یادنامه زنده یاد رضا صمدی
فهرست
۵ آذر ۱۳۹۷ خبر درگذشت وکیل رضا صمدی جامعه حقوقی خراسان را سوگوار کرد، مرحوم صمدی بیش از هر چیز به اخلاق مداری و انصاف شهره بود، فقدان چنین دردانه هایی در این دوران فقر اخلاق و انصاف صدمه مضاعف و سخت جبران است، کوشیدیم به حد مختصر مقدور یادش را گرامی داشته باشیم.
آنچه در ادامه می آید گفته های فرزند گرامی آن عزیز در پاسداشت یاد پدر است:
«… البته یکی از آفت های ذکر گذشتگان از زبان نزدیکان، به خصوص فرزندان، شبهه آلایش این یاد با ستایش نفس است، لیکن از آنجا که پدرم برای بنده علاوه بر وجهه نسبی، معلم و مراد نیز بودند، از این جایگاه به بیان مطالبی در خصوص ایشان خواهم پرداخت.
شادروان رضا صمدی در سال ۱۳۲۸ در مشهد دیده به جهان گشود. تحصیلات ابتدایی را در سبزوار گذراند. سپس با توجه به انتصاب پدر به معاونت اداره ثبت تهران و مهاجرت خانواده به تهران دوران دبیرستان را در دبیرستان دارالفنون تهران گذرانده و سپس وارد دانشگاه ملی (شهید بهشتی فعلی) شد. در دوران تحصیل از محضر اساتید برجسته حقوق آن زمان بهره برده و در سال ۱۳۵۴ در رشته حقوق از این دانشگاه فارغ التحصیل گردید. پس از اخذ پروانۀ وکالت از کانون وکلای دادگستری مرکز، مدتی در تهران مشغول به کار شد.
خانواده و نحوه تعامل با فرزندان
در سال ۱۳۵۷ ازدواج نمود که حاصل آن دو فرزند پسر و یک دختر است که به ترتیب دارای مدرک تحصیلی دکترای عمران، داروسازی و معماری هستند. همسر ایشان نقل می کند زمانی که پیش از ازدواج به علت عدم آشنایی دقیق با حرفه وکالت و تصور شبهه ناکی از درآمد آن برای تحقیق از منشی ایشان سؤالاتی شده، با این پاسخ مواجه شده اند که آقای صمدی پیش از پذیرش وکالت در هر پرونده ای به متقاضی می گوید :« باید با مراجعه به دادگاه و مطالعه پرونده، امکان دفاع را بررسی کنم و در صورت وجود احتمال قابل اعتنای دفاع، آنگاه وکالت در پرونده را میپذیرم.»
او به حرفه وکالت عشق می ورزید. از این رو بسیار علاقه مند بود که حداقل یکی از فرزندانش این رشته را انتخاب نماید. با این حال بههیچ وجه بر این امر اصرار نورزید و همواره اعتقاد و شیوه او در تربیت فرزندان شامل، بیان ارشادی نظراتش و در ادامه آزادی کامل تصمیم گیری همه اعضای خانواده بود. موضوع مهم دیگر ثبات و طمأنینه و آرامش روحی وی بود که علیرغم تنش های طبیعی شغل وکالت هیچگاه کوچک ترین تنش یا ناراحتی را به درون خانه منتقل نمی کرد.
علایق و اشتغالات زندگی شخصی
علایق ایشان منحصر به چند موضوع خانواده، طبیعت، ورزش و تحصیل علم و ادبیات بود. در خصوص طبیعت روح لطیفش چنان شیفته ظرائف و لطایف طبیعت بود و چنان در اشعارش جزئیات طبیعت را به عنوان آیتی الهی به زیبایی توصیف می نمود که شاید با وجود تلخی های رشته کاری اش چنین لطایف روحی، شگفت به نظر می رسید.
او در دو گرایش حقوق جزا و جرم شناسی و حقوق خصوصی در مقطع کارشناسی ارشد تحصیل کرده بود و در حدود ۷ سال قبل نیز دوره دکتری حقوق را آغاز کرد که البته با کسالت عارض شده ناتمام ماند. در دهه ۶۰ که به وی پیشنهاد تدریس در دانشگاه داده شده بود، با قیاس خویش با اساتید مبرزشان و اظهار عدم صلاحیت، این موضوع را نپذیرفته بود. با این حال پس از تجربه ای بیست و چند ساله در حرفه وکالت بالاخره از دهه ۸۰ در دانشگاه های مختلف مشغول به تدریس شد.
با قرآن مأنوس بود و در کلام اشارات نابی به قرآن داشت و حدود ۳ جزء از قرآن را به صورت منظوم ترجمه نمود و مقالات متعددی در مجلات حقوقی و روزنامه ها از او به چاپ رسیده است.
خصوصیات روحی
ویژگی روحی بارز او وارستگی از دلبستگی ها و تعلقات پست مادی و دنیوی بود. به کرات به فرزندان توصیه می کرد که کسب پول و مادیات را وجهه همت خویش نسازند. شاید یکی از علل ثبات و آرامش و طمأنینه همیشگی اش همین امر بود. در یکی از اشعارش به خوبی این ذهنیت هویداست؛
چونکه عمرم گشت و رفت هوشیار گشتم ازعلایق دل بریده گشته و بیدار گشتم
کاین علایق وقت ماندن لازم آید گاه رفتن دل بریدن لازم آید
ویژگی روحی دیگر وی دوری از رذایل نفسانی، غرور، حسد، کینه، دروغ، تظاهر و ریا، بدخواهی و غیبت بود. به هر حال هر انسانی در طول زندگی در آزمون هایی قرار می گیرد که برخی از رذائل فوق ممکن است فرصت بروز یابند ولی بنده در بزنگاه های مهم زندگی اش شاهد بودم که هیچ گاه آلوده به هیچ یک از پلیدی های فوق نشد.
از حق در هر حال و جمعی حتی اگر بر خلاف منافع شخصی اش بود به صراحت دفاع می کرد. نسبت به همه افراد در زندگی شخصی و اجتماعی خویش حسن ظن داشت و از کسی کینه و کدورتی به دل نمی گرفت. در امور مختلف بسیار سهل گیر و اهل تساهل و تسامح بود. با علم به برخی روش های ناروای گرفتن پرونده و پیشبرد آن در محاکم هیچ گاه بدان ها آلوده نشد.
ویژگی دیگر او عدم اعتقاد به فهم انحصاری موضوعات توسط خودش و پرهیز از دیدگاه قیم مآبانه و پذیرش و استماع استدلال های دیگران بود. این امر باعث شده بود عمیقاً به جوان گرایی و میدان دادن به جوانان معتقد باشد. اما ویژگی اصلی روحی او شور و اشتیاق وصال محبوب بود. از یک سو چنان روح خود را پرورده و بالا برده بود که از کلیه تعلقات پست و گذرای دنیوی رها شده و از سوی دیگر به وصال یار بسیار شائق و مشتاق بود. این شوق در بسیاری از دلنوشته هایش منعکس است، از جمله ابیات زیر که در دهه ۶۰ سروده شده ؛
در تنم این مرغ جان رقصان شده رهسپار آن دیار و مقصد جانان شده
در هوای دیدن یار و دیار او نمود عزم سفر از این دیار
آنچه هست ره توشه ما در طریق عشق توحیدی بود ما را رفیق
عشق توحیدی به پیغام رسول مژده ای باشد به هنگام وصول
ما گذشتیم و گذشت آنچه گذشت برشما هم این گذشت خواهد گذشت
سرانجام زنده یاد رضا صمدی در آبان ماه ۱۳۹۷ بر اثر حمله قلبی، دارفانی را وداع گفت و در بهشت جوادالائمه طرقبه به خاک سپرده شد. روحش شاد و یادش گرامی باد.
وکیل سید‌ابوالفضل قادری مدیر عامل موسسه حقوقی «دادخواهان شرق»:
رعایت انصاف و احقاق حق سرلوحه کار مرحوم صمدی بود
در نخستین سال اشتغال من به وکالت، موضوع داغ روز مباحث صنفی وکلای دادگستری استان خراسان، تشکیل کانون وکلای دادگستری استان خراسان و انتخاب نخستین هیئت مدیره آن بود. در این میانه، شادروان صمدی با نگارش مقاله ها و نامه های سرگشاده ای پیرامون این موضوع، خود موجد و محرک جریانی بود که بیش از هر چیزی بیانگر دغدغه های صنفی وکلا وبیش و پیش از آن، درد تخدیش روز افزون رکن رکین استقلال کانون بود و من که نخستین گام های نوپایی خویش در این وادی را بر می داشتم، بی آنکه ایشان را بشناسم، شیفته بیان رسا و قلم توانای ایشان شدم.
از اوایل سال ۱۳۸۵ که فکر و برنامه تشکیل موسسه ای حقوقی به صورت جدی به دغدغه ای اساسی برای اینجانب بدل شده بود، موضوع را با آقای صمدی در میان گذاشته و از ایده ها و اندیشه های ایشان بهره ها بردم و با قبول زحمت همکاری و همراهی در این امر از سوی ایشان، موسسه حقوقی دادخواهان شرق از ابتدای سال ۱۳۸۷ پاگرفت. از بدو امر، ایشان بیش و پیش از هر چیزی رعایت جانب انصاف و تلاش در راستای احقاق حقوق اشخاص را سرلوحه برنامه کاری خود قرارداده و نه تنها خود به این مهم عامل بود، بلکه همواره مشوق و مروج جدی این باورهای ارزشمند در همکاران خود بود.
پس از بروز کسالت برای ایشان نیز توفیق دیدار ایشان به صورت متناوب نصیب من شد که در هریک از این دیدارها شوق و ذوق ادبی ایشان کماکان نمایان بود . خبرناگوار درگذشت حضرت ایشان در آبان ماه ۹۷ تمامی دوستان ودوستداران ایشان را سوگوار نمود و جامعه وکالت را نیز از حضور و وجود آن عزیز بی بهره ساخت .
