وکلاپرس- دکتر علی آزمایش ضمن ابراز امیدواری نسبت نهضت ایرانی کردن نظام حقوقی کشور، علت قانونگذاری نادرست در کشور را عدم توجه به مقتضیات جامعه دانست.
به گزارش وکلاپرس، انجمن حقوق شناسی دوشنبه (۲۹ آذرماه ۱۴۰۰) آخرین برنامه از سری نخست مجموعه لایوهای اینستاگرامی خود را با موضوع چشم انداز روشن نظام حقوقی ایران با حضور دکتر سیدعلی آزمایش برگزار کرد.
بیشتر بخوانید: ۱۵ نکته درباره قانون نویسی علمی در بیان دکتر علی آزمایش
خلاصه دیدگاه این استاد دانشگاه درخصوص چشم انداز روشن نظام حقوقی ایران که توسط انجمن مذکور منتشر شده، در ادامه آمده است:
موجی از طرف بزرگان دانشگاهی درصدد ناامید کردن جوانان است
آینده روشن حقوق به جامعه ارتباط دارد. اخیرا موجی از طرف بزرگان دانشگاهی به حرکت درآمده است که درصدد ناامید کردن جوانان است. ربطی به ایران ندارد و حتی در فرانسه هم مطرح است؛ اساتید همواره به دانشجویان خود می گویند دانش آموختگان رشته شما بیکارند و شما هم به زودی به خیل عظیم این جمعیت افزوده خواهید شد. من این موضوع را ناشی از واقع بینی نمی دانم بلکه یا ناشی از خیال پرت من است که نمی دانم «جهان را صاحبی باشد خدا نام»، یا ناشی از خودخواهی من است و یا حسادت!
فراموش نکنیم که رمز خلقت نوآوری است؛ شاید در برهه زمانی کوتاهی جهل بر دانایی غالب می شود اما در بلندمدت این اتفاق نخواهد افتاد.
۱۱۵سال قانونگذاری ما چگونه گذشت؟
۱۱۵سال است که ما قانونگذاری داریم. با مطالعه کتب آقایان طباطبایی و کسروی درمی یابیم که فکر نظام پیدا کردن و سامان یافتن جامعه به ویژه از منظر حقوقی شکل گرفته است.
اگرچه برخی تلاش کردند تا قانونگذاری را بگیرند و مجلس داشته باشند اما در مورد نوع قانون فکر نکرده بودند؛ لذا همان ابتدا حقوق فرانسه ترجمه شد و البته اختلاف بین روشنفکران و مذهبیون هم وجود داشت. از همین رو مدرن ها قوانین اروپایی و مذهبیون قواعد فقهی آوردند.
بیشتر بخوانید: لایحه اصول و قواعد قانون نویسی در معاونت حقوقی ریاست جمهوری رونمایی شد
حقوق ملت در قانون اساسی از غرب گرفته شد. قانون مدنی از فقه گرفته شده و غیر از آن چه که در فقه مطرح نبود، بخش موثر قانون مدنی از اروپا گرفته شد.
قواعد فقهی در جنبه کیفری قابلیت اعمال نداشت؛ لذا حقوق کیفری از اروپا اقتباس و البته تلاش شد با ویژگی فکری جامعه ما منطبق شود.
حقوق ثبت، شهرداری ها، مدیریت کشوری، جنگل ها و مراتع، اراضی و… غالبا ترجمه شده است. در برخی موراد نیز بعد از ترجمه، تغییر و تحولات جدید اعمال نشده است. قانون اقدامات تأمینی و تربیتی را با ترجمه اشتباه از سوییس وارد کرده بودیم.
قوانین استخراج شده از فکر خودمان همگی متروکه بوده است
اما در مورادی که ما قانون را از فکر خودمان استخراج کرده ایم همگی متروکه بوده است؛ از داشتن کاست موسیقی، ویدئو و آلات موسیقی و… گرفته تا ماهواره و… که از همگی عقب نشینی کردیم.
بیشتر بخوانید: گرایش قانون نویسی؛ نیاز روز دانشکده‌های حقوق کشور
برای مثال قواعد فقهی قوی مثل منع ربا آوردیم اما جامعه راه خودش را رفت و ما با تغییر نام سود تضمین شده با جامعه همراه شدیم. واقعا چند پرونده ربا در دادگستری تاکنون به نتیجه رسیده است؟
قانونگذاران چگونه می توانند راحت بخوابند؟
علت قانون گذاری نادرست ما، عدم توجه به مقتضیات جامعه است. برای مثال یک عده براساس قانون یک مقطع به خاطر داشتن یک کیلو و یک گرم مواد مخدر اعدام شدند و برخی در مقطع دیگری به خاطر ۵ کیلو و برخی نیز به خاطر ۵۰ کیلو اعدام شدند.
قانونگذاران چگونه می توانند راحت بخوابند؟ خون های ریخته شده پای چه کسی است؟
نهضت ایرانی کردن حقوق قابل مقاومت نیست
معتقدم نهضت ایرانی کردن حقوق قابل مقاومت نیست. شاید به عمر ما کفاف ندهد اما بالاخره به حقوق ایرانی خاص خودمان خواهیم رسید که با استفاده از دستاوردهای سایر کشورها و متناسب با مقتضیات جامعه خودمان تهیه شود. بدون شک مقاومت در برابر این موج محکوم به شکست است.
به همین دلیل معتقدم آینده نظام حقوقی ایران روشن است؛ چون جوانان به دنبال یافتن ریشه های اجتماعی قوانین ایران هستند تا نظام حقوقی متناسب با ریشه های اجتماعی خود را پیدا کنند.
بدون شک حضور مورخ، جامعه شناس، روانشناس و فیلسوف و ادیب در کنار قانونگذار، برای اصلاح قانون ضروری است.
حکومت ها به مثابه آب روان جوی هستند و ملت ها بستر بحر
اخیرا باب مهاجرت باز شده است و از آن نهی نمی شود؛ چرا که برخی معتقدند آدم فهمیده مزاحم است.
زندگی کردن و ماندن در ایران سخت است و منحصر به زمان فعلی نیست؛ این سرزمین حمله اعراب، مغول و ترک ها را دیده است. ماندن در این آب و خاک کار عاشقان است. فراموش نکنیم که حکومت ها آب روان جوی هستند و ملت ها کف و بستر این بحر که ماندنی هستند.
فضای امروزی دانشگاه ها به دلیل حضور نسل جوان بسیار خوب و مثبت است. می دانم بسیاری از اساتید ناراحت هستند و می گویند جوانان امروزی دل به درس نمی دهند. اما مگر وسایل تامین زندگی شان فراهم است که با خیال راحت درس بخوانند؟ تقصیری متوجه دانشجویان نیست.
اگر قصد رفتن دارید..
به دانشجویان توصیه نمی کنم که برای تحصیل بمانند یا به خارج از کشور بروند؛ زندگی یک دم است. اگر در خارج از کشور خوشحال هستید بروید.
مرحوم دکتر ناصر کاتوزیان و دکتر جعفری لنگرودی در همین کشور تحصیل کرده بودند. لذا در مورد انتخاب محل تحصیل توصیه نمی کنم اما می گویم اگر قصد رفتن دارید توانایی های خود را بسنجید، برنامه منسجم داشته باشید و غصه نخورید و خوشحال باشید.