وکلاپرس ـ دکتر امیرناصر کاتوزیان در سخنرانی که سال ها پیش در دانشگاه مفید داشت درباره رویکرد شورای نگهبان گفته بود: هشدار می دهم موضعی که شورای نگهبان دارد به جاهای خطرناکی خواهد رسید.
شورای نگهبان قانون اساسی یا شورای ۱۲ نفره قانون نویسی؟
به گزارش وکلاپرس، ابلاغیه اخیر شورای نگهبان به وزارت کشور درباره شرایط حداقلی نامزدهای ریاست جمهوری موجی از اعتراضات حقوقدان ها را به دنبال داشته است.
اعتراضاتی که مبنای آن انتقاد به عدم رعایت حاکمیت قانون توسط شورای نگهبان قانون اساسی است؛ رکنی که فلسفه ایجاد آن پاسداری از قانون اساسی کشور و عدم اجازه تخطی از اصول آن توسط مجلس شورای اسلامی بیان شده است.
بر اساس ابلاغیه اخیر شورای نگهبان به وزارت کشور، نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری باید تمام شرایط زیر را علاوه بر شرایط مقرر در اصل ۱۱۵ قانون اساسی دارا باشند:
– در بازه سنی ۴۰ تا ۷۵ سال باشند
– حداقل دارای مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد یا معادل آن باشند
– سابقه تصدی حداقل ۴ ساله در سمت‌های مدیریتی کشور را که به طور کامل مصادیق آن از جمله برای وزرا ذکر شده را داشته باشد
– وزرا، استانداران، شهرداران شهرهای بالای دو میلیون نفر جمعیت، فرماندهان عالی نیروهای مسلح با جایگاه سرلشگری و بالاتر می توانند کاندیدا شوند.
– تمام نامزدها باید عدم سوء پیشینه ارایه دهند و سابقه محکومیت کیفری نداشته باشند.
اگرچه پیشتر نیز شورای نگهبان عدم باور به اصل حاکمیت قانون را در موضع گیری ها و عملکرد خود علنی کرده بود، لیکن این بار نهاد مذکور نه در مقام نظارت بلکه در شاکله قانونگذار ظاهر شده و شرایط جدید و مضیّقی را برای کاندیداتوری ریاست جمهوری تعیین و یا به عبارت دقیق تر تقنین کرده است.
گفتنی است پیشتر مجلس یازدهم تلاش فراوانی جهت اصلاح قانون انتخابات ریاست جمهوری داشت که مواد اصلاحی با ایرادات مجمع تشخیص مصلحت نظام روبرو شد و به نتیجه نرسید؛ لیکن شورای نگهبان با ابلاغ شروط مذکور در عمل خواسته های مجلس شورای اسلامی(نزدیک به اصلاحیه اخیر مجلس) را اجابت کرد.
نگاهی به سخنان و پیش بینی دکتر کاتوزیان درباره رویکرد شورای نگهبان
در همین راستا وکلاپرس بر آن شد تا به انتشار بخشی از سخنان ژرف مرحوم دکتر کاتوزیان در اوایل دهه ۸۰ شمسی بپردازد.
مرحوم استاد امیرناصر کاتوزیان در سخنرانی که حدود دو دهه پیش در دانشگاه مفید قم ارائه کرد، درباره رابطه فقه و حقوق با عنوان «اتحاد، تغایر یا همبستگی فقه و حقوق» توضیحاتی را خاطر نشان ساخته بود.
سخنرانی کامل دکتر کاتوزیان در دانشگاه مفید قم را اینجا ببینید.
در پایان این سخنرانی و در قسمت پرسش و پاسخ، دکتر کاتوزیان در جواب به یک سوال راجع به مدل پیشنهادی وی برای قانونگذاری به رویکرد شورای نگهبان پرداخته و می گوید:
به نظر من شورای نگهبان از صلاحیت خود در بسیاری از موارد تجاوز کرده است و موضعی را پیش گرفته است که کشور را به بن بست می رساند.
من به عنوان یک ارگانی که هیچ نفعی ندارم در این کار؛ نه دلم می خواهد نماینده بشوم؛ نه در قدرت شرکت داشته باشم و نه در حکومت سهمی [می گویم] موضعی که این شورا دارد به نظر من به جاهای خطرناکی خواهد رسید و من لازم است این هشدار را در این مرکز علمی بدهم.
خیال می‌کنم توضیحاتی که در جریان این سخنرانی برای شما داده ام، یک مقداری مطالب را روشن کرده است.
تفاوت بین نظر فقیه و حکم شرع، تفاوت بین اینکه ما فقط بر خلاف نظام اسلامی و مبانی اش نباید گام برداریم، نه اینکه خودمان را به شکل سابق در بیاوریم؛ چون اگر اینطور باشد من دلم می خواهد بدانم مگر ما در فقه مگر شورای نگهبان داشتیم؟ مگر دادستان کل داشتیم؟ مگر قوه قضاییه داشتیم؟ مگر اتومبیل بنزی که سوارید داشتیم؟ کدام یک از اینها را داشتیم؟
بنابراین ما منطبق با سابق نمی توانیم باشیم؛ ما فقط پیمان بستیم که کارمان با نظام اسلامی منافات نداشته باشد.
اگر جلوی اراده ملی به انواع حیل و به انواع وسایل گرفته شود و مردم مأیوس شوند و سرکوب شوند و از دخالت و شرکت در حکومت مأیوس شوند، این برای نظام بسیار خطرناک است و من امیدوارم که درمان مناسبی برای این کار پیدا شود.
