جزئیات صدور حکم بازداشت دو رهبر طالبان از سوی دادگاه لاهه

وکلاپرس– حکم بازداشت هیبت‌الله آخوندزاده، رهبر طالبان و عبدالحکیم حقانی، رئیس دادگاه‌های دولت موقت افغانستان از سوی دادگاه لاهه صادر شده است.

 به گزارش وکلاپرس، دادگاه کیفری بین‌المللی (ICC) مورخ ۱۷ تیر ۱۴۰۴ حکم بازداشت «هیبت‌الله آخندزاده» (Hibatullah Akhundzada)، رهبر طالبان و «عبدالحکیم حقانی» (Abdul Hakim Haqqani) رئیس دادگاه‌های دولت موقت افغانستان را صادر و آنها را به جنایت علیه بشریت و آزار و اذیت نظام مند مبتنی بر جنسیت در افغانستان از زمان بازگشت این گروه به قدرت متهم کرده است.

بیشتر بخوانید:

• درخواست دادستان ارشد دادگاه بین‌المللی کیفری برای صدور حکم بازداشت رهبر حکومت طالبان
• طالبان دادسرا را از نظام دادرسی کیفری افغانستان حذف کرد

این احکام تنها زنان و دختران را دربرنمی‌گیرد. شعبه اولیه دادرسی دیوان، قربانیان را به‌صورت گسترده تعریف کرده و شامل افراد ال‌جی‌بی‌تی‌کیو نیز می‌شود. این اولین بار در حقوق کیفری بین‌المللی است که یک دادگاه تایید می‌کند آزار و اذیت جنسیتی شامل حمایت از گرایش‌های جنسی و هویت‌های جنسیتی دگرباش نیز می‌شود.

این دو نفر روز سه‌شنبه (۱۷ تیر ۱۴۰۴) هشتم ژوئیه از سوی دادگاه لاهه به “جنایت نظام‌مند علیه بشریت از طریق آزار و اذیت زنان و دختران” از زمان بازگشت به قدرت متهم شده‌اند.

زنان و دختران افغان از زمان به قدرت رسیدن مجدد طالبان در اوت سال ۲۰۲۱ محدودیت‌های زیادی، از جمله در زندگی عمومی، تحصیلی و حرفه‌ای خود متحمل شده‌اند.

به علاوه، قوانین سخت‌گیرانه‌ای نیز در مورد پوشش اعمال شده و زنان اغلب تنها در صورت حضور یک قیم مرد اجازه حضور در ملاء‌عام دارند.

هبت‌الله آخندزاده سال گذشته، ممنوعیت نصب پنجره‌هایی را اعلام کرد که به محل نشستن یا ایستادن زنان مشرف باشند.

در مقابل، طالبان حاکم بر افغانستان می‌گوید حقوق زنان را طبق تفسیر و قرائتی که از اسلام و فرهنگ محلی خود دارند به اجرا گذاشته و به آن احترام می‌گذارند.

بیشتر بخوانید:

• دستور طالبان در استان دایکندی برای پوشیدن «حجاب عربی»

اتهامات اصلی دو رهبر طالبان

آزار و اذیت مبتنی بر جنسیت:

محروم کردن شدید زنان و دختران از آموزش، اشتغال، آزادی حرکت، بیان، حریم خصوصی و خانواده، همچنین هدف قرار دادن افراد دارای هویت جنسیتی متفاوت یا فعالین حقوق زنان.

جنایات علیه بشریت:

شامل قتل، زندان، شکنجه، تجاوز و ناپدیدسازی اجباری، تحت سیاست‌های حکومتی طالبان از اوت ۲۰۲۱ تا ژانویه ۲۰۲۵.

سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد (یونسکو)، اواخر مرداد امسال و در سومین سالگرد بازگشت طالبان به قدرت اعلام کرد در این مدت دست‌کم یک میلیون و ۴۰۰ هزار دختر در افغانستان از حق تحصیل در مقطع متوسطه محروم شده‌اند و سرنوشت یک نسل در این کشور به خطر افتاده است.

بیشتر بخوانید:

• گزارش وکلای افغانستانی از وضعیت مبهم زنانی که پیش از روی کار آمدن طالبان طلاق گرفته بودند

واکنش طالبان به حکم لاهه:

طالبان حکم دادگاه را جدی نگرفته و آن را «بی‌معنی»، «ابزاری صهیونیستی» یا «خصومت با شریعت» توصیف کرده‌اند و اعلام کرده‌اند به این دستور عمل نخواهند کرد.

بسیاری از نهادهای حقوق بشری مانند عفو بین‌الملل، دیده‌بان حقوق بشر، و گزارشگران ویژه سازمان ملل، این اقدام را «گامی مهم برای پاسخگویی در برابر آپارتاید جنسیتی» دانسته‌اند.

مراحل قانونی اجرای حکم دادگاه لاهه:

پیش از این در بهمن ماه سال ۱۴۰۳، کریم خان دادستان ارشد دیوان کیفری بین‌المللی، خواستار صدور حکم بازداشت برای هبت‌الله آخندزاده، رهبر طالبان و عبدالحکیم حقانی، رییس دادگاه عالی این گروه، شده بود. درخواست اولیه حکم بازداشت توسط دادستان پیشین «کریم خان» در ۲۳ ژانویه ۲۰۲۵ ثبت شده بود.

بیشتر بخوانید:

• درخواست دادستان ارشد دادگاه بین‌المللی کیفری برای صدور حکم بازداشت رهبر حکومت طالبان

در ۸ ژوئیه ۲۰۲۵، دادگاه لاهه پس از بررسی شواهد، صدور حکم رسمی را تأیید و منتشر کرد.

شرایط اجرای این حکم شامل سفر مقامات طالبان به کشورهای عضو ICC می‌شود؛ این کشورها طبق قوانین لازم‌الاجرا موظف‌اند این افراد را دستگیر و به لاهه تحویل دهند، اگرچه احتمال عملی شدن این موضوع پایین است.

تهیه و تنظیم: فریده فرهمند فخر