وکلاپرس- دکتر علی خالقی با انتشار یادداشتی به موضوع فرار از خدمت سربازی پرداخت و توضیحاتی راجع به نحوه تعقیب متهم چنین جرمی ارائه داد.
به گزارش وکلاپرس به نقل از صفحه اینستاگرام دکتر علی خالقی (عضو هیأت علمی گروه حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه تهران و وکیل دادگستری)، این استاد دانشگاه با انتشار یادداشتی به موضوع خدمت سربازی پرداخت و نحوه تعقیب و بازداشت سربازان مرتکب این جرم را شرح داد.
متن یادداشت در ادامه آمده است:
خدمت سربازی؛ خدمت مقدّس یا توقف موقّت
برای برخی «خدمت مقدّس» در زندگی؛ برای برخی دیگر «توقف موقّت» در زندگی است.
در هر حال، خدمت سربازی تابع قوانین و مقررات نیروهای مسلح بوده، فرار از خدمت جرم و رسیدگی به آن در صلاحیت سازمان قضایی نیروهای مسلح است.
وظیفه یگان محل خدمت در صورت فرار کارکنان وظیفه از خدمت
در صورت فرار کارکنان وظیفه از خدمت، یگان محل خدمت آنها به موجب ماده ۶۱۱ قانون آیین دادرسی کیفری مکلف است که بلافاصله گزارش آن را به «حوزه وظیفه عمومی اعزام کننده»، «دژبان مربوط» و «فرماندهی انتظامی محل سکونت» افراد مذکور اعلام نماید. در سازمان قضایی یکی از استان‌های شمالی کشور، برخی شعب دادسرای نظامی به استناد ماده فوق اعتقاد داشتند که تا زمانی که سرباز فراری توسط مأموران انتظامی دستگیر نشود، امکان رسیدگی به اتهام او در این دادسرا وجود نداشته و پرونده باید از آمار کسر شود.
بیشتر بخوانید: ضرورت استفاده از وکلای جنگ به مثابه مشاوران حقوقی نظامیان در جنگ
در عین حال، این سؤال مطرح بود که پس از گزارش فرار سرباز به مأموران انتظامی و دژبان نظامی، آیا آنها به استناد تبصره ماده فوق مجاز به ورود به منزل وی و تفتیش آنجا برای دستگیری او و اعزام وی به دادسرای نظامی هستند یا خیر.
تبصره ماده ۶۱۱ مقرر می دارد: «مأموران انتظامی و دژبان نظامی مربوط موظفند کارکنان وظیفه فراری موضوع این ماده را پس از شناسایی، برابر مقررات دستگیر و به دادسرای نظامی محل دستگیری تحویل دهند.»
ماده ۶۱۱ قانون آیین دادرسی کیفری
یگانهای نظامی و انتظامی مکلفند گزارش فرار کارکنان وظیفه تحت امر خود را بلافاصله به حوزه وظیفه عمومی اعزام‌کننده، دژبان مربوط و فرماندهی انتظامی محل سکونت افراد مزبور اعلام نمایند.
تبصره‌ـ ماموران انتظامی و دژبان نظامی مربوط موظفند کارکنان وظیفه فراری موضوع این ماده را پس از شناسایی، برابر مقررات دستگیر و به دادسرای نظامی محل دستگیری تحویل دهند.
ماده ۶۱۱ طریقی فوق العاده برای تسریع در دستیابی به متهم
پاسخ من چنین بود:
با توجه به ماده ۵۸۱ ق.آ.د.ک در خصوص وظایف و اختیارات دادستان نظامی، ناظر بر مواد ۲۲ و ۲۳ و بند ب ماده ۶۴ همان قانون، که دلالت بر الزام تعقیب جرایم توسط دادستان دارند، تکلیف مقرر در ماده ۶۱۱ قانون مزبور، مبنی بر اعلام فرار کارکنان وظیفه توسط یگان ذیربط به مراجع مذکور، با توجه به حکم تبصره آن، طریقی فوق العاده برای تسریع در دستیابی به متهم بوده و نافی وظیفه عام دادسرا در تعقیب و تحقیق در مورد اتهام فرار متهم و اقدام برای دستگیری او نمی باشد.
دستگیری و تحویل متهم بر اساس مواد ۵۵ و ۱۴۱ قانون آیین دادرسی کیفری صورت می گیرد
همچنین، از سیاق عبارات تبصره ماده ۶۱۱ چنین پیداست که خطابِ حکم قانون مستقیماً متوجه مأموران انتظامی و دژبان نظامی بوده و آنها پس از دریافت گزارش یگان های نظامی و انتظامی از فرار کارکنان وظیفه تحت امر خود، نسبت به شناسایی، دستگیری و تحویل کارکنان مزبور به دادسرای نظامی محل دستگیری اقدام خواهند نمود.
بیشتر بخوانید: صلاحیت سازمان قضایی نیروهای مسلح افزایش پیدا کرد
اما از آنجا که مطابق صریح تبصره مذکور، دستگیری و تحویل متهم به دادسرای نظامی باید «برابر مقررات» صورت گیرد، با توجه به اصل ۲۲ قانون اساسی و ماده ۶۱۲ قانون آیین دادرسی کیفری ناظر بر مواد ۵۵ و ۱۴۱، مأموران انتظامی و دژبان نظامی، بدون اجازه موردی مقام قضایی حق ورود به منازل اشخاص برای دستگیری سربازان فراری را ندارند.