دکتر برهانی: حجاب یک حکم شرعیِ فرعی است نه جزء اصول دین است و نه جزء فروع دین

پدر، آقا موسی و ماجرای حجاب

امام موسی صدر از طلبه‌ای جوان درخواست کرد برای تعدادی از خانم‌ها در جنوب لبنان، عقاید تدریس کند. طلبه جوان در آن جمع حاضر شد و با کمال تعجب دید همه بی‌حجابند و با لباس‌هایی نیمه‌برهنه. جلسه اول را با سلام و صلوات تمام کرد و به نزد آقا موسی رفت و از وضع حجاب آن خانمها گفت و اینکه آیا تدریس در چنین جمعی ثمره‌ای دارد؟

موسای صدر به او گفت: شما عقایدشان را تصحیح کنید؛ شخص معتقدی که یک حکم شرعی را رعایت نکند و مرتکب گناهی شود بهتر از شخصی است که کاملاً بی‌اعتقاد است.

آن طلبه جوان، مرحوم پدرم بود و در سالگرد رحلت آن عزیز این خاطره را تقدیم کردم که حاوی نکات دقیقی است.

عقیده و ایمان، اصل است و همه احکام حاشیه‌‌ی ایمان و اعتقادند و با اصل، قابل قیاس نیستند. حجاب یک حکم مسلّم شرعیِ فرعی است نه جزء اصول دین است و نه جزء فروع دین؛ براساس نصوص شرعی نه اولویت است و نه سنگر اصلی و نه خاکریز اول؛

چنین ادعاهایی به هیچ وجه ریشه شرعی ندارد و ناشی از ذهن‌های بیمار یا خلاق است. با بی‌تدبیری تمام و تأکید بیجا بر این مقوله‌ و کشاندن یک امر درجه دهم به صدر مسائل دینی، از اصل اعتقاد غافل شدند و ای کاش تنها غفلت می‌کردند که با برخوردهای قهری، اصل اعتقاد را مورد هجمه قرار دادند و منشأ دین‌گریزی‌های فراوان شدند.

خدا می‌داند وقتی یک شخص نخراشیده و گنده با خشونت و از موضع دفاع از دین با خانمی که حجابش را رعایت نکرده است برخورد می‌کند، چه صدمه جبران‌ناپذیری به دیانت وی و سایرین وارد می‌کند. آیا این متدینین جاهل به نتایج و لوازم رفتار خویش توجه دارند؟ آیا مفسده‌ای بزرگتر از دین‌گریزی و اعتقادسوزی و ایمان‌شکنی وجود دارد؟

در نگاه امام علی (ع) «ضایع کردن امور اصلی» و «پرداختن به امور فرعی» از عوامل سقوط حکومت‌هاست. داستان حجاب و اعتقاد مردم به دین، مصداق تضییع اصول و تمسّک به فروع است؛ با پافشاری بر فرع نباید اصل را تضییع کرد که شوربختانه چنین کرده‌ و می‌کنند. نه تزاحم می‌فهمند و نه اهمّ و مهم را تشخیص می‌دهند.

حفظ ایمان مردم از اوجب واجبات است و اقدامات فعلی، دزد ایمان است. ای کاش بفهمند دوستی برخی نسبت به دین مانند دوستی خاله خرسه است و برای دور کردن مگس از صورت دین، با سنگ خارا وجهه دین را له می‌کنند.

چقدر منادیان دین در ایران با الگوی امام موسی صدر و اولویت‌بخشی عاقلانه فاصله دارند! ای کاش کسی بود و با همان کاریزمای علمی و شخصیتی، برخی متدینین و طالبان وطنی را بیدار می‌کرد.

به روح پدرم أعلی الله مقامه درود می‌فرستم که مرا با صدر آشنا کرد.