بخشنامه‌ نحوه رسیدگی به اعتراض اشخاص نسبت به اطلاعات و اطلاعیه‌های خرید و فروش و بارنامه در فرایند حسابرسی و دادرسی مالیات بر درآمد و مالیات بر ارزش‌افزوده

در خصوص نحوه برخورد و اقدام پیرامون اطلاعیه‌های واصله از سامانه‌های مالیاتی موضوع این بخشنامه موارد ذیل را مقرر می‌دارد.

۱- تعاریف

در این بخشنامه، واژه‌ها و اصطلاحات در معانی زیر به کار رفته است:

۱-۱- سامانه‌های مالیاتی

الف) آن بخش از سامانه صورت معاملات فصلی موضوع ماده ۱۶۹ مکرر قانون مالیات‌های مستقیم اصلاحی ۱۳۸۰ ماده ۱۶۹ قانون مالیات‌های مستقیم اصلاحی ۱۳۹۴ که اطلاعات و اطلاعیه‌های آن مستقیماً از سوی فعالین اقتصادی بخش خصوصی درج و ثبت می‌شود.
ب) با آن بخش از سامانه‌های صورت معاملات فصلی موضوع ماده ۱۶۹ مکرر قانون مالیات‌های مستقیم اصلاحی ۱۳۸۰ وماده ۱۶۹ قانون مالیات‌های مستقیم اصلاحی ۱۳۹۴ که اطلاعات و اطلاعیه‌های آن مستقیماً توسط اشخاص غیر دولتی یا خیر عمومی (عمومی نظیر شهرداری) با اشخاصی که عهده‌دار ماموریت عمومی موضوع بند ب ماده ۱ قانون ارتقای سلامت نظام اداری و مقابله با فساد مصوب سال ۱۳۹۰ نیستند، صادر می‌شود.
ج ) هرگونه سامانه‌ای که به هر نحو محتوی اطلاعات و اطلاعیه‌های مرتبط با بارنامه‌ها باشد.

۲-۱: طرف اول:

ثبت‌کننده اطلاعات در سامانه‌های مالیاتی از قبیل ثبت‌کننده معامله در سامانه صورت معاملات فصلی با فرستنده کالا مانند فرستنده بار در بارنامه‌های مندرج در سامانه‌های مالیاتی کلیه اشخاص ثالثی که اطلاعات و اطلاعیه‌های معاملات و فعالیت‌های مودیان و فعالین اقتصادی را در سامانه های موضوع این بند ثبت می‌نمایند نیز در حکم طرف اول محسوب می‌گردند.

۳-۱: طرف دوم:

شخصی که طرف اول اطلاعات و اطلاعیه‌های مرتبط با وی را برای سامانه‌های مالیاتی ارسال کرده و اطلاعات وی در آن به ثبت رسیده است.

۴-۱: اسناد مثبته:

در این بخشنامه اسناد مثبته، اسنادی است که متضمن تایید وقوع معامله از جانب صرف دوم باشد، از قبل صورت حباب الکترونیکی صادره وفق مفاد قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان، سند پرداخت مالی به حساب طرف معامله، قرارداد فی‌مابین طرف اول و دوم، رسید باز تایید شده توسط طرف دوم اطلاعات و اطلاعیه‌های درج شده در سامانه‌های مالیاتی موضوع این بخشنامه که توسط طرف اول ابراز گردیده و مورد تایید طرف دوم قرار نگرفته است؛ اسناد مثبته لحاظ نمی‌گردد و این اطلاعات و اطلاعیه‌ها قرینه‌ای تایید نشده بر انجام معامله یا فعالیت اقتصادی است که می‌بایست در فرآیند رسیدگی به اعتراض، بر اساس مصادیق اسناد مثبته مورد تایید قرار گیرد.
در مواردی که مثبت بودن اسنادی به غیر از مصادیق فوق‌الذکر مورد تایید طرف دوم قرار نگیرد، مثبته بودن آن می‌بایست از سازمان متبوع مورد استعلام قرار گیرد. مامورین مالیاتی می‌توانند پیش از شروع فرایند رسیدگی و مستقل از تایید یا عدم تایید طرف دوم، نسبت به مثبت بودن اسناد از مرجع فوق استعلام نمایند.

۲: معاونت فناوری‌های مالیاتی مکلف است در مدت زمان ۶ ماه تمهیدی فراهم نماید تا حداکثر ظرف مدت یک ماه از دریافت اطلاعات و اطلاعیه‌ها از طرف اول (اصلی با اصلاحی حسب مورد)، افلام مذکور در کارپوشه مالیاتی طرف دوم به نشانی my.tax.gov.ir منعکس گردیده و امکان ثبت واکنش به صحت و سقم اطلاعات و اطلاعیه‌ها برای طرف دوم فراهم گردد. ارسال اطلاعات و اطلاعیه‌های مذکور به کاربوشه می‌بایست به صورت ماهانه از طریق پیامک نیز به وی اطلاع رسانی شود.

تبصره: در صورت عدم تایید طرف دوم نسبت به صحت اطلاعیه‌ها و اطلاعات معاونت فناوری‌های مالیاتی می‌بایست با ارسال پیامکی مسئولیت و عواقب قانونی مربوطه (ارائه گزارش خلاف واقع به سازمان (موضوع ساده (۲۴) قانون مقابله با فساد و ارتقای سلامت نظام اداری، ارتکاب جرم جعل رایانه‌ای موضوع ماده (۷۳۶) قانون مجازات اسلامی و تعلق جریمه موضوع ماده (۱۶۹) قانون مالیات‌های مستقیم) را به طرف اول و طرف دوم ابلاغ نمایند.

۳: چنانچه پرونده در مرحله رسیدگی و صدور برگ تشخیص با مرحله بررسی موضوع ماده ۲۳۸ قانون مالیات‌های مستقیم باشد:
۱-۳: در صورتی که پرونده در مرحله رسیدگی و صدور برگ تشخیص باشد و طرف دوم ادعای عدم انتساب اطلاعات با اطلاعیه‌ها به خود را مطابق مفاد بند ۲ این بخشنامه ثبت کرده باشد، چنانچه هیچ گونه اسناد مثبته‌ای بدست نباید، اداره امور مالیاتی طرف دوم امکان قانونی اعمال اطلاعات و اطلاعیه‌های یاد شده را در رسیدگی به پرونده طرف دوم، نخواهد داشت. مصداق اسناد مثبته (مطابق مفاد بند (۴-۱) این بخشنامه) که در رسیدگی و تشخیص استفاده شده است؛ می‌بایست در کاربری حسابرسی مالیاتی ذکر گردد.

۴- در صورتی که پرونده در مرحله بررسی در اجرای ماده ۲۳۸ قانون مالیات‌های مستقیم باشد و اعتراضی مودی در خصوص اشتباه بودن اطلاعات منتسب به وی صورت پذیرد، مسئول با مسئولان مربوط موظفند بررسی مقتضی استعلامات لازم را به عمل آورده و در صورتی که اسناد مثبته‌ای مبنی بر رد اعتراض طرف دوم بدست نیاید، اقدام به رفع تعرض از برگ تشخیص مالیات نمایند. در صورتی که اسناد مثبته‌ای صرفاً برای بخشی از اطلاعات با اطلاعیه‌ها بدست آید، ماموران مالیاتی صرفاً مجاز به صدور برگ تشخیص برای همان بخش خواهند بود.

۵-  چنانچه پرونده در مرحله دادرسی مالیاتی باشد:
در شرایط اعتراض طرف دوم به انتساب اطلاعات با اطلاعیه به وی در صورت ارجاع پرونده مالیاتی به هیات‌های حل اختلاف مالیاتی، حیات مزبور در صورت عدم ارائه اسناد مثبته از جانب اداره امور مالیاتی، با استناد به اظهارات صرف دوم مبنی بر عدم انتساب اطلاعات یا اطلاعیه به وی، اقدام به صدور رای مینی بر رفع تعرض از طرف دوم و در صورت شمول مرور زمان وفق تبصره ماده ۱۵۷ ق.م.م صدور رای مبنی بر مطالبه مالیات از مودی واقعی می‌نماید.

تبصره: در مواردی که به منظور احرار واقعیت و تکمیل مستندات از ادارات امور مالیاتی، استعلام به عمل می‌آید؛ ادارات مذکور مکلفند نسبت به ارسال پاسخ جامع و کامل اقدام نمایند. ارائه پاسخ مبهم و غیر صریح در حکم عدم وجود اسناد مثبته خواهد بود. عدم ارائه اسناد مثبته در پاسخ نیز در حکم پاسخ مبهم و غیر صریح است.

۶: چنانچه علی رغم عدم احراز استناد اطلاعات با اطلاعیه‌ها به طرف دوم، مطابق مقررات این بخشنامه اقدام نشود و برگ تشخیص با رای هیات حل اختلاف مالیاتی قطعی شده و غیر قابل اعتراض در مراجع حل اختلاف مالیاتی درون سازمانی باشد، طرف دوم می‌تواند شکایت خود را در این خصوصی به دادستانی انتظامی مالیاتی اعلام نماید. در این صورت، مرجع مذکور موظف است؛ موضوع را مطابق مفاد این بخشنامه بررسی کرده و در صورت تایید شکایت طرف دوم، موضوع را جهت اجرای تبصره (۲) ماده ۳۰ آیین‌نامه اجرایی موضوع ماده ۲۱۹ قانون مالیات‌های مستقیم به اداره امور مالیاتی طرف دوم ارجاع نماید. دادستان انتظامی مالیاتی موظف است متخلف با متخلفین را مورد پیگرد قرار دهد

تبصره: در صورت عدم اجرای صحیح مفاد این بند، طرف دوم می‌تواند مراتب را به دبیر ویژه حقوق شهروندی کمیته سلامت اداری و صیانت از حقوق مردم سازمان دفتر حقوقی و قراردادهای مالیاتی) گزارش نماید.

۷: کلیه ماموران مالیاتی موظفند حسب بررسی‌های بعمل آمده وفق این بخشنامه در مواردی که موضوع از مصادیق ماده ۲۷۴ قانون مالیات‌های مستقیم حسب شیوه‌نامه اجرایی مواد ۲۷۴ الی ۲۷۷ قانون مزبور اقدام کنند. همچنین اداره امور مالیاتی طرف اول موظف است در کلیه مواردی که اطلاعات و اطلاعیه‌های موجود در سامانه‌های مالیاتی مورد تایید طرف دوم نباشد، جریمه‌های موضوع ماده ۱۶۹ قانون مالیات‌های مستقیم مبنی بر ثبت معاملات غیر واقعی را از ارسال کننده اطلاعات، در صورت احراز غیرواقعی بودن، مطالبه نماید و به دلیل عدم احراز شرایط مقرر در ماده ۱۹۱ قانون مذکور، از بخشودگی جرایم مالیاتی خودداری نمایند.

تبصره: اداره امور مالیاتی طرف دوم موظف است در مواردی که عدم تایید طرف دوم نسبت به اطلاعات و اطلاعیه‌های سامانه‌های مالیاتی، مطابق بند ۲ این بخشنامه در سامانه‌های مذکور ثبت نشده است، مراتب این عدم تایید را به اداره امور مالیاتی طرف اول اطلاع دهد و اداره امور مالیاتی طرف اول نیز مطابق مفاد این بند اقدام به اخذ جرایم خواهد نمود.

۸: مفاد این بخشنامه در خصوص کلیه اطلاعات با اطلاعیه‌های مندرج در سامانه‌های مالیاتی، ناظر بر پیش از تاریخ ابلاغ آن که مالیات متعلقه پرداخت نشده باشد نیز، مجری است.

۹: با صدور این بخشنامه مفاد کلیه دستورالعمل‌ها و بخشنامه‌های پیشین مغایر از جمله تمامی مفاد دو دستورالعمل شماره ۲۰۰/۹۶/۵۱۷ مورخ ۱۳۹۶/۰۷/۲۲ و دستورالعمل شماره ۲۰۰/۹۵/۵۰۱ مورخ ۱۳۹۵/۰۱/۲۲ لغو می‌گردد.