وکلاپرس- محمود پور رضایی فشخامی حقوقدان و پژوهشگر در یادداشتی به بازدید سرزده پزشکیان رئیس جمهور دولت چهاردهم از مجلس واکنش نشان داده و معتقد است که در همین رویداد ساده هم قانون اساسی نقض شده است.
به گزارش وکلاپرس، مسعود پزشکیان رئیس‌جمهور پس از نواخته شدن زنگ پایانی جلسه صحن علنی سه‌شنبه مجلس شورای اسلامی در صحن مجلس حضور یافت و مورد استقبال نمایندگان قرار گرفت.
در همین راستا محمود پور رضایی فشخامی با اشاره به اصول قانون اساسی، در نقد این موضوع در یادداشتی نوشت: جلسه غیرعلنی غیررسمی رویه پارلمانی من‌درآوردی مجلس برای دور زدن ضوابط مقرر در اصل ۶۹ قانون اساسی است.
دیگر یادداشت های این نویسنده:
- بی‌اعتباری جریمه‌های صادرشده از سوی درجه‌داران کادر و افسران وظیفه
- آیا اقدامات رئیس‌جمهوری در حد فاصل میان تنفیذ و تحلیف اعتبار دارد؟
- قانون نحوه انتصاب اشخاص در مشاغل حساس مغایر قانون اساسی است و با بی‌اعتمادی به دولت نوشته شده است
- چرا ارسال اظهارنامه برای مقامات دولتی را نمی‌توان ممنوع کرد؟
متن کامل یادداشت به شرح زیر است:
مسعود پزشکیان در اقدامی که خبرگزاری مجلس (خانه ملت/ایکانا) آن را «حضور سرزده رئیس‌جمهور در جلسه غیررسمی و غیرعلنی» توصیف کرد، دیروز در صحن پارلمان حضور یافت و دقایقی برای نمایندگان سخنرانی کرد.
عجب آنکه، در همین رویداد ساده هم شاهد نقض قانون اساسی بودیم.
۱: چه اتفاقی افتاد؟
۱-۱: پزشکیان حول و حوش ساعت ۱۱ صبح سه‌شنبه (۲۷ شهریور ۱۴۰۳) همراه با رئیس مجلس، محمدباقر قالیباف، وارد صحن علنی شد.
۲-۱: علی نیکزاد، نایب‌رئیس دوم مجلس که در غیاب قالیباف و نائب‌رئیس اول (حمیدرضا حاجی‌بابایی) اداره جلسه را بر عهده داشت، لحظاتی پس از حضور رئیس‌جمهوری و در ساعت ۱۱ و ۵ دقیقه زنگ پایان جلسه علنی را به صدا درآورد.
۳-۱: بلافاصله مجلس جلسه غیر علنی غیر رسمی برگزار کرد و رئیس‌جمهوری پشت تریبون برای ایراد سخن قرار گرفت.
۲: مشکل کجاست؟
در قانون اساسی و قانون آیین‌نامه داخلی مجلس، چیزی به نام جلسه «غیر علنی غیر رسمی» نداریم و افزون بر این، اصل ۶۹ قانون اساسی به مجلس اجازه برگزاری چنین جلسه‌ای را نداده است.
۳: اصل ۶۹ قانون اساسی چه می‌گوید؟
اصل ۶۹ قانون اساسی:
«مذاکرات مجلس شورای اسلامی باید علنی باشد و گزارش کامل آن از طریق رادیو و روزنامه رسمی برای اطلاع عموم منتشر شود. در شرایط اضطراری، در صورتی که رعایت امنیت کشور ایجاب کند، به تقاضای رئیس‌جمهور یا یکی از وزرا یا ده نفر از نمایندگان، جلسه غیرعلنی تشکیل می‌شود. مصوبات جلسه غیرعلنی در صورتی معتبر است که با حضور شورای نگهبان به تصویب سه‌چهارم مجموع نمایندگان برسد. گزارش و مصوبات این جلسات باید پس از بر طرف شدن شرایط اضطراری برای اطلاع عموم منتشر گردد.»
در این اصل پنج حکم مقرر شده است:
۱-۳: «مذاکرات مجلس‌شورای‌اسلامی باید علنی باشد.
۳-۲: گزارش کامل آن از طریق رادیو و روزنامه رسمی برای اطلاع عموم منتشر شود.
۳-۳: در شرایط اضطراری، در صورتی که رعایت امنیت کشور ایجاب کند، به تقاضای رئیس‌جمهور یا یکی از وزرا یا ده نفر از نمایندگان، جلسه غیرعلنی تشکیل می‌شود.
۴-۳: مصوبات جلسه غیرعلنی در صورتی معتبر است که با حضور شورای نگهبان به تصویب سه‌چهارم مجموع نمایندگان برسد.
۵-۳: گزارش و مصوبات این جلسات باید پس از بر طرف شدن شرایط اضطراری برای اطلاع عموم منتشر گردد.»
۴: جلسات غیرعلنی غیررسمی مجلس از چه جایگاهی در نظام حقوقی کشور برخوردار است؟
جلسه غیرعلنی غیررسمی رویه پارلمانی من‌درآوردی مجلس برای دور زدن ضوابط مقرر در اصل ۶۹ قانون اساسی است.
مدافعان برگزاری چنین جلساتی می‌گویند از آنجا که در این جلسات تصمیم گرفته نمی‌شود و مصوبه‌ای به رأی گذاشته نمی‌شود، مشمول اصل ۶۹ نیست.
این در حالی است که ضوابط سختگیرانه اصل ۶۹ در وهله نخست، به این دلیل مقرر شده است که مذاکرات مجلس غیرعلنی نشود و در وهله دوم، سخت‌گیری بیشتری برای مصوبات در نظر گرفته شده است.
بنابراین:
اولاً، جلسه غیرعلنی غیررسمی حتی اگر فقط شامل مذاکرات شود، جایگاه قانونی ندارد و مغایر اصل ۶۹ است.
ثانیاً، نمی‌توان مذاکرات مصوبات علنی را در جلسه غیرعلنی انجام داد به این صورت که مذاکرات در جلسه غیرعلنی انجام و مصوبه در جلسه علنی بدون بحث به رأی گذاشته شود.
پی‌نوشت: برخی رسانه‌ها حضور رئیس‌جمهوری در نشست دیروز مجلس را «سرزده» توصیف کرده‌اند که به نظر می‌رسد تعبیر گمراه‌کننده‌‌ای باشد؛ چراکه به ذهن متبادر می‌کند اصل بر حضور برنامه‌ریزی‌شده و اطلاع‌رسانی‌شده رئیس‌جمهوری در مجلس است.
این در حالی است که بر اساس اصل ۷۰ قانون اساسی، رئیس‌جمهوری حق شرکت در همه جلسات علنی مجلس را دارد. به عبارت دیگر، حضور او در جلسات صحن علنی مجلس نیازمند طی تشریفات خاص و هماهنگی با هیأت رئیسه مجلس نیست.
اصل ۷۰ قانون اساسی:
«رئیس‌جمهور و معاونان او و وزیران به اجتماع یا به انفراد حق شرکت در جلسات علنی مجلس را دارند و میتوانند مشاوران خود را همراه داشته باشند و در صورتی که نمایندگان لازم بدانند، وزرا مکلف به حضورند و هرگاه تقاضا کنند مطالبشان استماع می‌شود.»
چه بهتر که رئیس‌جمهوری در جلسات بیشتری از مجلس حاضر شود تا این تلقی ناصواب که حضور او در پارلمان یک اتفاق خاص است، از بین برود؛ البته به شرط آنکه در جلسات علنی یا غیرعلنی‌ای که مطابق قانون برگزار می‌شود، شرکت کند، نه آنکه موجب تأیید رویه مغایر قانون تشکیل جلسات غیر علنی غیر رسمی شود.