنامه و ساخت فیلم مواجه شدید؟
نخست آن که در نمایش دادگاه و صحنه آن با مشکل مواجه بودیم؛ صحنه های دادگاه بایستی به صورت جزئی و دقیق مورد تایید قوه قضاییه قرار می گرفت که سختگیری های ویژه ای هم داشتند. به همین دلیل همه صحنه های دادگاه در سریال در قالب یک قسمت نشان داده شد.
از این نظر سریال به هیچ وجه مشابه سریال های آمریکایی یا اروپایی نیست که بیشتر وقت سریال در دادگاه می گذرد. ما هم تلاش کردیم آن بخش ها را در قصه افراد و خارج از دادگاه نشان دهیم.
بیشتر بخوانید: کانون وکلای مرکز در ساخت سریال «بهشت تبهکاران» مشارکت می‌کند
دوم آن که در مسئله قانون خط قرمزها زیاد است و نمی توانیم به هر قانونی ورود کنیم؛ برای مثال نمایش اعتراض به قوانین در سینما به مراتب راحت تر از نمایش آن در صدا و سیما یا سایر رسانه ها است. اگرچه تاکنون فیلم های بسیاری به موضوع قصاص پرداخته است اما غالبا به مسئله بخشش و جلب رضایت اولیای دم اشاره داشته است.
واقعا دست ما در طرح برخی قوانین بسته است و معمولا باید حول محور قوانین مالی و حضانت و… حرکت کنیم. متاسفانه خودسانسوری سبب شده است خودمان سمت طرح برخی موضوعات مثل قتل و مسائل خاص نرویم.
ضمنا گاهی به دلیل موضوع، ذیل یک مجموعه مثل ستاد مبارزه با مواد مخدر قرار می گیریم اما وکالت یک نهاد دولتی نیست که بخواهد سرمایه گذاری کند و اطلاعات بدهد.
ساخت فیلم و سریال های حقوقی را تا چه میزان در اشاعه فرهنگ مراجعه مردم به وکیل موثر می دانید؟
بسیار زیاد. فرهنگ سازی مراجعه به وکیل در فیلم های کشورهای غربی آنچنان رایج است که برای مثال مردم می دانند هنگام دستگیری حق دارند پیش از گفتگو با وکیل، صحبت نکنند و این موضوع برایشان نهادینه شده است.
ساخت فیلم و سریال با محتوای حقوقی باعث می شود مردم بدانند اگر قانون را بلد باشند به نفعشان خواهد بود.
متاسفانه در سریال های ما، افراد خلافکار به وکیل مراجعه می کنند تا خلافشان را بپوشانند. این مسئله ناشی از مراجعه کم افراد معمولی به وکیل است؛ به عبارت دیگر مردم ما تا زمانی که مجبور نشوند به وکیل مراجعه نمی کنند.
به نظرم فیلم در ژانر جنایی، حقوقی و پلیسی در ایران موفق نیست و موارد معدودی در این حوزه خوب عمل کرده اند. اصولا وکلا در فیلم های ما نقش کلیدی ندارند. هنوز ژانر حقوقی در سینمای ما جا نیفتاده است و مخاطب خود را نیافته است.
