آیین نامه نحوه تاسیس و فعالیت شرکت‌های اعتبارسنجی مصوب ۱۴۰۳
موضوع جزء (۱-۵-۳) بند (ب) ماده (۲) قانون تأمین مالی تولید و زیرساخت‌ها
فهرست
آیین‌نامه نحوه تأسیس و فعالیت شرکت‌های اعتبار سنجی
موضوع جزء (۱-۵-۳) بند (ب) ماده (۲) قانون تأمین مالی تولید و زیرساخت‌ها
مصوب ۱۴۰۳/۹/۲۸ هیات وزیران
وزارت امور اقتصادی و دارایی- بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران
هیئت وزیران در جلسه ۱۴۰۳/۹/۲۸ به پیشنهاد شورای ملی تأمین مالی و به استناد جزء (۱-۵-۳) بند (ب) ماده (۲) و بند (ب) ماده (۴۶) قانون تأمین مالی تولید و زیرساخت‌ها مصوب ۱۴۰۲، آیین‌نامه نحوه تأسیس و فعالیت شرکت‌های اعتبار سنجی موضوع جزء یادشده را به شرح زیر تصویب کرد:
آیین‌نامه نحوه تأسیس و فعالیت شرکت‌های اعتبار سنجی
ماده ۱- در این آیین‌نامه، اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار میروند:
۱- قانون: قانون تأمین مالی تولید و زیرساخت‌ها مصوب ۱۴۰۲.
۲- قانون مدیریت داده: قانون مدیریت داده‌ها و اطلاعات ملی مصوب ۱۴۰۱.
۳- شورا: شورای ملی تأمین مالی موضوع بند (الف) ماده (۲) قانون.
۴- بانک مرکزی: بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
۵- مرکز: مرکز تسهیل تأمین مالی تولید وزارت امور اقتصادی و دارایی.
۶- دستورالعمل: دستورالعملی که در خصوص موارد ارجاعی در این آیین‌نامه، ظرف سه‌ماه از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه به پیشنهاد مرکز تهیه و به تصویب شورا خواهد رسید.
۷- پایگاه‌های داده ملی: پایگاه‌های داده و اطلاعات پایه موضوع ماده (۱۰) قانون مدیریت داده.
۸- پایگاه داده اعتباری: پایگاه داده اعتباری کشور موضوع تبصره (۴) بند (ب) ماده (۲) قانون.
۹- اطلاعات مکمل: اطلاعاتی که در پایگاه داده اعتباری موجود نبوده و نیز اطلاعات دسترس کسب و کارها که ناشی از تعامل آنها با مشتریان خود می‌باشد و نظایر آن که برای ایجاد امتیاز اعتباری مؤثر است.
۱۰- مالک واحد: شخص حقیقی یا حقوقی، به طور مستقل و یا بیش از یک شخص حقیقی یا حقوقی که دارای روابط مالی، خویشاوندی (سیبی یا نسبی)، نیابتی، وکالتی، یا مدیریتی با یکدیگر هستند. تعیین مصادیق مالک واحد بر اساس دستورالعمل تملک سهام بانک‌ها و مؤسسات اعتباری غیربانکی موضوع بخشنامه شماره ۰۲/۳۱۷۰۷۸ مورخ ۱۴۰۲/۱۲/۲۴ بانک مرکزی انجام می‌شود.
۱۱- اعتبار سنجی: فرایندی که با هدف سنجش اعتبار یا سنجش مخاطره (ریسک) اعتباری اشخاص حقیقی و حقوقی با استفاده از داده‌ها و الگو (مدل)های مربوط، به اختصاص امتیاز اعتباری به اشخاص یا تهیه گزارش اعتباری منتهی می‌شود.
۱۲- امتیاز اعتباری: شاخصی کمی مبتنی بر داده‌ها و الگو(مدل)های معین که بیانگر احتمال عدم بازپرداخت به موقع (نکول) یا تعیین مخاطره اعتباری اشخاص است.
۱۳- گزارش اعتباری: گزارشی که توسط شرکت‌های اعتبار سنجی تهیه شده و حداقل مشتمل بر سوابق اعتباری و امتیاز اعتباری است.
۱۴- شرکت‌های اعتبار سنجی تحت نظارت بانک مرکزی: شرکت‌های اعتبار سنجی تحت نظارت بانک مرکزی موضوع بند (ر) ماده (۱٪) قانون بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۴۰۲.
۱۵- شرکت اعتبار سنجی نوع یک: شخص حقوقی که به جمع‌آوری اطلاعات اعتباری اشخاص حقیقی و حقوقی از تأمین کنندگان مختلف اطلاعات به واسطه پایگاه داده اعتباری و پایگاه‌های داده ملی مبتنی بر ماده (۷) قانون مدیریت داده و همچنین اطلاعات دارندگان اطلاعات مکمل بر اساس تبصره (۳) ماده (۲۰) این آیین‌نامه جهت تهیه امتیاز اعتباری، گزارش اعتباری برای ارائه به بانک‌ها و مؤسسات اعتباری غیربانکی، صندوق‌های تضمین و نهادهای مالی موضوع قانون، شرکت اعتبار سنجی نوع دو و سایر بهره‌برداران و استفاده کنندگان مجاز یا ارائه خدمات مشاوره بهبود اعتبار به مشتریان، اقدام می‌نماید.
۱۶- شرکت اعتبار سنجی نوع دو: شخص حقوقی که به فعالیت‌های موضوع ماده (۲۰) این آیین‌نامه اشتغال دارد.
۱۷- استفاده کنندگان: کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی از قبیل شرکت‌های بیمه، نمایندگی‌های بیمه کارگزاری‌ها، شرکت‌های فناوری بیمه‌ای (اینشور تک‌ها)، شرکت‌های فناوری مالی (فینتک‌ها)، شرکت‌های واسپاری (لیزینگ‌ها)، صندوق‌های قرض‌الحسنه بانک‌ها و مؤسسات اعتباری غیربانکی، نهادهای فعال در بازار سرمایه، شرکت‌های ارزیاب خسارت، صندوق‌های تضمین، صندوق نوآوری و شکوفایی و صندوق‌های پژوهش و فناوری به تشخیص شورا که از خدمات شرکت اعتبار سنجی نوع یک یا شرکت اعتبار سنجی نوع دو با اخذ رضایت مشتری، استفاده می‌کنند.
۱۸- مشتری: اشخاص حقیقی یا حقوقی که درخواست خود نظیر دریافت گزارش‌های اعتباری مرتبط با خود را به شرکت اعتبار سنجی ارائه می‌کنند.
۱۹- متقاضی: اشخاص حقیقی و حقوقی که درخواست موافقت اصولی، مجوز تأسیس، مجوز فعالیت و یا سهامداری بیش از یک درصد (۱٪) شرکت اعتبار سنجی نوع یک یا درخواست مجوز فعالیت شرکت اعتبار سنجی نوع دو را به شورا اعلام می‌کنند.
۲۰- تأمین کنندگان اطلاعات: مراجع تأمین کننده داده‌های مورد نیاز پایگاه‌های داده ملی و پایگاه داده اعتباری شامل مراجع مذکور در تبصره (۴) بند (ب) ماده (۲) قانون و سایر مراجع به تشخیص شورا، طبق جزء (۱-۳) بند (ب) ماده (۲) قانون.
۲۱- موافقت اصولی: موافقت الکترونیکی شورا با تقاضای اولیه متقاضیان تأسیس شرکت اعتبار سنجی.
۲۲- مجوز تأسیس: موافقت الکترونیکی وزارت امور اقتصادی و دارایی با ثبت شرکت اعتبار سنجی در مرجع ثبتی.
۲۳- مجوز فعالیت: موافقت الکترونیکی وزارت امور اقتصادی و دارایی (بعد از تأیید شورا) به منظور شروع یا ادامه فعالیت شرکت اعتبار سنجی.
۲۴- درگاه: درگاه ملی مجوزها موضوع مواد (۱٪) و (۷) قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل چهل و چهارم (۴۴) قانون اساسی و اصلاحات بعدی آن.
۲۵- سامانه‌های الکترونیکی: سامانه‌ای که توسط شرکت‌های اعتبار سنجی نوع یک و دو ایجاد شده و دریافت گزارش اعتبار سنجی توسط مشتری و استفاده کنندگان از طریق این سامانه خواهد بود.
ماده ۲- اشخاص حقیقی و حقوقی با رعایت ضوابط این آیین‌نامه مجاز به تأسیس و یا تملک سهام شرکت‌های اعتبار سنجی نوع یک و فعالیت در این زمینه می‌باشند. شرکت اعتبار سنجی نوع یک صرفاً در قالب سهامی، با موافقت اصولی شورا و با اخذ مجوز تأسیس از وزارت امور اقتصادی و دارایی و مجوز فعالیت از شورا تأسیس می‌شود.
تبصره ۱- مطابق جزء (۳-۳) بند (ب) ماده (۲) قانون، چنانچه شرکتی بدون اخذ مجوزهای موضوع این ماده مبادرت به فعالیت در زمینه اعتبارسنجی نماید، با اعلام شورا و بر اساس ماده (۷) قانون مدیریت داده، دسترسی آنها به اطلاعات قطع می‌شود. استفاده کنندگان نیز مجاز به دریافت خدمات از این شرکت‌ها نیستند.
تبصره ۲- تبدیل شرکت اعتبار سنجی نوع یک سهامی خاص به شرکت سهامی عام با رعایت قوانین و مقررات مربوط و مطابق ضوابط ذکر شده در دستورالعمل خواهد بود.
تبصره ۳- موافقت اصولی صادره برای شرکت‌های اعتبار سنجی نوع یک قابل انتقال به غیر نیست.
ماده ۳- مؤسسین شرکت‌های اعتبار سنجی نوع یک باید دارای شرایط زیر باشند:
۱- شرایط عمومی:
الف- دارا بودن تابعیت ایران و سن بالای ۱۸ سال.
ب- توان تأمین حداقل سرمایه اولیه مورد نیاز مطابق با ماده (۶) این آیین‌نامه.
پ- نداشتن سابقه محکومیت کیفری مؤثر برای مؤسسین حقیقی و اعضای هیئت مدیره مؤسسین حقوقی.
ت- مؤسسین حقیقی و حقوقی و اعضای هیئت مدیره مؤسسین حقوقی نباید دارای بدهی قطعی شده معوق مالیاتی و بدهی قطعی شده معوق تأمین اجتماعی باشند.
ث- مؤسسین حقیقی و حقوقی و اعضای هیئت مدیره مؤسسین حقوقی نباید دارای بدهی غیرجاری به بانک‌ها، مؤسسات اعتباری غیربانکی و سایر بنگاههای واسطه پولی اعم از دولتی و غیر دولتی و چک برگشتی رفع سوء اثر نشده در شبکه بانکی کشور باشند.
ج- دارا بودن تأییدیه صلاحیت عمومی دریافتی از وزارت اطلاعات از طریق حراست وزارت امور اقتصادی و دارایی برای اشخاص حقیقی و اعضای هیئت مدیره اشخاص حقوقی
تبصره- سرمایه مورد نیاز تأسیس شرکت اعتبار سنجی نوع یک نباید از محل تسهیلات بانکی، تأمین شده باشد؛ در صورت احراز رعایت نشدن این تبصره توسط مرکز، شورا مطابق آیین‌نامه جزء (۷-۵-۳) بند (ب) ماده (۲) قانون اقدامات لازم را انجام خواهد داد.
۲- شرایط اختصاصی مؤسسین با شخصیت حقیقی و حقوقی دارای بیش از یک درصد (۱٪) آورده اولیه جهت تأدیه سرمایه ثبتی
الف- داشتن مدرک تحصیلی مرتبط و همچنین داشتن سابقه فعالیت مرتبط با اعتبار سنجی برای مؤسسین حقیقی و اعضای هیئت مدیره مؤسسین حقوقی مطابق دستورالعمل.
ب- جواز تأسیس شرکت اعتبار سنجی نوع یک در اساسنامه مؤسسین حقوقی.
پ- دارابودن صورتهای مالی حسابرسی شده توسط حسابرسان مورد تأیید سازمان بورس و اوراق بهادار یا بانک مرکزی برای سه دوره مالی منتهی به تاریخ درخواست برای مؤسسین حقوقی
ت- سودده بودن در حداقل دو دوره مالی از سه دوره مالی منتهی به تاریخ درخواست برای مؤسسین حقوقی
تبصره- پس از ارائه مدارک موضوع این ماده، اظهارنامه متقاضیان تأسیس و اساسنامه پیشنهادی شرکت مطابق با اساسنامه نمونه، شورا در خصوص اعطای موافقت اصولی تصمیم‌گیری خواهد نمود. موافقت اصولی صادر شده تا شش‌ماه پس از تاریخ صدور اعتبار دارد. شورا می‌تواند این مدت را حداکثر برای یک دوره شش‌ماهه دیگر تمدید کند.
ماده ۴- سقف مجاز سهامداری در شرکت اعتبار سنجی نوع یک برای مالک واحد، پنج درصد (۵٪) است. سهامداری بیش از پنج درصد (۵٪) منوط به دریافت مجوز از شورا خواهد بود.
تبصره ۱- تملک سهام بیش از پنج درصد (۵٪) در شرکت‌های اعتبار سنجی نوع یک تحت نظارت بانک مرکزی منوط به دریافت مجوز از آن بانک و تأیید شورا خواهد بود.
تبصره ۲- در تأسیس شرکت‌های اعتبار سنجی نوع یک در حوزه‌های تخصصی، ترکیب سهامداری باید به نحوی باشد که حداقل شصت و پنج درصد (۶۵٪) سهام شرکت مذکور توسط تامین کنندگان ذی‌ربط که به تأیید شورا می‌رسد، تملک گردد.
تبصره ۳- سقف مجاز سهامداری در شرکت اعتبار سنجی موجود، تحت نظارت بانک مرکزی برای مالک واحد طی یکسال از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه، ده درصد (۱۰٪) و سال دوم بعد از ابلاغ این آیین‌نامه، پنج درصد (۵٪)خواهد بود بانک مرکزی با همکاری وزارت امور اقتصادی و دارایی مکلف است تا پایان سال دوم نسبت به برنامه‌ریزی برای کاهش سقف مجاز سهامداری در شرکت اعتبار سنجی نوع یک تحت نظارت بانک مرکزی به پنج درصد (۵٪)، به نحوی اقدام نماید که حداقل شصت و پنج درصد (۶۵) از سهام این شرکت در اختیار تمامی مؤسسات اعتباری و سایر اشخاص دارای مجوز از بانک مرکزی قرار گیرد. فرایند اجرایی این ماده در دستورالعمل بیان خواهد شد.
تبصره ۴- سهامداری شرکت‌های اعتبار سنجی نوع یک در دیگر شرکت‌های اعتبار سنجی نوع یک ممنوع است.
ماده ۵- انتقال مالکیت بیش از یک درصد (۱٪) از سهام شرکت اعتبار سنجی نوع یک منوط به تأیید وجود شرایط این آیین‌نامه توسط مرکز است.
تبصره ۱- شرکت اعتبار سنجی نوع یک موظف است انتقال مالکیت کمتر از یک درصد (۱٪) از سهام خود را به اطلاع مرکز برساند. در صورتی که ماهیت شرکت اعتبار سنجی نوع یک، سهامی عام باشد، سازمان بورس و اوراق بهادار مکلف است آخرین وضعیت سهامداری مالکان شرکت را به صورت برخط و الکترونیک در اختیار مرکز قرار دهد.
تبصره ۲- انتقال سهام کمتر از یک درصد (۱٪) توسط سهامداران شرکت اعتبار سنجی نوع یک در صورتی که منجر به مالکیت بیش از یک درصد (۱٪) شود منوط به تأیید وجود شرایط این آیین‌نامه توسط مرکز است.
تبصره ۳- نقل و انتقال سهام باید با توجه به احراز این حدود مجاز صورت گیرد. در صورت احراز عدم رعایت این ماده، شورا مطابق با آیین‌نامه موضوع جزء ((۷-۵-۳) بند (ب) ماده (۲) قانون، تصمیمات لازم را اخذ خواهد نمود.
تبصره ۴- مرکز موظف است در خصوص شرکت‌های اعتبار سنجی تحت نظارت بانک مرکزی قبل از هرگونه اقدامی تأییدیه بانک مرکزی را در خصوص این ماده دریافت نماید. همچنین مواردی که صرفاً نیاز به اطلاع رسانی دارد، باید توسط مرکز به بانک مرکزی اعلام شود. در خصوص شرکت‌های سهامی عام موضوع این تبصره، سازمان بورس و اوراق بهادار مکلف است آخرین وضعیت سهامداری مالکان شرکت را به صورت برخط و الکترونیک در اختیار بانک مرکزی نیز قرار دهد.
ماده ۶- حداقل مبلغ سرمایه برای تأسیس و فعالیت شرکت اعتبار سنجی نوع یک دو هزار و پانصد میلیارد (۲/۵۰۰/۰۰۰/۰۰۰/۰۰۰) ریال می‌باشد. ت
بصره- این مبلغ هر سه سال یکبار متناسب با نرخ تورم سه سال گذشته اعلامی بانک مرکزی توسط شورا به روز رسانی خواهد شد.
ماده ۷- مؤسسین شرکت اعتبار سنجی نوع یک در قالب شرکت سهامی خاص موظفند پس از صدور موافقت اصولی، معادل سی و پنج درصد (۳۵٪) سرمایه مورد نیاز برای تأسیس و فعالیت شرکت اعتبار سنجی نوع یک را به صورت نقدی نزد یکی از بانک‌ها تودیع نمایند.
تبصره ۱- منشا وجوه آورده مؤسسین باید تاییدیه مرکز اطلاعات مالی را داشته باشد.
تبصره ۲- اساسنامه شرکت‌های اعتبار سنجی نوع یک باید مطابق اساسنامه نمونه که ظرف سه‌ماه از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه به پیشنهاد مرکز به تصویب شورا خواهد رسید، در مرجع ثبت شرکت‌ها به ثبت برسد. اساسنامه شرکت‌های اعتبار سنجی تحت نظارت بانک مرکزی، مطابق اساسنامه نمونه که ظرف سه‌ماه از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه به پیشنهاد بانک مرکزی به تأیید شورا می‌رسد، خواهد بود.
ماده ۸- پس از صدور موافقت اصولی توسط شورا و ارائه اسامی اعضای هیئت مدیره پیشنهادی حداکثر تا دو برابر تعداد اعضای مقرر در اساسنامه پیشنهادی جهت احراز صلاحیت مدیران شرکت اعتبار سنجی نوع یک مطابق آیین‌نامه موضوع جزء (۲-۵-۳) بند (ب) ماده (۲) قانون، برنامه عملیاتی اداره شرکت طرح کسب و کار مشتمل بر اهداف، پیش‌بینی مالی در خصوص فعالیت سه سال آتی و ابعاد و مشخصات برنامه‌ها و الگو (مدل)های اعتبار سنجی توسط متقاضی تأسیس شرکت اعتبار سنجی نوع یک وزارت امور اقتصادی و دارایی نسبت به صدور مجوز تأسیس طی فرآیندهای اجرایی اقدام می‌نماید.
تبصره- مدت اعتبار مجوز تأسیس صادره توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی برای ثبت شرکت اعتبار سنجی نوع یک در مراجع ثبتی، شش‌ماه. پس از صدور آن می‌باشد. مؤسسین موظفند ظرف مدت مذکور، شرکت اعتبار سنجی نوع یک را در مراجع ثبتی به ثبت رسانده و نسبت به ارسال درخواست مجوز فعالیت به شورا اقدام نمایند. در صورت انقضای مدت مذکور، مجوز تأسیس شرکت اعتبار سنجی نوع یک توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی لغو میگردد.
ماده ۹- صدور مجوز تأسیس صرفاً به منظور ثبت شرکت اعتبار سنجی نوع یک در شرف تاسیس در مراجع ثبتی بوده و شروع فعالیت آن منوط به اخذ مجوز فعالیت است.
ماده ۱۰- ثبت شرکت‌های اعتبار سنجی نوع یک و همچنین ثبت صورتجلسات مجامع عادی، عادی به طور فوق العاده فوق العاده و هیئت مدیره آنها در اداره کل ثبت شرکت‌ها و مؤسسات غیر تجاری منوط به دریافت تأییدیه از مرکز است.
تبصره- ۱ ثبت شرکت‌های اعتبار سنجی نوع یک تحت نظارت بانک مرکزی و ثبت صورتجلسات مجامع عادی عادی به طور فوق العاده فوق العاده و هیئت مدیره آنها در اداره کل ثبت شرکت‌ها و مؤسسات غیر تجاری پس از دریافت تأییدیه بانک مرکزی توسط مرکز مجاز می‌باشد.
تبصره ۲- در صورت عدم تأیید صورتجلسات توسط مرکز یا بانک مرکزی شرکت موظف است مراتب مقتضی جهت اعمال اصلاحات را انجام دهد.
ماده ۱۱- شرکت اعتبار سنجی نوع یک موظف است نحوه محاسبه و الگوهای کمی و کیفی جهت تعیین امتیاز اعتباری اشخاص و یا تهیه گزارش اعتباری و هر گونه تغییرات آتی آن را برای تأیید شورا به مرکز ارائه دهد مرکز موظف است پیش از دریافت تأییدیه شوراء نسبت به دریافت نظرات کارگروه تعامل پذیری دولت الکترونیکی موضوع ماده (۳) قانون مدیریت داده از منظر تطابق الگو مدل) با نحوه تبادل داده مطابق قانون مدیریت داده اقدام نماید
تبصره ۱- مرکز مجاز است به منظور بررسی فنی الگوهای کمی و کیفی مورد استفاده شرکت‌های اعتبار سنجی نوع یک برای تعیین امتیاز یا تهیه گزارش اعتباری اشخاص از کارگروه های تخصصی معتبر استفاده نماید.
تبصره ۲- در خصوص شرکت‌های اعتبار سنجی تحت نظارت بانک مرکزی، تأییدیه تخصصی و اولیه آن بانک قبل از این مرحله ضروری است.
ماده ۱۲- پس از ثبت شرکت اعتبار سنجی نوع یک در مراجع ثبتی و دریافت اساسنامه ثبت شده آگهی ثبت در روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران و سایر مدارک لازم و تمهید مقدمات لازم برای فعالیت شرکت اعتبار سنجی نوع یک ظرف سه‌ماه از زمان ثبت شرکت مرکز موظف است پس از کسب اطلاع از طریق شرکت و ظرف یک ماه پس از بررسی های لازم و دریافت پاسخ استعلامهای مربوط جهت اعطای مجوز فعالیت نتیجه را به شورا اعلام نماید.
ماده ۱۳- مجوز فعالیت برای بار اول با مدت اعتبار سه سال صادر میگردد و برای دفعات بعد در صورت تایید عملکرد شرکت اعتبار سنجی نوع یک توسط شورا برای دورههای سه ساله قابل تمدید می‌باشد شرایط تمدید مجوز فعالیت شرکت اعتبار سنجی نوع یک مطابق دستورالعمل خواهد بود.
ماده ۱۴- شرکت‌های موجود فعال در زمینه اعتبار سنجی موظفند ظرف سه‌ماه از زمان لازم الاجرا شدن این آیین‌نامه نسبت به تطبیق وضعیت خود با مفاد این آیین‌نامه اقدام نموده و مراتب را به تأیید شورا برسانند.
تبصره ۱- در صورت عدم رعایت مراتب این ماده توسط شرکت‌های اعتبار سنجی موجود فعال مرکز موظف است طبق آیین‌نامه جزء (۷-۵-۳) بند (ب) ماده (۲) قانون عمل کند.
تبصره ۲- احراز تطبیق شرکت‌های اعتبار سنجی نوع یک تحت نظارت بانک مرکزی با مفاد این آیین‌نامه بر عهده آن بانک بوده و سازوکار آن ظرف سه‌ماه به تأیید شورا می‌رسد. ماده ۱۵ شرکت اعتبار سنجی نوع یک که مجوز فعالیت خود را اخذ نموده باید ظرف سه‌ماه پس از دریافت مجوز فعالیت شروع به فعالیت. نماید مهلت مذکور بنا به درخواست شرکت مزبور و پس از بررسی مستندات حداکثر برای سه‌ماه دیگر توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی قابل تمدید خواهد بود در صورت عدم شروع فعالیت در مهلتهای مذکور با اعلام وزارت امور اقتصادی و دارایی به شورا مجوز فعالیت شرکت اعتبار سنجی نوع یک توسط شورا لغو خواهد شد.
کنند.
تبصره- متقاضیان شرکت اعتبار سنجی نوع یکی که مجوز فعالیت آن مطابق این ماده لغو شده باشد تا مدت سه سال امکان ارائه درخواست جدید را به شورا ندارد. ماده ۱۶ شرکت اعتبار سنجی نوع یک با رعایت ماده (۷) قانون مدیریت داده اطلاعات دستگاههای مشمول آن قانون را از پایگاه داده اعتباری و پایگاه‌های داده ملی دریافت می همچنین شرکت‌های اعتبار سنجی نوع یک میتوانند اطلاعات دارندگان داده‌های مکمل را بر اساس تبصره (۳) ماده (۲۰) این آیین‌نامه دریافت کنند شرکت‌های اعتبار سنجی نوع یک از پردازش اطلاعات، امتیاز یا گزارش اعتباری را در اختیار شرکت‌های اعتبار سنجی نوع دو مشتری یا استفاده کنندگان قرار میدهند.
پس
تبصره- دستگاههای اجرایی و استفاده کنندگان متقاضی دریافت گزارش‌های اعتباری خاص از شرکت اعتبار سنجی نوع یک میتوانند درخواست خود را به شورا اعلام نموده و در صورت موافقت شورا شرکت اعتبار سنجی نوع یک موظف است نسبت به تهیه این نوع گزارش اقدام نماید.
ماده ۱۷- شرکت‌های اعتبار سنجی نوع یک میتوانند در صورت درخواست مشتری گزارش اعتباری مربوط به وی را تا زمان تعیین شده توسط مشتری به صورت عمومی در اختیار تمامی استفاده کنندگان قرار دهند
ماده ۱۸- شرکت‌های اعتبار سنجی نوع یک موظفند در تهیه گزارش اعتباری موارد زیر را
رعایت نمایند:
۱- در گزارش تصریح شود که مسئولیت به کارگیری درست، اطلاعات تحلیل اطلاعات و صحت گزارش اعتباری به عهده شرکت اعتبار سنجی نوع یک می باشد. شرکت اعتبار سنجی نوع یک مسئولیتی در قبال غلط بودن اطلاعات پایگاه داده، اعتباری پایگاه‌های داده ملی و دارندگان اطلاعات مکمل ندارد
۲- تمام بخش های گزارش دارای شناسه قابل استعلام از شرکت اعتبار سنجی نوع یک همراه با شماره مجوز اخذشده از مرکز باشد دریافت گزارش و امتیاز اعتباری توسط مشتری و استفاده کنندگان صرفاً از طریق سامانه‌های الکترونیکی ممکن خواهد بود.
۳- امتیاز اعتباری اشخاص در قالب اعداد و ارائه امتیاز طبقه بندی شده و تفسیر کیفی امتیاز اعتباری اعطایی به مشتریان همراه با آن ذکر گردد.
۴- دارای تاریخ تهیه باشد.
تبصره- تخلفات شرکت‌های اعتبار سنجی نوع یک و مدیران آنها در زمینه اعطای امتیاز اعتباری صوری تقصیر در محاسبه امتیاز اعتباری، عدم رعایت و حفظ محرمانگی اطلاعات از دست دادن شرایط صلاحیت حرفه ای و عدم رعایت مفاد این آیین‌نامه طبق آیین‌نامه موضوع جزء (۷-۵-۳) بند (ب) ماده (۲) قانون قابل رسیدگی است.
ماده ۱۹- شرکت اعتبار سنجی نوع یک موظف است اطلاعات پشتوانه گزارش اعتباری را نهایتا طی چهار روز کاری پس از دریافت از تأمین کنندگان اطلاعات به روزرسانی کند.
ماده ۲۰- متقاضیان شرکت‌های اعتبار سنجی نوع دو میتوانند در چهارچوب اساسنامه ای که به تأیید شورا رسیده باشد نسبت به اخذ موافقت اصولی و مجوز فعالیت ارائه خدمات زیر از شورا اقدام نمایند:
۱- ارائه گزارش‌های اعتبار سنجی و امتیازدهی به مشتریان بر اساس اطلاعات مکمل
۲- ارائه خدمات مشاوره بهبود اعتبار به مشتریان
3- ارائه خدمات مدیریت خطر (ریسک) پرتفوی به استفاده کنندگان
۴- تجمیع اطلاعات مکمل از کسب و کارهای خود و دیگران
۵ طراحی و اجرای مدل الگو) اعتبار سنجی برای شرکت‌های اعتبار سنجی نوع یک یا سایر
اشخاص متقاضی
۶- برگزاری دوره های آموزشی مرتبط با اعتبار سنجی و ارائه گواهی سایر موارد پس از تأیید شورا
تبصره ۱- اساسنامه شرکت‌های اعتبارسنجی نوع دو باید مطابق اساسنامه نمونه کـه بـه پیشنهاد مرکز به تصویب شورا خواهد رسید در مرجع ثبت شرکت‌ها به ثبت برسد. اساسنامه شرکت‌های اعتبار سنجی نوع دو تحت نظارت بانک مرکزی مطابق اساسنامه نمونه ابلاغی آن بانک که به تأیید شورا رسیده است خواهد بود.
تبصره ۲- مرکز موظف است درخواست ارائه خدماتی غیر از موارد فوق را ظرف یک ماه بررسی و در جلسه شورا مطرح نموده و سپس تمهیدات لازم جهت ارائه خدمت مذکور را به شکل الکترونیکی به اطلاع متقاضیان برساند در صورت مخالفت شورا با خدمت مورد نظر، شرکت مرکز موظف است با ذکر دلیل به صورت الکترونیکی نواقص، اشکالات و ایرادات وارده به طرح شرکت را به اطلاع آنان برساند شرکت می‌تواند ظرف دو هفته نسبت به رفع نواقص و ایرادات مطرح شده توسط شورا اقدام کرده و تقاضای خود را جهت بررسی مجدد به مرکز ارائه کند.
تبصره ۳- خرید و فروش اطلاعات مکمل میان شرکت‌های اعتبار سنجی نوع دو و سایر اشخاص با رعایت حقوق ذی نفعان مطابق دستورالعمل خواهد بود. ماده ۲۱ متقاضیان دریافت موافقت اصولی و مجوز فعالیت شرکت‌های اعتبار سنجی نوع دو باید دارای شرایط زیر باشند:
۱- شرایط عمومی
الف- دارا بودن تابعیت ایرانی برای افراد حقیقی و اعضای هیئت مدیره شرکت‌های حقوقی و سن بالای ۱۸ سال
ب- نداشتن سابقه محکومیت قطعی کیفری مؤثر برای اشخاص حقیقی و اعضای هیئت مدیره اشخاص حقوقی
پ- اشخاص حقیقی و حقوقی و اعضای هیئت مدیره اشخاص حقوقی نباید دارای بدهی قطعی شده معوق مالیاتی و بدهی قطعی شده معوق تأمین اجتماعی باشند.
ت- اشخاص حقیقی و حقوقی و اعضای هیئت مدیره اشخاص حقوقی نباید دارای بدهی غیرجاری به بانک‌ها مؤسسات اعتباری غیربانکی و سایر بنگاههای واسطه پولی اعم از دولتی و غیر دولتی و چک برگشتی رفع سوء اثر نشده در شبکه بانکی کشور باشند.
۲- شرایط اختصاصی متقاضیان دریافت موافقت اصولی و مجوز فعالیت با شخصیت حقوقی دارای بیش از پنج درصد (۵) آورده اولیه جهت تأدیه سرمایه ثبتی
الف- امکان ارائه خدمات مذکور در ماده (۲۰) این آیین‌نامه در اساسنامه شخص حقوقی وجود داشته باشد.
ب- سپری شدن حداقل یک سال از تاریخ فعالیت متقاضی
پ- دارابودن صورتهای مالی حسابرسی شده توسط حسابرسان مورد تأیید جامعه حسابرسان رسمی ایران یا سازمان حسابرسی برای یک سال منتهی به تاریخ درخواست.
ت- نداشتن زیان انباشته در سال منتهی به تاریخ درخواست
تبصره ۱- متقاضیان دریافت مجوز فعالیت ارائه خدمات موضوع بندهای (۱٪) و (۴) ماده (۲۰) این آیین‌نامه باید توانایی تامین حداقل داده مورد نیاز برای مدل سازی اعتباری را مطابق دستورالعمل داشته باشند.
تبصره ۲- متقاضیان دریافت مجوز فعالیت ارائه خدمات موضوع بندهای (۱٪) و (۴) ماده (۲۰) این آیین‌نامه باید توان تأمین امنیت اطلاعات را مطابق با آیین‌نامه موضوع جزء (۳-۵-۳) بند (ب) ماده (۲) قانون داشته باشند.
تبصره ۳- اعضای هیئت مدیره و مدیر عامل شرکت اعتبار سنجی نوع دو باید شرایط آیین‌نامه موضوع جزء (۲-۵-۳) بند (ب) ماده (۲) قانون را دارا باشند.
تبصره ۴- چنانچه شرکت‌های پردازش اطلاعات مالی و شرکت‌های رتبه بندی قصد ورود به حوزه اعتبار سنجی را داشته باشند باید تنها پس از اخذ مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار و بر اساس مفاد این آیین‌نامه نسبت به اخذ مجوز فعالیت شرکت اعتبار سنجی نوع دو اقدام کنند.
تبصره ۵- مرکز مکلف است ظرف مدت تعیین شده توسط شورا در خصوص شرکت‌های اعتبار سنجی نوع دو که قصد ارائه خدمات به بانک‌ها و مؤسسات اعتباری را دارند، نسبت به اخذ تأییدیه از بانک مرکزی اقدام نماید بانک مرکزی مکلف است ظرف یک ماه پس از دریافت پاسخ استعلامهای مربوط نسبت به اعلام تأیید یا عدم تأیید درخواست واصله، مطابق مفاد این آیین‌نامه به مرکز اقدام نماید.
تبصره ۶- پس از ارائه مدارک موضوع این ماده توسط متقاضی تأسیس شرکت اعتبار سنجی نوع دو به، مرکز، شورا در خصوص اعطای موافقت اصولی تصمیم گیری خواهد نمود موافقت اصولی صادر شده برای شرکت اعتبار سنجی نوع دو تا شش‌ماه پس از تاریخ صدور اعتبار دارد. شورا می تواند این مدت را حداکثر برای یک دوره شش‌ماهه دیگر تمدید نماید.
ماده ۲۲- متقاضی تأسیس شرکت اعتبار سنجی نوع دو ارائه کننده خدمات مطابق با بندهای (۱٪) و (۴) ماده (۲۰) این آیین‌نامه جهت دریافت مجوز تأسیس باید مدارک زیر را به مرکز ارائه دهد:
۱- اظهار نامه متقاضیان تأسیس
۲- اساسنامه پیشنهادی شرکت مطابق با اساسنامه نمونه مصوب شورا.
۳- فهرست اسامی متقاضیان تأسیس و میزان آورده هر یک از آنها
۴- داشتن مدرک تحصیلی مرتبط و همچنین داشتن سابقه فعالیت مرتبط با اعتبار سنجی برای مؤسسین حقیقی و اعضای هیئت مدیره مؤسسین حقوقی
۵- برای اشخاص حقوقی متقاضی تأسیس یک نسخه از اساسنامه و صورتهای مالی
حسابرسی شده دو سال گذشته
اعضای هیئت مدیره پیشنهادی حداکثر تا دو برابر تعداد اعضای مقرر در اساسنامه
پیشنهادی
برنامه عملیاتی اداره شرکت اعتبار سنجی نوع دو
طرح کسب و کار مشتمل بر بازار هدف راهبرد استراتژی و، اهداف نمودار سازمانی پیش‌بینی مالی در خصوص فعالیت سه سال آتی و الگو (مدلهای اعتبارسنجی ۹- احراز صلاحیت مدیران شرکت اعتبار سنجی نوع دو مطابق آیین‌نامه موضوع جزء (۲-۵-۳) بند (ب) ماده (۲) قانون
۱۰- منشأ و میزان سرمایه اختصاص داده شده جهت تأسیس و فعالیت شرکت
۱۱- تدابیر شرکت جهت حفاظت اطلاعات و محرمانگی و امنیت داده‌ها
ماده ۲۳- وزارت امور اقتصادی و دارایی پس از دریافت مدارک مندرج در ماده (۲۲) این آیین‌نامه و اساسنامه مصوب مجمع عمومی مؤسس دریافت صورتجلسه هیئت مدیره اعلامیه قبولی حسابرس و بازرس قانونی احراز صحت تأییدیه مرکز اطلاعات مالی و همچنین احراز تودیع صددرصد (۱۰۰) سرمایه لازم توسط مؤسسین نسبت به صدور مجوز تأسیس طی فرآیندهای اجرایی اقدام می‌نماید تبصره- مدت اعتبار مجوز تأسیس صادره توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی برای ثبت شرکت اعتبار سنجی نوع دو در مراجع ثبتی حداکثر شش‌ماه پس از زمان صدور آن می‌باشد. مؤسسین موظفند ظرف مدت مذکور شرکت اعتبار سنجی نوع دو را در مراجع ثبتی به ثبت رسانده و نسبت به ارسال درخواست مجوز فعالیت به شورا اقدام نمایند در صورت انقضای مدت مذکور، مجوز تأسیس شرکت اعتبار سنجی نوع دو توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی
لغو میگردد.
ماده ۲۴- تأسیس شرکت اعتبار سنجی نوع دو صرفاً در قالب شرکت سهامی خاص امکان پذیر است.
–
ماده ۲۵ مدیران عامل و اعضای هیئت مدیره شرکت‌های اعتبار سنجی نوع یک در زمینه مسئولیت و حفظ، سمت امکان عضویت در هیئت مدیره هیچ یک از شرکت‌های اعتبار سنجی نوع دو را ندارند.
تبصره ۱- در صورتی که در هر یک از خدمات معرفی شده در ماده (۲۰) این آیین‌نامه یک یا چندین شرکت اعتبار سنجی نوع دو مجوز فعالیت اخذ کرده باشند شرکت‌های اعتبار سنجی نوع یک مجازند در هر خدمت معرفی شده صرفاً تا سقف هفده درصد (۱۷) در تنها یکی از شرکت‌های دارای مجوز آن خدمت سهامدار شوند.
تبصره ۲- اگر یک شرکت اعتبار سنجی نوع دو مجوز فعالیت در چند نوع از خدمات معرفی شده در ماده (۲۰) این آیین‌نامه را دریافت کرده باشد شرکت اعتبار سنجی نوع یک مجاز است تا سقف هفده درصد (۱۷) در آن شرکت اعتبار سنجی نوع دو سهامدار شود. در آن دسته از خدماتی که شرکت اعتبار سنجی نوع دو مذکور در حال ارائه خدمت است شرکت اعتبار سنجی نوع یک سهامدار مجاز به تملک سهام در هیچ یک از شرکت‌های اعتبار سنجی نوع دو دارای مجوز فعالیت آن خدمت نخواهد بود.
تبصره ۳- در صورت محرز شدن دسترسی شرکت اعتبار سنجی نوع دو به داده‌های پایگاه داده اعتباری یا پایگاه‌های داده ملی به واسطه شرکت اعتبار سنجی نوع یک سهامدار در شرکت اعتبار سنجی نوع دو برای شورا مطابق با آیین‌نامه موضوع جزء (۷-۵-۳) بند (ب) ماده (۲) قانون با شرکت اعتبار سنجی نوع یک و نوع دو و همچنین سهامداران آنان برخورد خواهد شد.
ماده ۲۶- حداقل سرمایه لازم جهت فعالیت شرکت اعتبار سنجی نوع دو مبلغ پانصد میلیارد (۲۰۰ و ۵۰۰,۰۰۰,۰۰۰) ریال خواهد بود.
تبصره ۱- این مبلغ هر سال یکبار متناسب با تورم سه سال گذشته اعلامی بانک مرکزی توسط شورا به روز رسانی خواهد شد.
تبصره ۲- در صورتی که در اثر زبانهای وارده زیان انباشته به بیش از ثلث سرمایه در نظر گرفته شده طبق این ماده برای فعالیت شرکت برسد شرکت اعتبار سنجی نوع دو موظف است ظرف شش‌ماه نسبت به ترمیم سرمایه اقدام نماید در غیر این صورت شورا نسبت به اعمال مقررات انتظامی مطابق با آیین‌نامه جزء (۷-۵-۳) بند (ب) ماده (۲) قانون عمل خواهد کرد.
ماده ۲۷- سقف مجاز سهامداری در شرکت اعتبار سنجی نوع دو برای مالک واحد سی و چهار درصد (۳۴٪) است. تملک سهام بیش از هفده درصد (۱۷) در این شرکت‌ها توسط یک مالک واحد منوط به دریافت مجوز از شورا است.
تبصره ۱- تملک سهام بیش از هفده درصد (۱۷) در شرکت‌های اعتبار سنجی نوع دو تحت نظارت بانک مرکزی توسط یک مالک، واحد منوط به دریافت مجوز از بانک مرکزی و تأیید شورا است.
تبصره ۲- مالک واحد دارای سهام یک شرکت اعتبار سنجی نوع دو تحت نظارت بانک مرکزی می‌تواند صرفاً سهام یک شرکت اعتبار سنجی نوع دو دیگر تحت نظارت بانک مرکزی را حداکثر به میزان هفده درصد (۱۷) منوط به تأییدیه بانک مرکزی تملک نماید.
ماده ۲۸- در صورت احراز شرایط و ظرف حداکثر (۱۵) روز کاری پس از تکمیل مدارک و اطلاعات مربوط در درگاه مجوز فعالیت شرکت اعتبار سنجی نوع دو به اعتبار سه ساله به نام متقاضی صادر میگردد در صورتی که حکم لغو مجوز فعالیت شرکت اعتبار سنجی نوع دو طبق مقررات صادر نشده باشد و شرکت شرایط تعیین شده در این آیین‌نامه را به موقع احراز یا حفظ نماید اعتبار مجوز فعالیت شرکت به تقاضای وی برای دوره های بعدی با اعتبار سه ساله تمدید می شود. شرکت اعتبار سنجی نوع دو در صورت تمایل به تمدید اعتبار مجوز فعالیت خود موظف است (۳۰) روز قبل از پایان مدت اعتبار مجوز فعالیت مربوط تقاضای تمدید آن را به همراه اسناد مدارک و اطلاعات مورد نیاز در درگاه ارائه دهد. در صورتی که هنگام پایان اعتبار مجوز فعالیت مجوز فعالیت اعتباری شرکت اعتبار سنجی نوع دو در حالت تعلیق باشد تمدید مجوز، فعالیت موکول به پایان مدت تعلیق یا رفع تعلیق خواهد بود.
تبصره ۱- چنانچه مجوز فعالیت شرکت اعتبار سنجی نوع دو توسط شورا لغو شود یا تمدید نشود، شرکت باید تا زمان اخذ مجدد مجوز فعالیت فعالیت‌های خود را متوقف نماید. شرکت‌های اعتبار سنجی نوع یک نیز موظفند تا زمان اخذ مجدد مجوز فعالیت از ارائه خدمات به این شرکت‌ها خودداری کنند. در غیر این صورت شورا نسبت به اعمال اقدامات موضوع آیین‌نامه جزء (۷-۵-۳) بند (ب) ماده (۲) قانون عمل خواهد کرد.
تبصره ۲- چنانچه پس از ثبت، شرکت مجوز فعالیت شرکت به هر دلیلی پس از سپری شدن مراحل دریافت مجوز صادر نشود شرکت نباید اقدام به فعالیت نماید در غیر این صورت شورا نسبت به اعمال اقدامات نظارتی مطابق با جزء (۷-۵-۳) بند (ب) ماده (۲) قانون عمل خواهد کرد. مرکز موظف است ظرف مدت دو هفته، کاری با ارائه دلایل به صورت الکترونیکی و از طریق درگاه متقاضیان را نسبت به نواقص، اشکالات و ایرادات مطلع کند. متقاضیان میبایست حداکثر ظرف دو هفته کاری نسبت به رفع ایرادات در درگاه اقدام کنند.
ماده ۲۹- تأسیس شرکت‌های اعتبار سنجی نوع دو توسط اشخاص تحت نظارت بانک مرکزی منوط به تأیید آن بانک و رعایت مفاد آن آیین‌نامه خواهد بود.
تبصره- حداکثر میزان سهامداری برای اشخاص تحت نظارت بانک مرکزی در شرکت‌های اعتبار سنجی نوع دو معادل حدود وضع شده در دستورالعمل سرمایه گذاری در اوراق بهادار موضوع بخشنامه شماره ۰۱/۷۹۷۰۶ مورخ ۱۴۰۱/۴/۱ بانک مرکزی است.
ماده ۳۰- نحوه ثبت و رسیدگی به اعتراض مشتریان از شرکت اعتبار سنجی نوع یک و شرکت اعتبار سنجی نوع دو مطابق با آیین‌نامه موضوع جزء (۵-۵-۳) بند (ب) ماده (۲) قانون است.
ماده ۳۱- حداکثر نرخ کارمزد خدمات قابل دریافت توسط شرکت‌های اعتبار سنجی نوع یک و نوع دو، سالانه توسط شورا بنا به نوع خدمات و اطلاعات مکمل تعیین می‌شود.
ماده ۳۲- نهادهای مالی فعال در بازارهای، پول سرمایه بیمه و نهادهای وثیقه پذیر، پیش از ارائه خدمات مالی پرداخت تسهیلات تضمین یا ایجاد تعهدات مکلفند از امتیاز اعتباری و گزارش اعتباری شرکت‌های اعتبار سنجی نوع یک در ارائه خدمات و عملیات خود استفاده نمایند. علاوه بر این آنها میتوانند از سایر خدمات قابل ارائه توسط شرکت‌های نوع دو نیز بهره برداری نمایند سازوکار اجرایی این ماده در آیین‌نامه موضوع ماده (۵) قانون تشریح خواهد
شد.
ماده ۳۳- تمدید، تعلیق لغو مجوز و اقدامات نظارتی شرکت‌های اعتبار سنجی تحت نظارت بانک مرکزی نوع یک یا دو در چهارچوب قوانین مربوط پس از تأیید بانک مرکزی و با تصویب شورا انجام میگیرد
تبصره- مرکز مکلف است در خصوص شرکت‌های اعتبار سنجی نوع) یک یا دو که قصد ارائه خدمات به بانک‌ها و مؤسسات اعتباری را دارند نسبت به اخذ تأییدیه از بانک مرکزی اقدام نماید بانک مرکزی مکلف است ظرف یک ماه پس از دریافت پاسخ استعلام های مربوط نسبت به اعلام تأیید یا عدم تأیید درخواست واصله به مرکز مطابق مفاد این آیین‌نامه
اقدام نماید.
ماده ۳۴- مواد، (۲)، (۳)، (۴)، (۵) (۱۱)، (۱۲) (۱۸) و (۲۳) آیین‌نامه نظام سنجش اعتبار موضوع تصویب نامه شماره ۳۹۱۵۱ت ۵۵۲۹۶هـ مورخ ۱۳۹۸/۴/۴ لغو میشوند.
محمدرضا عارف معاون اول رئیس جمهور
