فهرست
وکلاپرس- حسن نزیه حقوقدان و وکیل دادگستری (زاده ۱۳۰۰ تبریز – درگذشته ۲۴ شهریور ۱۳۹۱ پاریس) بعد از وقوع انقلاب اسلامی سال ۵۷ به عنوان اولین رئیس کانون وکلای مرکز انتخاب شد.
حسن نزیه سیاست‌مدار، حقوقدان و مدیر اجرایی ایرانی بود، که از ۱۳۵۷ تا ۱۳۵۸ در دولت موقت، به‌عنوان مدیرعامل و رئیس هیئت مدیره شرکت ملی نفت ایران (۸۰–۱۹۷۹) فعالیت می‌کرد.
وی دانش‌آموخته کارشناسی حقوق از دانشگاه تهران بود و از موسسان نهضت مقاومت ملی ایران به‌شمار می‌آمد، همچنین از اعضای مؤسس نهضت آزادی نیز محسوب می‌شود. نزیه ۴ دوره نیز عضویت هیئت مدیره کانون وکلای دادگستری ایران را برعهده داشت.
برگزاری انتخابات نوزدهمین دوره هیأت مدیره کانون وکلای مرکز در سال ۵۷
با وجود وقوع انقلاب اسلامی و تشکیل حکومت جمهوری اسلامی ایران و بهم ریختگی اوضاع اداری در روزهای آغازین انقلاب انتخابات دوره نوزدهم کانون وکلای دادگستری درتاریخ۱۳۵۷/۳/۲۰ انجام شد و اعضای اصلی و علی البدل هیات مدیره به شرح زیر انتخاب شدند.
اعضای اصلی:
۱) محمدرضاجلالی نائینی
۲) اسماعیل زاهد
۳) عبدالحمید اردلان
۴) دکتر عبدالکریم انواری
۵) حسن نزیه
۶) محسن پزشکپور
۷) محمدتقی دامغانی
۸) مسعود اعتصام
۹) ولی اله شهاب فردوسی
۱۰) صادق وزیری
۱۱) معینی عراقی
۱۲) هدایت اله متین دفتری
اعضای علی البدل:
۱۳) آقای محمدرضا فیض مهدوی
۱۴) آقای علی شاهنده
۱۵) آقای رضوی
۱۶) آقای جهانگیر امیرحسینی
۱۷) آقای علی هاشمیان
۱۸) آقای ابوالفضل ساغر یغمایی
اعضای هیأت رییسه کانون وکلای مرکز در دوره نوزدهم
سپس در اولین جلسه هیات مدیره در تاریخ ۱۳۵۷/۴/۲۰ اعضای هیات رئیسه به شرح زیر انتخاب شدند:
اعضای هیات رئیسه :
۱) حسن نزیه: ریاست کانون
۲) عبدالکریم انواری: نایب رئیس
۳) هدایت اله متین دفتری: نایب رئیس
۴) صادق وزیری: بازرس
۵) محمد تقی دامغانی: بازرس
۶) معینی عراقی: منشی
چند ماهی پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، نخستین کنگره سراسری کانون وکلای دادگستری در کاخ دادگستری تهران برگزار شد. سخنرانی حسن نزیه در مقام رئیس کانون وکلای دادگستری در این کنگره باعث انتقادات مقامات حاکمیتی علیه او شد.
اما مهم‌ترین سخنان نزیه که باعث ایجاد تنش میان او و شهید حسین بهشتی شد، چنین بود:
«اگر ما فکر کنیم تمام مسائل سیاسی و اقتصادی و قضایی را می‌توانیم در قالب اسلامی بسازیم، آیات عظام هم می‌دانند این امر در شرایط حاضر نه مقدور است، نه ممکن و نه مفید.
ما مسئله حقوق کیفر اسلامی را در پاریس [با امام خمینی] مطرح کردیم؛ گفتیم “آقا، امروز همه‌جا از ما سؤال می‌کنند شما دست دزد را خواهید برید؟” گفتند “شرایط مجازات در این قبیل موارد به قدری شدید است که اصلاً شاید دستی بریده نشود، ولی ایجاد ترسش برای خدمت به مردم است.”
بنده گفتم “ولی اگر در امریکا یا اروپا یا هر جای دنیا مقرراتی باشد که جایگزین آثار و نتایجی باشد که آقا انتظار دارید، باز هم دست می‌برید؟”
گفتند “هرگز. شما بگردید، پیدا کنیم مقررات مناسب‌تر را. اجرا می‌کنیم.” … .»
این سخنان نزیه با انتقاد صریح آیت‌الله سیدمحمد حسینی بهشتی مواجه شد. بهشتی خواستار محاکمه نزیه شد و نزیه نیز متقابلاً محاکمه آیت‌الله بهشتی را خواستار شد.
چندی بعد، دادگاه انقلاب به خاطر سخنان نزیه در کنگره وکلای دادگستری و اهانتش به اسلام و احکام اسلامی وی را به دادگاه فراخواند و از سوی آیت‌الله علی قدوسی دادستان کل انقلاب متهم به حیف و میل بیت‌المال هم شد و لقب ضدانقلاب گرفت.
در نهایت، وکیل حسن نزیه مجبور به ترک ایران شد و به همین علت در فروردین ۵۹ نیز نزیه به دلیل شرکت نکردن در جلسات هیأت مدیره کانون وکلا به مدت بیش از سه ماه، از ریاست این هیأت برکنار شد.
به گزارش برخی از پژوهشگران تاریخ کانون وکلا، در تاریخ ۱/۲۸/ ۱۳۵۹ پس از رای گیری هیأت مدیره این نهاد، عبدالحمید اردلان با کسب ۸ رای موافق تصدی کانون وکلای مرکز را به عهده گرفت.
حسن نزیه در مصاحبه ای که در سال ۱۹۸۴ در پاریس انجام شده میگوید:
…
کانون وکلا در حدود پانزده، شانزده سال ریاستش با مرحوم سیدهاشم وکیل بود.
بعد از مرحوم سیدهاشم وکیل آقای دکتر هومن به ریاست کانون رسید و بعد آقای جلالی نایینی مدت کوتاهی مرحوم دکتر متین دفتری و دوباره آقای جلالی نایینی و بعد هم بنده در سال ۱۳۵۶ که رأی قاطع وکلا را آوردم به سبب اینکه ترس وکلا ریخته بود از دادن رأی به امثال ما و در هیئت مدیره کانون هم به ریاست کانون انتخاب شدم.
نواب رییس در کانون وکلا هم در طول مدت استقلال مرحوم سرشار، مرحوم خلعتبری و آقای عباس نراقی بودند و بعد آقای هدایت متین دفتری و انواری در زمان بنده.
بنده خودم هم در دوره کوتاه ریاست آقای دکتر احمد متین دفتری نخست‌وزیر اسبق نایب رییس کانون وکلا بودم.
