نگاهی به فیلم پادشاه جزیره شیطان(King of Devil’s Island) با موضوع بازپروری کودکان و نوجوانان بزهکار در زندان
وکلاپرس- فیلم سینمایی King of Devil’s Island یا پادشاه جزیره شیطان محصول ۲۰۱۰ نروژ – فرانسه است که ماجرای شورش نوجوانان تادیب‌گاهی در سال ۱۹۱۵ را بازگو می‌کند.
به گزارش وکلاپرس به نقل از فیلم گردی، در تمام طول فیلم «پادشاه جزیره شیطان» تشویش و نگرانی احساس مشترک نوجوانان گرفتار است. «ایوار» یا همان C5 به گونه‌ای رفتار می‌کند که انگار در چنگال گرگی اسیر شده و چیزی نمانده تا دریده شود. ارلینگ نیز به عنوان سرسخت‌ترین زندانی ندامتگاه، حتّی اگر بخواهد هم نمی‌تواند محیط بسته و خفقان‌آور آن‌جا را تحمل کند. اگرچه ظاهراً شکایتی نمی‌کند، اما می‌داند که دیگر تاب دم فروبستن در برابر ظلم و بیدادگری را نخواهد داشت.
بیشتر بخوانید:
در صحنه‌هایی از فیلم ملاحظه می شود کدگذاری زندانیان، کار بدنی طاقت‌فرسا، سوء استفاده جنسی از بزهکاران و سوء استفاده مالی از امکانات زندان، تنبیهات بدنی سخت مانند نگهداری در سلول‌های انفرادی یخ‌زده و آموزش‌های مذهبی اجباری از موجبات شکست برنامه‌های اصلاحی نسبت به کودکان و نوجوانان بزهکار است.
نگاهی به بزهکاری کودکان در دایره قوانین ایران
در قانون مجازات ما، الفاظ «طفل»، «نوجوان»، «صغیر»، «نابالغ»، «کودک» و «خردسال» (بعضاً همراه با صفات «ممیز و غیرممیز»)، گاه به طور مترادف و گاه در معانی متفاوت به کار رفته‌اند.
مطابق ماده ۱۴۰ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ تحقق مسؤولیت کیفری، از جمله منوط به بالغ بودن شخص، حین ارتکاب جرم است. منظور از «بلوغ» به لحاظ عینی و فقهی، آمادگی جسمی و جنسی شخص می‌باشد و به نظر می‌رسد تعیین سنی برای آن، «اماره یا اصلی» است که ایجاد «ظن» می‌کند؛
بیشتر بخوانید:
درحالی‌که تعیین سن بلوغ در ماده ۱۴۷ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ «نصی» است که نتیجه «قطع یا یقین» را به دنبال دارد. اثر چنین بحثی از جمله در ماده ۲۲۸ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ ناظر به عدم مجازات شخصی، «زانی» و در عین حال «نابالغ»، نمایان می‌شود. از طرفی بند «ت» ماده ۱۵۸ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ در ذیل فصل موانع مسؤولیت کیفری آمده است؛ در حالی‌که والدین صغار تأدیب‌شده، شرایط سه‌گانه مسؤولیت کیفری (بلوغ، عقل و اختیار) را دارا می‌باشند و اگر این بند را از علل موجهه نیز بدانیم، خدشه به عنصر قانونی جرم وارد می‌گردد نه به مسؤولیت کیفری مرتکب.
کودکان کانون‌های اصلاح و تربیت؛ بزهدیده یا بزهکار؟
در قانون آیین دادرسی کیفری ما، مستند به تبصره ۱ ماده ۵۱۳ و ماده ۵۲۵ قانون آیین دادرسی کیفری و صدر و بند «ب» و ردیف ۵ ماده ۱ آیین‌نامه اجرایی سازمان زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور مصوب ۱۴۰۰/۲/۲۸، کانون‌های اصلاح و تربیت، زندان‌هایی برای نگهداری و تربیت بزهکاران زیر سن ۱۸ سال شمسی هستند که توسط سازمان زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی اداره می‌شوند.
بیشتر بخوانید:
ماده ۵۲۷ قانون آیین دادرسی کیفری و ماده ۲۶۲ آیین‌نامه، به صورت ضمنی اعمال «تصمیمات و اقدامات تنبیهی و محدودکننده» را نسبت به کودکان و نوجوانان بزهکار در نظر گرفته است. برای آموزش‌های مذهبی زندانیان ر.ک. ماده ۸۱ و بند «ب» ماده ۱۹۴ آیین‌نامه مورد بحث.
به نظر می‌رسد فیلمنامه نویس پادشاه جزیره شیطان به خوبی توانسته است با نشان دادن هوش بالای کودکان و نوجوانان محبوس، برخورد اتحادگونه و انسانی با مسؤولان زندان در زمان شورش، دغدغه کمک به یکدیگر در زمان وقوع منازعات، دادن امید در زمان اجرای تنبیهات، علاقه به ایجاد ارتباط دوستانه کودکان با همدیگر در زمان ورود محکومان جدید به زندان و عدم سکوت در برابر اقدامات غیرقانونی مسؤولان زندان، نقش این اطفال و نوجوانان را از بزهکاران قانونی به بزه‌دیدگان واقعی تغییر بدهد.
سعدی ابراهیم زاده
