دکتر هما داودی:دیگر یک مدیر نمی‌تواند بگوید: «من پاسخ نمی‌دهم»
کانون وکلای دادگستری البرز در زمان ریاست شما و به‌عنوان اولین کانون وکلای کشور به جریان آزاد انتشار اطلاعات توجه نشان داد. در این‌باره کمی توضیح دهید
با اینکه کانون‌های وکلا مخاطب قانون «انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات» نبودند، اما ما در سال ۱۳۹۱ این قانون را در کانون وکلای دادگستری البرز اجرایی کردیم.
من برای اولین همایش انتخاباتی کانون وکلای البرز موضوع گردش آزاد اطلاعات را برای سخنرانی انتخاب کرده بودم. علی‌رغم جذابیت موضوع، شاید عده‌ای آن را وعده انتخاباتی می‌دانستند. اما کانون نوپای البرز پس از گذشت تنها ده‌ماه از حیات خود این وعده را عملی ساخت و اولین بیلان حسابداری و اسناد مالی خود را در دسترس صاحبان حق یعنی وکلای دادگستری البرز قرار داد و این افتخار برای کانون البرز ثبت شد که به عنوان اولین نهاد در ایران کانون را تبدیل به اتاق شیشه‌ای کرد.
هرچند در این مسیر نقص‌هایی هم حتماً وجود داشته اما هدف اولیه این بود که فرهنگ مطالبه و ارائه گزارش عملکرد مدیران به صاحبان حق، به ویژه در بخش مالی، ایجاد شود. ما در طول چهار سال ۵ گزارش مالی و تراز اعلام کردیم و در دسترس همکاران قرار دادیم تا همه بتوانند این اسناد و صورتجلسهها را ببینند. البته بعد از آن چهار سال، این روند به‌صورت رسمی ادامه پیدا نکرد ولی به‌صورت غیررسمی اثرات خود را گذاشت و من شاهد بودم در کانون‌های دیگر نیز وکلا مطالبه‌گری می‌کنند. همان زمانی که ما این قانون را اجرایی کردیم خیلی از وکلا یادداشت‌ها و مقالاتی نوشتند و به کانون‌های متبوع خود اعلام کردند که ما نیز چنین گزارش‌هایی می‌خواهیم. امروز من شاهد هستم که در بسیاری از کانون‌ها بعضی‌ها دست به قلم هستند و عملکرد هیئت‌مدیره را مرتب نقد می‌کنند و می‌نویسند و گزارش می‌دهند، مثلاً در اصفهان، تهران، البرز و برخی کانون‌های دیگر.
الان دیگر یک مدیر نمی‌تواند بگوید من پاسخ نمی‌دهم و به هرحال این مطالبه‌گری‌ها آغاز شده است.
رویکرد کانون‌های دیگر به چه شکلی است؟
اکنون رویکرد خیلی از کانون‌های وکلا مبتنی بر شفافیت است؛ کانون‌ها گزارش می‌دهند و مجمع عمومی را هر شش‌ماه یک‌بار یا سالی یک‌بار برگزار می‌کنند و از آن طرف گاهی دیده شده که همکاران نیز به هیئت مدیره می‌گویند که اسناد فعالیت‌ها را می‌خواهیم و به کانون می‌گویند طبق قانون دسترسی و انتشار آزاد اطلاعات ۱۰ روز فرصت دارید تا این گزارش را به ما بدهید و این فرهنگ اشاعه پیدا کرده است.
شیوه عملکرد کانون وکلای البرز در اجرای این قانون چگونه است؟
ما امروز شاهد ثمرات رویکرد گردش آزاد اطلاعات و شفاف‌سازی در کانون البرز هستیم و می‌بینیم که در کانال تلگرامی کانون، شرح فعالیت‌های هیأت مدیره منتشر می‌شود.
برای نیل به این هدف شیوه خاصی وجود ندارد و صرفاً مدیران ما باید باور کنند که اجرای این قانون ضرورت دارد و باید اجرا شود و وقتی بخواهید و اراده کنید که اجرا کنید، اسناد مالی و صورتجلسهها را در اختیار وکلا قرار می‌دهید تا ببینند و اگر وکیلی گفت من مدارک مربوط به یک مسئله را می‌خواهم باید بدون هیچ مانعی در اختیارش قرار دهند مگر اینکه مربوط به حریم خصوصی فرد دیگری باشد.
البته این یک رابطه «دو سویه» است و اگر روحیه پرسشگری در همکاران نباشد، مدیران نیز خود را ملتزم به پاسخگویی نمی‌دانند.
به نظر من دوره اسرارگرایی نه فقط در کانون‌های وکلا بلکه در همه جامعه گذشته است و مدیریت امروز باید مدیریت شفاف باشد. صاحبان حق یعنی وکلایی که به من رأی می‌دهند تا من به عنوان مدیر انتخاب شوم، حق دارند که گزارش عملکرد این مدیر را داشته باشند. قانون دسترسی آزاد و انتشار اطلاعات مدیران دستگاه‌های اجرایی را ملزم به انجام این کار کرده‌است. با اینکه کانون‌های وکلا و یا اسکودا مخاطب این قانون نبوده‌اند و با اینکه خوشبختانه تاکنون فساد مالی در کانون‌ها دیده نشده است، اما مطابق اصول حقوقی و قواعد مربوط به وکالت و امانت‌داری باید گزارش بدهیم.
وقتی موکلی به من وکالت می‌دهد و مبلغی حق‌الوکاله می‌دهد، مبلغی بابت هزینه دادرسی می‌دهد، مبلغی بابت کارشناسی می‌دهد و مبلغی بابت خسارت احتمالی می‌دهد حق دارد بداند من این پول‌ها را کجا خرج کرده‌ام و باید به او گزارش بدهم. رأی‌دهندگان و اعضای کانون‌ها هم، صاحب حق‌اند و ما امانت‌دار هستیم. آنها رأی می‌دهند تامجموعه و سرمایه‌هایی که مال آنهاست را اداره کنیم پس وقتی پرسشی می‌کنند باید به آنها جواب بدهیم که چه کرده‌ایم و این رویکرد به نظر من باید در کل جامعه و در همه نهادهای دولتی و غیردولتی و خصوصی نهادینه شود.
در شرایطی که فساد اداری در جامعه تبدیل به یک آفت شده و همه از آن گله‌مند هستیم، کانون‌ها و وکلای آزاده و دلسوز باید همه توان خود را برای الگوسازی و ترویج فرهنگ نقدپذیری و شفافیت به کار بندند.
