نگاهی مختصر به وضعیت قراردادهای هنری با نظری به اختلافات حقوقی بر سر فیلم قهرمان اصغر فرهادی
فهرست
وکلاپرس- یک وکیل دادگستری با اشاره به حواشی پیرامون فیلم قهرمان اصغر فرهادی، به تشریح وضعیت قراردادهای هنری و میزان حمایت قانون از آن پرداخت.
چندی پیش آزاده مسیح زاده کارگردان فیلم «دو سر برد، دو سر باخت» مدعی شد فیلم سینمایی قهرمان ساخته اصغر فرهادی با اثرپذیری جدی از فیلم مستند او ساخته شده است.
در مقابل کاوه رضوانی راد، وکیل اصغر فرهادی در پروژه سینمایی قهرمان، در واکنش به این ادعاها و حواشی از وجود مستندات و مدارک معتبری برخلاف ادعاهای آزاده مسیح زاده سخن گفت و اعلام کرد در این خصوص در دادسرای فرهنگ و رسانه و شورای صیانت از اخلاق حرفه‌ای خانه سینما شکایت ثبت کرده است.
بیشتر بخوانید: توضیحات وکیل پروژه سینمایی قهرمان درباره ادعای آزاده مسیح زاده در خصوص فیلم اصغر فرهادی
امیرحسین سلیمیان، وکیل دادگستری حوزه فرهنگ و رسانه، در گفت و گو با خبرنگار وکلاپرس با اشاره به حواشی فیلم قهرمان اصغر فرهادی، به بررسی حقوق کارگردان و نویسنده نسبت به اثر تولیدی شان پرداخت.
با اعلام این نکته که مواضع مصاحبه شونده الزاما هم راستای با دیدگاه وکلاپرس نیست، شرح این گفت و گو در ادامه امده است.
براساس قوانین موجود در جهان و همچنین کشور خودمان، حقوق کارگردان و نویسنده نسبت به اثر تولیدی خود چیست؟
بر اساس قوانین و مقررات کشور ما، کارگردان و نویسنده پس از نوشتن فیلمنامه یا ساختن فیلم و یا در صورت عدم تکمیل، به میزان پیشرفت اثر، قابلیت حمایت دارند.
در این بین فارغ از حمایت معنوی از اثر شامل ذکر نام هنرمند و… در خصوص ابعاد مادی حمایت هم، میزان حمایت و پرداخت دستمزدها طبق قرارداد طرفین و در صورت عدم وجود قرارداد، باتوجه به عرف و نظر کارشناس مشخص می‌شوند.
در حوزه حقوق مالکیت ادبی و هنری چه در قوانین ایران، چه دیگر کشورها و چه اسناد بین المللی حوزه حقوق مالکیت فکری، اصولا ایده‌ها جز موارد معدودی به تنهایی قابلیت حمایت ندارند و باید به یکی از طرق و قالب‌های بیانی بروز عینی یابند.
آیا قراردادهایی حول این موضوعات در ایران وجود دارد که قابل حمایت باشند؟
عموم قراردادها طبق ماده ۱۰ قانون مدنی و باتوجه به قانون حمایت حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان مصوب ۱۳۴۸ نوشته می شوند. لذا قرارداد خاص یا ماده قانونی مرتبط با قراردادهای این حوزه وجود ندارد.
درخصوص فیلم قهرمان ساخته اصغر فرهادی که گفته شده است ایده قبلا توسط کارگردان به هنرجو داده شده بود، وضعیت را چه طور تحلیل می کنید؟
به نظر می رسد صرف بیان ایده توسط شخص نمی تواند از موجبات حمایت باشد، مگر اینکه ایده بروز عینی در دنیا خارج نداشته و کاملا ساخته و پرداخته ذهن فیلمنامه نویس بوده و دارای اصالت باشد.
بنابراین احتمالا صرف ارائه پیشنهاد ساخت فیلم از روی اتفاقی که در دنیای خارج افتاده به یک کارگردان، برای ایده پرداز حقی به وجود نمی آورد.
از این رو باید منتظر بمانیم و ببینیم میزان دخالت ایده و نظرات آقای فرهادی در مستندی که پیش تر ساخته شده به چه میزان است.
بیشتر بخوانید: کانون وکلای کرمانشاه از عوامل فیلم‌های «چوب خط» و «ملکه گدایان» شکایت کرده است
ضمنا باتوجه به اینکه پیش تر جناب فرهادی ادعایی درمورد اینکه فیلم توسط هنرجوی وی و با ایده خود فرهادی ساخته شده بود، نداشته است، کار فرهادی برای اثبات ایده پردازی و فیلمنامه نویسی، دشوار به نظر می رسد.
بنابراین در این مورد باید دید آیا پیش تر آقای فرهادی فیلمنامه را جایی منتشر یا ثبت کرده است یا خیر؟ امکان اثبات اینکه فیلمنامه به طور کامل یا دست کم بخش مهمی از آن برگرفته از ایده او بوده است وجود دارد یا خیر و… .
در غیر این صورت کار این کارگردان برای اثبات ادعا دشوار است؛ به عنوان مثال صرف اینکه آقای فرهادی به هنرجویش گفته باشد بر اساس فلان واقعه فیلم بساز و جریان و داستان فیلم، دکوپاژ، طراحی صحنه، فیلم برداری و… بر اساس ایده خود فیلمساز بوده باشد، نمی تواند تأییدکننده حقانیت اصغر فرهادی باشد.
