کلاهبرداری به روش پانزی دارای چه ویژگی ها و مشخصاتی است؟
فهرست
وکلاپرس- ترفند پانزی یک عملیات سرمایه گذاری کلاهبردارانه است. در این ترفند به سرمایه گذاران سودهایی داده می شود که از بهره های متعارف بالاترند.
به گزارش وکلاپرس، اخیرا در بسیاری از شبکه های اجتماعی و سایت ها شاهد تبلیغات برای سرمایه گذاری های با سود بالا هستیم. ترفند پانزی یک عملیات سرمایه گذاری کلاهبردارانه است. در این ترفند به سرمایه گذاران سودهایی داده می شود که از بهره های متعارف به شیوه ای غیرعادی بالاترند. نام این ترفند از نام چارلز پانزی گرفته شده‌است.
چارلز پانزی؛ طراح این ترفند
چارلز پانزی در سال ۱۹۲۰ با استفاده از این ترفند بد نام شد. اگرچه او این سیستم را اختراع نکرده بود اما عملیات او چنان پولی را به خود جذب کرد که اولین موردی بود که در سرتاسر ایالات متحده شناخته شد.
او با خرید کوپن های تخفیفی اداره پست و تعهد دادن آن ها در آمریکا و کشورهای دیگر به سرمایه‌گذاران وعده ۵۰ درصد سود در ۴۵ روز یا ۱۰۰ درصد سود در ۹۰ روز را می داد. او با استفاده از سرمایه سرمایه گذاران پیشین و همچنین سرمایه گذاران جدید، سود اولین ها را پرداخت می کرد. پانزی درنهایت توانست در طی یک سال ۲۰ میلیون دلار کسب کند.
نحوه کلاهبرداری به روش پانزی
فرض کنید یک شخص با تبلیغات گوناگون، وعده پرداخت سود فوق العاده به سرمایه گذاران می دهد. برای مثال، سود ۲۰٪ برای یک قرارداد ۳۰ روزه. ازجمله اصطلاحات ساختگی زبانی برای تشویق و تحریک مردم به انجام این سرمایه گذاری، برنامه های سرمایه‌گذاری با بازدهی بالا(HYIP) یا سرمایه گذاری در کشورهای دارای قوانین مالی مساعدتر است.
طراح این سیسم سپس سهام هایی را به سرمایه گذاران و متقاضیان که به علت ناآگاهی فریب می خورند، می فروشد. همچنین ممکن است برای پنهان کردن ماهیت سیستم، ادعاهایی چون محرمانگی اطلاعات برای اطمینان از برتری رقابتی در استراتژی سرمایه گذاری انحصاری طرح شود.
در ابتدا شاید تعداد کمی سرمایه گذار تشویق شوند تا مبالغ اندکی سرمایه گذاری کنند اما زمانی که ۳۰ روز بعد، سرمایه گذار سرمایه اولیه خود را به علاوه ۲۰٪ سود دریافت می کند، انگیزه بیشتری برای سرمایه گذاری با مبلغ بیشتر پیدا خواهد کرد و از سوی دیگر وقتی اخبار این واقعه منتشر می شود، سایر سرمایه گذاران نیز از فرصت برای شراکت استفاده می کنند. این رویه موجب یک اثر آبشاری بر اثر وعده پرداخت سودهای غیرعادی می شود. در این حالت بازگشت پول به سرمایه گذاران ابتدایی، از محل سرمایه گذاری سرمایه گذاران جدید پرداخت می شود نه از محل سودها.
این عایدی ها سودهای به طور غیرعادی بالا در کوتاه مدت و در برخی موارد ثابت و بادوام هستند. البته دائمی بودن سود مستلزم یک جریان پول همیشه در حال افزایش از جانب سرمایه گذاران است تا سیستم را در حال کار نگه دارد.
اکثر شرکت های پانزی فقط با یک ثبت ساده خود را قانونی جلوه می دهند درحالی که برای دریافت پول از مردم و پرداخت سود غیر از ثبت، می بایست مجوز مدیریت سرمایه و پرداخت را نیز داشته باشند.
گسترش کلاهبرداری به روش پانزی در حوزه رمز ارزها
به دلیل ماهیت ارزهای دیجیتال در حریم خصوصی تراکنش ها و عدم تحریم پذیری، این روزها شاهد افزایش فعالیت طرح های پانزی در حوزه ارزهای دیجیتال هستیم.
به گفته رییس پلیس فتا در خراسان رضوی، کلاهبرداران با دنبال کردن افرادی که در صفحات خود اخبار حوزه رمزارز ها را پیگیری می کنند، به آنها پیشنهادات مالی داده و با کپی برداری از شرکت های معتبر فعال در حوزه رمز ارزها از قربانی می خواهند با خرید رمز ارز و انتقال کیف پول دیجیتالی خود به آدرس اعلام شده در دوره زمانی کوتاهی، سود بالای ۳۰۰ درصدی و در ازای معرفی افراد دیگر نیز پورسانت دریافت کنند. همین پیشنهاد موجب شده است تا قربانیان به طمع دریافت سود بالا سرمایه خود را از دست بدهند.
متاسفانه قربانیان طرح های پانزی پس از یک یا دو دوره دریافت سود پول و جلب اعتمادشان به سایت مربوطه به طمع دریافت سود بیشتر اقدام به سرمایه گذاری با ارقام بالا می کنند و همین حس دریافت سود بیشتر در ابعاد روانی موجب وسوسه سرمایه گذاری بیشتر می شود و بدین ترتیب آخرین مرحله از کلاهبرداری یا همان مسدود شدن سایت اتفاق می افتد و کلاهبرداران که مشخص نیست در کدام نقطه جغرافیایی درحال کلاهبرداری می باشد به هدف خود می رسد.
چرا در ابتدا سیستم پانزی خوب کار می کند؟
علت عملکرد خوب این سیستم در ابتدا، آن است که سرمایه گذاران اولیه که سودهای بزرگ دریافت کرده اند، معمولا پول خود را دوباره در سیستم سرمایه گذاری می کنند. بنابراین طراحان سیستم عملا مجبور به پرداخت مبلغ خالص زیادی نیستند.
به عبارت دیگر مبلغان این شیوه تلاش می کنند باز پس گیری سودها را با ارائه برنامه های جدید به سرمایه گذاران، به حداقل برسانند. برای مثال اعلام می کنند سودهای بیشتری به سرمایه هایی که طولانی تر نگه داشته شوند تعلق خواهد گرفت.
بیشتر بخوانید:
- بخشنامه دادستان کل کشور در مورد پرونده‌های کلاهبرداری رایانه‌ای پس از الزامی شدن استفاده از رمز‌های پویا
- سه پرسش و پاسخ درباره ابهام قانون کاهش مجازات حبس تعزیری
سرنوشت سیستم پانزی
درنهایت در یک مرحله خاص شاهد یکی از این ها اتفاق ها خواهیم بود:
- طراح سیستم با تمام پول های باقی مانده سرمایه گذاری ها (منهای مبالغی که قبلا به سرمایه گذاران پرداخت شده است) ناپدید خواهد شد.
- از آن جا که این سیستم به یک جریان مداوم از سرمایه گذاری ها نیاز دارد تا سودهای قبلی را بپردازد، به محض کند شدن روند سرمایه گذاری، سیستم خود به خود شروع به فروپاشی خواهد کرد. هرچه میزان سودها بالاتر باشد، ریسک فروپاشی سیستم نیز بیشتر خواهد بود. این مسئله و بحران در امکان نقد شدن اغلب موجب وحشت عمومی می شود و افراد بیشتری شروع به درخواست سرمایه خود می کنند.
- نیروهای خارجی بازار، مثل وقوع افول شدید در اقتصاد یا بحران اقتصادی جهانی سبب می شوند بسیاری از سرمایه گذاران، بخشی یا تمام سرمایه خود را دریافت کنند و همین مسئله سبب به هم خوردن سیستم خواهد شد.
سرنوشت این سیستم فروپاشی است زیرا سودهای واقعی آن (اگر سودی در کار باشد) کمتر از مقدار پرداختی به سرمایه گذاران است.
معمولا این سیستم ها پیش از آن که به فروپاشی منجر شوند، توسط مراجع قانونی برهم زده می‌شود؛ زیرا چنین سیستم هایی مورد سوء ظن قرار می گیرند و مروج آن نیز اسناد اعتباری ثبت نشده می فروشد.
راهکار شناسایی کلاهبرداران پانزی
در مرحله اول باید از لحاظ حقوقی، مجوزهای شرکت را مورد بررسی قرار داد و صحت آن را استعلام نمود. توجه داشته باشید که شرکت های سالم، پرداخت سود را منوط به خرید سهام با مقدار مشخص انجام می دهند و نوع ثبت آن ها نیز سهامی عام است.
مهم ترین شاخصه این طرح ها سودهای نجومی تضمینی و ناشناس بودن شخص است. عدم ارائه تضمین و مستندات درخصوص پروژه های در دست اجرا، عدم فعالیت تجاری، عدم وجود طرح منطقی برای سرمایه گذاری، ادعای پرداخت سودهای کلان و غیرمتعارف، جذب اعضاء به صورت هرمی و پرداخت پاداش مبتنی بر کسب تعادل و به صورت باینری، کلاهبرداری بودن روش پانزی را آشکار می سازد.
مجازات جرم کلاهبرداری پانزی
طبق ماده یک قانون تشدید مجازات مرتکبان ارتشا و اختلاس و کلاهبرداری، کلاهبردار غیر شبکه ای علاوه بر رد اصل مال به صاحبش به حبس از ۶ ماه تا ۳ سال و نیم و پرداخت جزای نقدی معادل مالی که اخذ کرده است محکوم می شود.
همچنین براساس ماده ۴ قانون مذکور، کسانی که با تشکیل یا رهبری شبکه چند نفری به کلاهبرداری مبادرت ورزند، علاوه بر استرداد اموال مذکور و رد آن، به جزای نقدی معادل مجموع آن اموال و انفصال دائم از خدمات دولتی و حبس از ۱۵ سال تا بیش از ۲۵ سال محکوم می شوند و در صورتیکه مصداق مفسد فی الارض باشند مجازات آنها، مجازات مفسد فی الارض خواهد بود.
هرچند در قانون آمده است که مجرم به رد مال محکوم خواهد شد ولی شناسایی و دست یابی به اموال محکوم در این موارد گاهی بسیار دشوار است.
همچنین براساس ماده ۱۳ قانون جرایم رایانه ای مصوب ۱۳۸۸، هرکس به طور غیرمجاز از سامانه های رایانه ای یا مخابراتی با ارتکاب اعمالی از قبیل وارد کردن، تغییر، محو، ایجاد یا متوقف کردن دادهها یا مختل کردن سامانه، وجه یا مال یا منفعت یا خدمات یا امتیازات مالی برای خود یا دیگری تحصیل کند علاوه بر رد مال به صاحب آن به حبس از یک تا پنج سال یا جزای نقدی از بیست میلیون (۲۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال تا یکصد میلیون (۱۰۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.
منابع:
