وکلاپرس– تنزّل درجه روز ۷ اسفند به عنوان «سالگرد تصویب لایحه قانونی استقلال کانون وکلای دادگستری» به عنوان روز «وکیل» یکی از نمونه غفلت هایی است که بدنه وکلا به آن کم توجهی می کنند.
به گزارش وکلاپرس، مسعود فرزانه، کارآموز کانون وکلای خراسان، طی یادداشتی وکلای دادگستری را از استحاله روز «استقلال وکیل مدافع» به روز «وکیل مدافع» تحذیر کرد و خواستار آن شد تا وکلای دادگستری از این استحاله مفهومی جلوگیری نماید.
متن یادداشت در ادامه آمده است:
استحاله مفهوم استقلال وکیل
شاید تا قبل از این کلمه “استحاله” را در ادبیات فرهنگی کشور شنیده اید و با مفهوم “استحاله فرهنگی” آشنا شده باشید.
استحاله فرهنگی به معنای ایجاد تغییر و دگرگونی ماهیتی در فرهنگ، به گونه‌ای که در آن ارزش‌ها و هنجار‌های فرهنگی تغییر کنند و آنچه را که تا زمانی ارزش بوده ، دیگر ارزش تلقی نشود و مطلوب به حساب نیاید و یا بالعکس رفتاری که تا قبل از این مذموم بوده است به مرور زمان با استحاله ای نرم تبدیل به ماهیتی متفاوت شده و آن رفتار تبدیل به یک رفتار ممدوح و پسندیده گردد.
آنچه امروز درمیان گفته ها، نوشته ها و تبریکات وکلا شاهد آن هستیم استحاله ای در مفهوم “استقلال” وکیل است.
به عبارتی وکلا با معضل جدید و خودساخته ای به نام “استحاله مفهومی” در خصوص وصف “استقلال” وکیل مواجه هستند.
این “استحاله مفهومی” پازل های مختلفی دارد که بخشی از آن ناشی از غفلت بدنه وکلا و بخشی از آن ناشی از عناد و دشمنی ای است که با نهادهای مدنی سراسر کشور صورت میگیرد.
بیشتر بخوانید:
قبل از ورود به موضوع برای تقریب به ذهن یک نمونه از استحاله مفاهیم در حوزه وکالت را مثال میزنم:
در مورد ماده ۲۶ لایحه استقلال وظیفه اجرای این قانون بر دوش وزارت دادگستری قرار گرفت که با تکرار های مکرر معاونت حقوقی قوه قضائیه مفهوم وزارت دادگستری به نحو اعجاب انگیزی مساوی با قوه قضائیه انگاشته شد و اینگونه استحاله مفاهیم صورت گرفت.
اما نمونه دیگری از استحاله مفاهیم که این روزها بیشتر به چشم می خورد تنزّل درجه روز هفتم اسفندماه به عنوان “سالگرد تصویب قانون استقلال کانون وکلای دادگستری” به عنوان روز “وکیل” که یکی از نمونه غفلت هایی است که بدنه وکلا به آن کم توجهی میکنند.
در ظاهر شاید این مسأله از اهمیت چندانی برخوردار نباشد امّا با مُداقه در مفهوم های “وکیل” و “استقلال” متوجه اشتباه ساده و نهفته ای می شویم که ناخودآگاه التفات را نسبت به مفهوم “استقلال” کاهش داده و حواس را معطوف به مفهوم “وکیل” فارغ از اینکه مستقل باشد یا نباشد میکند.
با این تفسیر تبریکِ “روز استقلال وکیل” به تبریک “روز وکیل” تبدیل شده و این مفهوم جدید شاید جامع افراد محسوب شود لکن به مرور زمان بعید به نظر می رسد که مانع اغیار نیز باشد؛ چرا که استقلال وصف جوهری یک وکیل است و نه وصف عَرَضی آن.
با تکرار مکرر این مفهوم غلط تبریک “سالروز استقلال کانون های وکلای دادگستری” جای خود را به تبریک “روزِ وکیل” و یا “هفته وکیل” می دهد ؛ همین تکرار ها عرف معمولی را ایجاد می کند و به مرور در آمد و شد سال ها باعث می شود که همگان از یاد ببرند که اساساً چرا روز هفتم اسفندماه روز استقلال وکیل مدافع است.
در همین راستا وکیل مستقل وکیلی است که مستقل از حاکمیت به دفاع از حقوق ملّت قیام کند؛ چرا که شأن نزول اصل استقلال، صرفاً یک امر صنفی نیست بلکه این استقلال دقیقاً به مفهوم استقلال از حاکمیت است وگرنه چه دلیل داشت که مرحوم دکتر کاتوزیان در سالروز استقلال کانون های وکلای دادگستری در سال ۱۳۹۱ بفرمایند که “این مراسم صرفاً روز جشن نیست ، روز مقاومت هم هست ، روز اعتراض هم هست” مقاومت در برابر چه چیزی مقصود مرحوم دکتر کاتوزیان بوده؟ مقاومت در برابر چه کسی؟ آیا آنچه برای آن مقاومت لازم است صرفاً یک استقلال صنفی است؟ اگر مراد از این استقلال صرفاً یک استقلال صنفی بود به نظر میرسد سایر اصناف هم استقلال صنفی خود را دارند و این امر مستلزم مقاومت و یا اعتراضی نیست.
باری، همان طور که اشتباه در وصف جوهری موضوعِ معامله موجب بطلان معامله می گردد ، اشتباه در بازتعریف مفهوم وکیل موجب جداسازی مفهوم “استقلال” از “وکیل” شده و همین انفکاک ناصواب خط بطلانی بر معنا و مفهوم وکیل مستقل محسوب می شود و چه کسی است که دادرسی عادلانه را بدون حضور وکیل و قاضی مستقل تضمین کند؟
وکلای دادگستری در این برهه زمانی حساس با حفظ آگاهی و هوشیاری و تقویت پایگاه های اجتماعی خود نزد مردم و متعاقب آن تعامل سازنده و فعالانه با نهادهای حاکمیتی می تواند از این استحاله مفهومی جلوگیری نماید.
