استفاده صحیح از هوش مصنوعی در حرفه وکالت می تواند به بهبود عملکرد وکلا منجر شود

با پیشرفت هوش مصنوعی، کاربردهای نظام حقوقی بیشتر میشود. اما متأسفانه یک تکنولوژی جدید قدرتمند همواره در معرض خطر سوءاستفاده قرار دارد. این خطرات تمام جنبه های زندگی روزمره ی حرفه وکالت را تحت تأثیر قرار میدهند انتشار ویدیوها و عکسهای ساختگی (دیپفیک) میتوانند برای ادله اثباتی یا نفی در دادرسی به خدمت گرفته شوند و حقیقت را وارونه جلوه دهند. هنگامی که هوش مصنوعی به چنین توانایی برسد، خبررسانی و دفاع سخت و البته شاید بی اعتبار شود و اگر چیزی را با چشمهای خودتان نبینید، بسیار دشوار است بتوانید آن را باور کنید.

از طرف دیگر هوش مصنوعی میتواند چنان قدرت بگیرد که صدا و دیگر ویژگی های منحصر به فرد آدمها چون لحن گفتار، لهجه و زبان بدن را تقلید کند، به گونه ای که نتوانید به اصالت یک فایل صوتی یا ویدئویی شک کنید.

درباره مضرات هوش مصنوعی باید گفت که شرکتهای بزرگ و البته همایش نخبگان حقوقی جهان در دوماه گذشته همایشی تحت عنوان (انقلاب حقوقی) در شهر نورنبرگ آلمان برگزار کردند تا در مورد ورود هوش مصنوعی و تغییرات گسترده جهت فرصت ها و چالش های موجود صحبت کنند، اما متاسفانه هنوز به صورت رسمی در هیچ یک از کانون های وکلا و اتحادیه سراسری کانونهای وکلای دادگستری ایران در مورد هوش مصنوعی جلسه ای برگزار نشده است.

شاید. روزی که می تواند خیلی کوتاه باشد، هوش مصنوعی از ما عبور کند و بررسی هوش مصنوعی دیگر سالبه به انتفاع موضوع شود؛ در هر صورت طی چند سال گذشته هوش مصنوعی در زمینه حریم خصوصی تا حد قابل توجهی زیر تیغ دولتها و نهادهای نظارتی قرار گرفته اند.

در همین رابطه شاهد تدابیر پیشگیری امنیتی با استفاده از هوش مصنوعی نیز هستیم. اما متأسفانه در ایران هنوز برای دولت مردان و تصمیم گیران قوانین هوش مصنوعی مجهول و ناشناخته است اگر چه هوش مصنوعی یاAI نقش مهمی در مقابله با تهدیدات ایفا میکند اما از طرفی نیز به عنوان یک شمشیر دولبه و یک چالش بزرگ به ویژه در حرفه وکالت نیز محسوب میشود.

درست است که ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی برای شناسایی و محافظت بهتر در برابر تهدیدهای هوش مصنوعی مفید هستند، اما این را هم باید در نظر داشت که مجرمان سایبری نیز میتوانند از این فناوری در جهت اهداف مخرب و پراکنده خود استفاده کنند به طوری که مصوّّن ماندن در برابر آنها سختتر از گذشته شده است، چرا که خیل کثیری از آنها به طور همزمان عمل میکنند.

اتخاذ یک رویکرد مشترک جمعی حقوق دانان برای مقابله مضرات هوش مصنوعی از طریق وضع قوانین از سوی مجلس و دولت برای قانونمند کردن هوش مصنوعی و تهیه و انتشار چارچوبی برای ایجاد یک رژیم نظارتی جدید جهت جلوگیری از آسیبهای احتمالی را میتوان راهکارهایی ابتدایی برای مقابله با این تهدید هوش مصنوعی است.

از همان ابتدای توسعه هوش مصنوعی بسیاری از افراد مهم و تأثیرگذار جهان به ایراد سخن یا اظهار نظر در مورد عواقب این فناوری جذاب و با پتانسیل بالا پرداختند. در این میان بسیاری از صاحب نظران، این فناوری را یک فرصت عالی برای پیشرفت بشریت میدانند ولی اکثر آنها بر این نظریه اتفاق نظر دارند که همراه با مزایای گسترده هوش مصنوعی برای بشریت، باید به خطرات آن نیز توجه ویژه داشت.

استفن هاوکینگ فقید، کیهان شناس و فیزیکدان بزرگ در گفتگویی عنوان کرد توسعه هوش مصنوعی کامل میتواند پایان نژاد انسانی را به دنبال داشته باشد… آن (هوش مصنوعی) خودش را پرتاب میکند و در یک سرعت هر چه بیشتر خود را طراحی مجدد میکند. انسانها به صورت زیستی تکامل یافته اند در این زمینه محدود شده اند و باید بگوییم که هرگز نخواهند توانست با سرعت تکامل هوش مصنوعی رقابت کنند.

در این شرایط است که باید منتظر جایگزین شدن آنها با هوش مصنوعی باشیم. ایلان ماسک، کارآفرین و میلیارد بزرگ آمریکایی در یک نظر در Edge.orgنوشت: سرعت پیشرفت در هوش مصنوعی (منظورم هوش مصنوعی تخصصی نیست) بسیار سریع است. اگر شما به گروههایی مثل دیپ‌مایند دسترسی مستقیم داشته باشید، از این سرعت حیرت زده میشوید؛ در واقع باید بگوییم سرعت رشد هوش مصنوعی یک نمودار نمایی است و هر لحظه نیز بر آن افزوده خواهد شد. شاید بتوان گفت که این سرعت اگر در ۵ سال آینده نباشد، حداکثر طی ۱۰ سال آینده منجر به پدیدهای خطرناک خواهد شد.

نیک بلتون، ستون نویس فناوری و فیلم ساز انگلیسی در نیویورک تایمز نیز معتقد است: آشفتگیهای {هوش مصنوعی} ممکن است به سرعت تشدید شده، ترسناکتر و حتی فاجعه بار شوند.

تصور کنید که چگونه یک ربات پزشکی که ابتدا برای رفع سرطان برنامه ریزی شده بود، ممکن است به این نتیجه برسد که بهترین راه برای از بین بردن سرطان، نابود کردن انسانهایی است که به بیماری ژنتیکی مبتلا هستند!

بانی دخاردی، نظریه پرداز و فعال حقوق بشر نیز در جریان مصاحبه ای گفته است: اگر این نوع فناوری الان متوقف نشود، منجر به یک مسابقه تسلیحاتی خواهد شد. اگر یک دولت آن را توسعه دهد، دولت دیگر نیز آن را توسعه خواهد داد. ماشین هایی که فاقد اخلاق و فانی هستند، نباید قدرت کشتار را داشته باشند.

الیزر یودکوفسکی، محقق و استاد دانشگاه در زمینه پژوهشهای هوش مصنوعی در جریان مصاحبه ای گفته است: در مورد عیب های AI میخواهید بدانید، باید در یک کلمه بگویم، بسیار زیاد! بزرگترین خطر هوش مصنوعی این است که مردم خیلی زود فکر کنند که آن را درک کرده اند.

با توجه به جمیع این موارد باید گفت که که هوش مصنوعی به ویژه در حرفه وکالت ابزاری است که باید به صورت ویژه و کنترل شده مورد استفاده قرار گیرد، در غیر این صورت میتواند آسیبهای بسیاری را متوجه بشریت کند.

هوش مصنوعی ممکن است به عنوان یک ابزار برای سوءاستفاده و کلاهبرداری در زمینه حقوقی نیز استفاده شود. مثلاً با استفاده از رباتهای گفتگو، ممکن است سعی شود اطلاعات شخصی موکلان را جمع آوری کرده و برای اهداف ناپسند استفاده شود.

با این حال، باید توجه داشت که استفاده صحیح از هوش مصنوعی در حرفه وکالت و فنّّاوریهای مرتبط با آن میتواند به بهبود عملکرد وکلا و ارائه خدمات بهتر به موکلان منجر شود.

این موضوع نیازمند بررسی و مدیریت مناسب، کنترل مستمر از سوی کانونهای وکلا و نهادهای نظارتی است تا خطرات مرتبط با هوش مصنوعی کاهش یابد و امکانات آن به طور مؤثر و اخلاقی استفاده شوند.

با تشکر و احترام

سید حسین حسینی رییس کانون وکلای دادگستری سمنان