وکلاپرس- دکتر علی خالقی در یادداشتی اینستاگرامی شرایط و معیار های شمول عفو برای بازداشتی های اعتراضات اخیر را از جمله شرط «اظهار ندامت»، نقد کرد.
به گزارش وکلاپرس رهبر انقلاب روز ۱۶ بهمن ماه به مناسب چهل و چهارمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی با عفو تعداد بسیار زیادی از متهمین و محکومین حوادث اخیر پاییز موافقت کرد.
طبق شرایط اعلام شده برای برخورداری از این عفو عمومی متهمان یا محکومان اعتراضات اخیر اگر اظهار ندامت نکنند و تعهد کتبی ندهند عفو نمی‌شوند.
دکتر خالقی در نقد این موضوع نوشت:
در فرهنگ ما، «گذشت» را خصلت بزرگان دانسته‌اند و «منّت» را به دور از مسلک ایشان. در حقوق کیفری نیز، «عفو»، گذشت جامعه از کسی است که نظم آن را بر هم زده و چشم از خطای او می‌پوشد. بنای عفو بر امتنان و ارفاق است نه تحقیر و مذمّت تا متهم یا مجرم از این لطف جامعه برای فراموشی گذشته دلگرم گشته و سعی در بازگشت به دامان آن نماید.
جامعه این ارفاق را یا از طریق نمایندگان خود در مجلس قانونگذاری (عفو عمومی) و یا از طریق عالی‌ترین مقام رسمی خود (عفو خصوصی) نشان می‌دهد و در عمل نیز گاه از این ابزار برای آشتی ملی و برقراری آرامش استفاده می‌کند.
حقیقت این است که معمولاً رهبری با تقاضای عفوی که از سوی رئیس قوه قضاییه صورت می گیرد، با همان شرایط موافقت کرده و می‌کنند، ولی پیش‌بینی شرط «اظهار ندامت» در تقاضای اخیر او و منوط ساختن عفو رهبری نسبت به متهمان و محکومان به این شرط، منطبق با فرهنگ گذشت و حقوق عفو نیست.
حتی در آیین‌نامه کمیسیون عفو و تخفیف مجازات محکومین (۱۳۸۷) نیز اثری از شرط «اظهار ندامت» نیست و تنها از «توجه به احراز ندامت» به عنوان یکی از سیاست‌های عفو و تخفیف مجازات اشاره شده است. روشن است که فرق است بین «احراز ندامت» با «اظهار ندامت»؛ اولی بر عهده کمیسیون عفو و دومی بر عهده مشمولان عفو است. در درخواست اخیر، وظیفه از دوش کمیسیون برداشته و برعهده متهم و محکوم گذاشته شده است.
بیشتر بخوانید:
- اصلا نباید اینها را می گرفتید، حالا بر سر مردم منت می گذارید که می خواهیم اینها را عفو کنیم!
- توضیحات تکمیلی سخنگوی قوه قضاییه پیرامون عفو اخیر
این نکته از این نظر اهمیت بیشتری دارد که عفو اخیر شامل متهمان و محکومان (هر دو) می‌شود. متهمی که هنوز ارتکاب جرمی از او اثبات نشده، دقیقاً از چه باید «اظهار ندامت» کند؟ همان «احراز ندامت» در آیین‌نامه هم فقط متوجه محکومان بود، نه متهمان.
مگر در پرونده‌های جریانی دادسراها، همه متهمان با قرار جلب به دادرسی به دادگاه معرفی و همگی در دادگاه محکوم و تمامی احکام محکومیت نیز در مرجع تجدیدنظر یا فرجام تأیید می‌شوند تا فرض را بر این بگذاریم که تمامی متهمان وقایع اخیر بی هیچ شبهه‌ای مجرم بوده‌اند و برای عفو شدن باید «اظهار ندامت» کنند؟
اتفاقاً در ناآرامی‌ها وقوع اشتباه در دستگیری‌ها بیشتر است و چه بسا متهمان بیگناهی در جریان اعتراضات دستگیر شده‌اند و امید به تبرئه خود در مرجع قضایی دارند. با شرط «اظهار ندامت»، اگر آنها از این کار سرباز زنند، ممکن است باقی بر سر موضع تلقی شده و دیگر نتوانند بیگناهی خود را ثابت کنند. اگر هم برخلاف ندای درون خویش و صرفاً برای رهایی از تعقیب و مجازات، اظهار ندامت کنند، عملاً خود را از ساز و کارهای قانونی برای جبران خسارت بی‌گناهان محروم می‌سازند.