وکلاپرس– چندی پیش وکلاپرس از تدوین تاریخ شفاهی وکالت ایران برای اولین بار خبر داد. این گروه از وکلا که متشکل از سعید دهقان، علی صابری و عباس ایمانی برندی به نام کافیلا (Coffee Law) را برای خود برگزیده اند، درصدد انتشار تاریخ شفاهی ایران در قالب کتاب و فیلم برآمده‌اند.
دکتر عباس ایمانی، وکیل دادگستری و عضو هیأت تحریریه مجله کانون وکلای دادگستری مرکز، در گفت‌وگوی اختصاصی با وکلاپرس به تشریح اقداماتشان در حوزه تاریخ شفاهی وکالت پرداخته است که شرح آن در ادامه می‌آید:
هدف و انگیزه تیم از تهیه تاریخ شفاهی وکالت چه بود؟
اشخاص بسیاری را در حوزه وکالت داشته‌ایم که سال‌های بسیار حتی قریب به ۵۰ سال وکالت کردند و آموخته و اندوخته‌های بسیاری داشتند که متأسفانه با فوت آنان، غالب آن نکات و تجربیات نیز از بین رفت و ثبت نشد. تاریخ‌نگاری (شفاهی یا کتبی) این امکان را میبخشد که تجربه‌ها و اندوخته‌ها و تجربه‌ها و رویدادهای حقوقی – وکالتی هم ثبت و ضبط شوند. از آن جا که میان وکلا مرسوم نبوده است که تجربه های وکالتی خود را حتی به صورت خاطره ثبت و ضبط کنند، ما بر آن شدیم تا از ابزار مهم و مدرن “تاریخ شفاهی وکالت” استفاده کنیم و میان تاریخ و وکالت پلی بزنیم و با کهنه‌کاران و تجربه‌داران وکالت گفت‌وگو کنیم و به این شیوه، اطلاعات و تجربیاتشان را تا حد امکان ثبت و منتشر کنیم.
” تاریخ شفاهی وکالت ” ابتدا در کمیسیون انتشارات کانون مرکز مطرح شد و پیشنهاد دادیم این پروژه از طریق مصاحبه با پیشکسوتان انجام شود و در هر شماره مجله کانون وکلا منتشر شود اما این قضیه با توجه به یکسری مخالفت‌ها به تأخیر افتاد تا اینکه این جمع سه نفره تصمیم گرفتیم این کار را به صورت شخصی و خارج از کانون انجام دهیم. لذا با طرح و هزینه خودمان کار را آغاز کردیم.
بیشتر بخوانید: تلاشی برای تدوین تاریخ شفاهی وکالت ایران در مصاحبه با سعید دهقان(قسمت اول)
فایده و ثمره جمع‌آوری تاریخ شفاهی وکالت چیست؟
همواره گفته شده «گذشته چراغ راه آینده است». آگاهی نسبت به گذشته و فهم ماهیت و زوایای مختلف آن، بر تصمیمات امروز ما تاثیر می‌گذارند و کمک می‌کند تا خطاهای امروز و آینده کم شود. بنابراین مطالعه و فهم تاریخ وکالت به وکیل امروزی کمک می‌کند تا نسبت به کارها و تصمیم‌های حرفه‌ای بیشتر دقت کرده و از تجارب گذشتگان استفاده کند. به همین منظور تلاش کرده‌ایم بخشی از تاریخ وکالت را به صورت نوشتاری و دیداری در اختیار جامعه وکلا قرار دهیم تا از آن بهره ببرند. علاوه بر آموزندگی تاریخ شفاهی وکالت، می توان از آن برای انتقال دانش عملیِ حقوق و وکالت نیز بهره گرفت.
آنچه می‌تواند برای مخاطبان جالب باشد، حس خوب ناشی از تجربه وکالت و فکر و اندیشه وکالت است که از خلال مطالعه تاریخ وکالت به دست می‌آید. مثلاٌ پرونده‌های مطرحی که سالها در جامعه، محل بحث‌های رسانه‌ای و حقوقی و حرفه‌ای بوده‌اند، حال توسط خود وکیل پرونده شرح داده می‌شود؛ و نه تنها بیان خود پرونده و داستان آن، بلکه ذکر دیگر جوانب ناگفته آن و حس و برداشت خود وکیل از آن پرونده جالب توجه خواهد بود.
بیشتر بخوانید: جای تاریخ شفاهی وکالت در کشور ما خالی بود(قسمت دوم)
ملاک و معیار انتخاب مصاحبه شوندگان چه بود؟
ملاک انتخاب مصاحبه شوندگان مجموعه‌ای از چند عامل بود؛ نخست با سابقه بودن. وکلای باسابقه که فعالیت کاری‌شان در حال اتمام است و یا بازنشسته شده‌اند. البته این مسئله به تنهایی کافی نبود زیرا ممکن بود شخصی در این مدت آنچنان که باید فعال نبوده و یا پرونده‌های مهمی را وکالت نکرده باشد؛ پس دومین ملاک، فعال بودن در عرصه وکالت بود. علاوه بر اینها، وکالتِ پرونده مطرح ملی، شهرت و بِرندِ وکالتی بودن و ارتباط با جامعه و به طور خاص حضور مؤثر در جامعه وکالت از دیگر معیارها بود.
بیشتر بخوانید: تاریخ وکالت حکایت تلاش بی وقفه مخالفان آن است
آیا تاکنون در طرح سوال از برخی اشخاص با محدودیت مواجه شده‌اید؟
بله؛ اما این محدودیت از جانب ما نبود بلکه برخی افراد با توجه به ماهیت پرونده‌هایی که وکالت کرده بودند -که ممکن بود سیاسی یا جنایی معروف باشد – با محدودیت مواجه بودند.
آیا ممکن است در آینده قسمتی از تاریخ شفاهی وکالت نیز همچون تاریخ هر حوزه‌ای مورد تحریف واقع شود؟
به نظرم تحریف، اغراق، جانبداری، و شاید حذف، در ذات ثبت و ضبطِ تاریخ است و این امر حتی در تاریخ مکتوب نیز اتفاق می‌افتد. لذا شاید در تاریخ شفاهی وکالت نیز چنین اتفاقی بیفتد چرا که تاریخ از ذهن و حافظه و خاطرات آدمیان برون می‌تراود. ذهن و حافظه نیز، در مواردی تحت تأثیر عوامل دیگر است. در تاریخ‌نگاری شفاهی که از راه گفت‌وشنود انجام می‌گردد، احتمال وقوع این حالت‌ها افزایش می‌یابد. در هر صورت، در تاریخ شفاهی، مورخ فقط اطلاعاتِ تاریخی را ثبت و ویرایش و (با رعایت امانت) منتشر می‌کند و مسئولیتِ درستی و نادرستیِ اطلاعات و موضوعات و رویدادهایِ تاریخی بر عهده راوی و مصاحبه‌شونده می‌باشد.
مصاحبه: فرناز محمدیان